Lễ khởi công diễn ra với sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng cùng đông đảo đại diện các bộ, ngành địa phương liên quan và bà con nhân dân.
Đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng có tổng chiều dài 105,5 km với điểm bắt đầu nằm trên đường vành đai 3 của Hà Nội (cách mố bắc cầu Thanh Trì 1,025 km thuộc phường Thạch Bàn, quận Long Biên, Hà Nội) đi qua các tỉnh, thành phố là Hà Nội (6km), Hưng Yên (26,5km), Hải Dương (40), Hải Phòng (33km), và điểm cuối đường là đập Đình Vũ (thuộc quận Hải An, Hải Phòng).
Con đường được thiết kế theo tiêu chuẩn đường cao tốc loại A có 6 nút giao liên thông khác mức tại giao cắt với các quốc lộ. Tuyến đường có 9 cầu lớn, 21 cầu trung, 22 cầu vượt với tổng chiều dài cầu khoảng 11km. 124 cống chui và cầu vượt dân sinh.
Tốc độ ô tô thiết kế đạt 120km/giờ. Mặt cắt ngang bình quân là 100 m, mặt đường rộng 33 m với 6 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp, có dải phân cách giữa, dải cây xanh hai bên đường, có đường gom ở các vị trí cần thiết.
Hệ thống kiểm soát giao thông thông minh và hệ thống thu phí tự động, khép kín, tổ chức giao thông hiện đại và thông suốt, có lắp đặt hệ thống camera để kiểm soát và ghi nhận hình ảnh, có các trạm dịch vụ, các thiết bị cung cấp xăng dầu, sửa chữa nhỏ.
Hệ thống chỉ dẫn an toàn giao thông... Con đường sẽ được hoàn thành vào cuối năm 2011 với tổng vốn đầu tư 24.566 tỷ đồng. Nguồn vốn thực hiện dự án gồm: vốn điều lệ của TCty Phát triển Hạ tầng và Đầu tư Tài chính Việt Nam, ngân hàng Phát triển Việt Nam, ngân hàng Ngoại thương Việt Nam và các nguồn vốn huy động khác.
Thủ tướng Chính phủ cũng đã giao cho ngân hàng Phát triển Việt Nam cùng ngân hàng Ngoại thương Việt Nam huy động vốn đầu tư đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng kéo dài đến Cảng Lạch Huyện theo hình thức BOT.
Các nhà đầu tư đã góp vốn thành lập TCty Phát triển Hạ tầng và Đầu tư Tài chính Việt Nam (VIDIFI) để tổ chức thực hiện đầu tư quản lý, khai thác, hoạt động kinh doanh khác như đầu tư cơ sở hạ tầng, bến cảng, các khu CN, đô thị, đầu tư tài chính... để thu hồi vốn.
VIDIFI có vốn điều lệ là 5.000 tỷ đồng với các cổ đông sáng lập là ngân hàng Phát triển Việt Nam góp 51%, ngân hàng Ngoại thương Việt Nam góp 5%, TCty XNK và Xây dựng Việt Nam góp 10%, Cty cổ phần Đầu tư Sài Gòn 10%...
Để thu hồi vốn, ngoài thu phí đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng cho phép nhà đầu tư được đầu tư xây dựng hạ tầng các khu đô thị, khu CN, các khu dịch vụ, hậu cần phục vụ dọc tuyến đường cao tốc và thu phí QL 5 từ khi Bộ Giao thông Vận tải bàn giao đến hết thời gian BOT là khoảng 35 năm.
Việc xây dựng đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng khắc phục sự quá tải của QL 5 huyết mạch hiện nay, góp phần thực hiện chiến lược phát triển kinh tế, xã hội vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.
Tuyến đường này nối liền vùng thủ đô với cụm cảng biển lớn nhất miền Bắc và cũng nằm trên tuyến hành lang đường bộ châu Á, ASEAN, thuộc khuôn khổ hợp tác giữa các nước Tiểu vùng Mê Kông mở rộng (GMS) và khuôn khổ hợp tác “Hai hành lang, một vành đai” Việt - Trung, kết nối cảng biển quan trọng phía Bắc Việt Nam với các tỉnh phía Nam Trung Quốc...
Cùng với đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng Chính phủ cũng đã giao cho ngân hàng Phát triển Việt Nam và ngân hàng Ngoại thương Việt Nam huy động vốn để đầu tư xây dựng đường ô tô Tân Vũ - Lạch Huyện.
Dự án nằm trên trục giao thông quan trọng từ đảo Cát Hải qua bán đảo Đình Vũ vào thành phố Hải Phòng, nối liền cảng cửa ngõ Lạch Huyện với hệ thống đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và Quốc lộ 5. Dự kiến điểm đầu của dự án nằm tại nút giao Tân Vũ, thuộc dự án đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, điểm cuối là điểm tiếp giáp với hàng rào cảng cửa ngõ Lạch Huyện.
Chiều dài tuyến khoảng 17 km, trong đó cầu Đình Vũ - Cát Hải vượt biển dài khoảng 5 km. Hệ thống công trình dự kiến được xây dựng theo qui mô 4 làn xe và có đường sắt. Thủ tướng Chính phủ cũng đã giao cho các nhà đầu tư đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng tổ chức quy hoạch quỹ đất trên đảo Cát Hải để xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ cảng, xây dựng các khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ gắn liền với kinh tế biển.
Để thực hiện đúng tiến độ, vấn đề giải phóng mặt bằng rất quan trọng. Hơn 1.250 hộ dân với 7.700 người sẽ phải di dời, xây dựng lại 60 km kênh mương, di dời khoảng 480 cột điện, một số cột điện 500 KV, di dời gần 8.000 ngôi mộ... với tổng giá trị đền bù gần 2.500 tỷ đồng. Dự án này sẽ phải thu hồi gần 1.400 ha đất để làm đường, các nút giao thông, các điểm dịch vụ phục vụ việc vận hành tuyến đường.
Hiện, đây là tuyến đường ô tô cao tốc đầu tiên của Việt Nam và không sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.