Thông tư 55 hướng dẫn định mức xây dựng, phân bổ dự toán và quyết toán kinh phí với nhiệm vụ khoa học công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước được coi là gỡ nút thắt về cơ chế tài chính trong nghiên cứu khoa học, giúp các nhà khoa học không phải nói dối, khai man, chấm dứt tình trạng cai thầu trong nghiên cứu khoa học nhiều năm nay. Tuy nhiên các bộ, ngành, địa phương còn nhiều băn khoăn khi triển khai thông tư này.
Bao nhiêu ngày công cho một đề tài nghiên cứu thì vừa?
Sau khi thông tư 55 có hiệu lực (8/6/2015), nhiều bộ, ngành, địa phương đang xây dựng văn bản hướng dẫn triển khai thông tư. Theo ông Nguyễn Minh Tân, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Bắc Ninh, Sở khoa học và công nghệ Bắc Ninh đang tham mưu giúp UBND tỉnh xây dựng văn bản hướng dẫn triển khai thông tư 55 và đang lấy ý kiến cho dự thảo văn bản.
Đánh giá thông tư 55 mang tính thông thoáng, đột phá nhưng ông Tân cho biết, vẫn còn một số vướng mắc. Thông tư 55 tính công của các nhà khoa học theo ngày công lao động thay vì số lượng chuyên đề như trước đây. Tuy nhiên, một đề tài bao nhiêu công lao động thì vừa, nhất là với đề tài khoa học xã hội. Đây là cái khó với người làm công tác quản lý ở địa phương.
Một điểm mới của thông tư 55 là nâng mức chi cho hội thảo khoa học, họp hội đồng xác định tư vấn nhiệm vụ. Với một hội thảo khoa học, người chủ trì được 1,5 triệu đồng, báo cáo viên 2 triệu đồng, thư ký hội thảo là 500 nghìn đồng, thành viên tham dự hội thảo là 200 nghìn đồng. Định mức này cao hơn nhiều so với mức trước đây và được đánh giá là phù hợp với tình hình thực tế.
Các địa phương căn cứ trên định mức này để tính toán cho phù hợp với từng địa phương. Theo ông Phạm Văn Bình, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hải Dương, đơn vị này đang tham mưu cho UBND tỉnh Hải Dương ban hành định mức bằng 70-80% định mức của thông tư 55. Tuy nhiên cơ sở nào để khẳng định mức 70-80% là hợp lý thì không có.
Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang lấy xây dựng hướng dẫn thực hiện thông tư 55 với các đề tài, dự án cấp Bộ. Ông Nguyễn Đắc Đồng, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Bộ cho biết, thông tư 55 hướng dẫn còn chung chung, nhiều chỗ chưa chi tiết hóa. “Mình băn khoăn không biết có bộ, ngành khác họ xây dựng định mức thế nào. Cơ sở nào để đưa định mức phù hợp?”, ông Đồng nói.