Nông nghiệp - một trong những trụ cột của nền kinh tế Việt Nam
Những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến sự dịch chuyển đáng kể trong lĩnh vực nông nghiệp. Dù chịu ảnh hưởng của thiên tai, ngành nông nghiệp vẫn duy trì đà tăng trưởng 3,20% trong chín tháng đầu năm 2024, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế quốc dân.
Mặc dù đóng góp đáng kể vào nền kinh tế, ngành nông nghiệp chiếm tới một phần ba lượng khí thải nhà kính tại Việt Nam. Trước tình hình trên, chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030. Mục tiêu đến năm 2050, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia nông nghiệp hàng đầu với ngành chế biến hiện đại, hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP, tăng sản lượng xuất khẩu và giảm 10% lượng khí thải vào năm 2030.
Để chuẩn bị nguồn nhân lực cho chiến lược này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành Nghị quyết số 37, qua đó kêu gọi đào tạo chất lượng cao để xây dựng ngành nông nghiệp sinh thái với đội ngũ chuyên gia có trình độ, sáng tạo, dẫn dắt tăng trưởng kinh tế nông thôn vào năm 2030.
Tình trạng thiếu hụt nhân sự trình độ cao
Lĩnh vực nông nghiệp dịch chuyển sang các mô hình bền vững và ứng dụng công nghệ cao đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động. Năm 2022, tuy nhu cầu tuyển dụng lao động ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản lên đến 46.000 người mỗi năm, tỷ lệ sinh viên lựa chọn các ngành học này lại vô cùng thấp, chỉ đạt 0,86%.
Tại hội nghị năm 2023 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức, các chuyên gia đã nhấn mạnh rằng, tình trạng thiếu hụt lao động trình độ cao hiện nay không chỉ cản trở việc ứng dụng công nghệ mới mà còn là rào cản lớn đối với quá trình chuyển đổi sang canh tác sinh thái.
Tác động của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư tới tình trạng việc làm trong ngành chế biến nông sản tại Việt Nam giai đoạn 2018 - 2030 - Nguồn: Ngân hàng Phát triển châu Á
Báo cáo của PwC cho thấy, nếu không nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành nông nghiệp, Việt Nam có thể mất đi 9 tỷ đô la tăng trưởng GDP. Việt Nam cần đầu tư vào đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia nông nghiệp để đảm bảo vị thế của mình trên thị trường nông nghiệp toàn cầu và thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang nền nông nghiệp hiện đại và bền vững.
Tăng cường quan hệ đối tác Việt Nam - Australia thông qua phát triển nguồn nhân lực
Tháng 9 vừa qua, Australia đã mở cửa đón 1.000 lao động Việt Nam sang làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp theo chương trình luân chuyển lao động. Người lao động sẽ đảm nhận các vai trò ngắn hạn (6-9 tháng) hoặc dài hạn (1-4 năm) trong các mảng như trồng trọt, chế biến thịt, nuôi trồng thủy sản và lâm nghiệp. Sáng kiến này nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động của Australia, giúp lao động Việt Nam nâng cao kỹ năng, kinh nghiệm, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững tại quê nhà.
Các trường đại học lớn như Đại học Adelaide và Đại học Tasmania đang tích cực nâng cao năng lực cho lực lượng lao động nông nghiệp thông qua các chương trình đào tạo chuyên sâu về các lĩnh vực như nông nghiệp trung hòa carbon và nông nghiệp chính xác. Việt Nam có thể học hỏi và áp dụng những kinh nghiệm quý giá này để phát triển nông nghiệp bền vững. Thông qua quan hệ đối tác, Australia có thể cung cấp các chương trình đào tạo kỹ thuật, phát triển năng lực và hợp tác nghiên cứu phù hợp với các thách thức cụ thể mà nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt.
Chương trình Cử nhân Khoa học Nông nghiệp tại Đại học Tasmania (Australia)
Tại Hội thảo Hợp tác Giáo dục - Đào tạo - Nghiên cứu hướng đến chuyển đổi xanh do Austrade thuộc Đại sứ quán Australia tổ chức vào tháng 9, các giáo sư từ Australia, Việt Nam và đại diện TH Group đã thảo luận về hợp tác phát triển nguồn lao động Việt Nam trong nông nghiệp bền vững. Hội thảo tập trung vào chia sẻ các thực hành tốt, mô hình kinh tế tuần hoàn của TH Group, cũng như xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và ứng dụng công nghệ tiên tiến, tự động hóa trong nông nghiệp nhằm giảm sức lao động.
Việc thúc đẩy số hóa và nâng cao năng lực cho ngành nông nghiệp Việt Nam đòi hỏi sự hợp tác giữa chính phủ, ngành công nghệ và doanh nghiệp. Sáng kiến Chuyển đổi kỹ thuật số và Kỹ năng tương lai Aus4ASEAN cung cấp mô hình nâng cao kỹ năng số, bao gồm các khóa học về xây dựng hệ thống đào tạo nghề cho nền kinh tế xanh. Australia có thể điều chỉnh và triển khai mô hình này tại Việt Nam, góp phần xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững và hội nhập sâu rộng.
Bằng cách tận dụng thế mạnh về nguồn nhân lực và công nghệ của Australia, cũng như tiềm năng phát triển của Việt Nam, hai nước đang cùng nhau xây dựng một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường.