TS Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên, cho hay, cha mẹ đưa con đến xin tư vấn thường rơi vào các trường hợp như “con gái nhắn tin rất tình cảm với một bạn nữ trong lớp”, “con trai tôi bị các bạn trêu vì nói năng nhỏ nhẹ, thích mặc quần áo nhiều màu sắc” hay “con tôi là con gái nhưng lại tự cảm nhận mình là con trai”… Điểm chung dễ nhận thấy ở những trường hợp này là gia đình rơi vào trạng thái quá lo lắng và một số trẻ vị thành niên buồn bã, trầm cảm, có hành vi chống đối, thậm chí có ý định tự tử.
“Trong quá trình làm việc với cha mẹ và các trẻ, chúng tôi nhận thấy sự hiểu biết của một số cha mẹ, trẻ vị thành niên về giới và sự đa dạng tính dục còn khá hạn chế. Thậm chí, một số phụ huynh còn coi đây là một bệnh, xấu hổ vì con bị như vậy, mong muốn có thể dùng thuốc để điều trị, do đó thiếu sự hỗ trợ phù hợp và đúng đắn của cha mẹ dành cho trẻ vị thành niên”, TS Loan nói.
Đồng tính không phải là bệnh
Theo bác sĩ Đỗ Minh Loan, mỗi cá nhân sẽ có 4 đặc điểm gồm giới tính sinh học, bản dạng giới, thể hiện giới, và xu hướng tính dục. Các đặc điểm này độc lập với nhau và kết hợp với nhau theo những cách khác nhau tạo ra sự đa dạng về giới. Việc hiểu rõ kiến thức về các khía cạnh của giới tính - tính dục sẽ giúp cha mẹ và trẻ giải thích được sự đa dạng của con người trong vấn đề giới, đồng thời nhìn nhận về bản thân trẻ một cách tích cực, chính xác và tránh những ngộ nhận về giới tính.
Hiện nay, khi đời sống xã hội phát triển, các vấn đề liên quan đến giới và bình đẳng giới ngày càng được quan tâm. Các khái niệm “giới tính thứ ba”; “chuyển giới”, “đồng tính/song tính”, “LGBT”… không còn quá xa lạ khi được nhắc đến trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Tuy nhiên, các định kiến mang tính kì thị, trêu chọc, mỉa mai hay cô lập vẫn còn nhiều. Chính điều này làm cho các bậc cha mẹ khi thấy con có những biểu hiện gọi là lệch lạc đã hết sức hoang mang, lo lắng.
Mới đây, Bộ Y tế khẳng định lại, đồng tính không phải là một căn bệnh, nhưng chính sự không thấu hiểu, không sẻ chia của gia đình và xã hội là một trong những nguyên nhân khiến người đồng tính dễ rơi vào trạng thái lo lắng, trầm cảm dẫn đến nhiều hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra. Các chuyên gia tâm lí chỉ ra, không ít cha mẹ nghĩ rằng do ảnh hưởng từ bên ngoài, từ bạn bè, phim ảnh… nên con mình có những dấu hiệu “không phù hợp với giới tính” và có thể điều trị bằng thuốc men hay liệu pháp tâm lí. Tuy nhiên, thực tế đây đều là những tình trạng đã “ẩn náu” ngay bên trong đứa trẻ và dần dần bộc lộ khi trẻ bước vào lứa tuổi dậy thì.
Đồng tính giả, hậu quả thật
Lứa tuổi học sinh cần được giáo dục về giới tính, sự quan tâm của gia đình và nhà trường. Ảnh: Như Ý
Có một thực tế, tình trạng đồng tính giả xuất hiện nhiều trong những năm gần đây, gần như phong trào. Chuyên gia tâm lí cho biết, tuổi vị thành niên tâm tính chưa ổn định, thích a dua, nổi tiếng... Có những trường hợp các em lầm tưởng về giới tính của mình khi bị người đồng tính thật lôi kéo, dụ dỗ. Có không ít trường hợp em gái sinh ra trong gia đình nhiều chị em gái, khát khao con trai, đặt tên cho em cũng là tên con trai, từ nhỏ mọi người nhìn em như là một người con trai khiến trẻ lâu dần tự in hằn ý thức mình là con trai thật.
Tình trạng đồng tính giả cũng do nhiều nguyên nhân, trong đó có sự lầm tưởng về giới tính ở giai đoạn phân định giới. Những lầm tưởng, băn khoăn về giới tính để lâu ngày có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần và cần được điều trị. Đây là điều được ít người chú ý nhưng đã được nhiều nước trên thế giới biết đến.
Bi Bảo và Múi Xù là cặp đôi LGBT nổi tiếng nhất nhì hiện nay. Ảnh: FB Múi Xù
Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương (Hà Nội) đã có một số ca bệnh liên quan vấn đề giới tính. Các bác sĩ đã điều trị cho một nữ sinh 16 tuổi, có cách ăn mặc theo phong cách khá nam tính. Gia đình đưa em đến vì nghi ngờ bị trầm cảm. Tuy nhiên, sau khi tiếp xúc với bệnh nhân một thời gian, các bác sĩ nhận ra rằng, đằng sau các ức chế về tâm lí của thiếu nữ chính là vấn đề giới tính. Bệnh nhân mang cơ thể là nữ giới và hoàn toàn phát triển bình thường với các đặc tính của giới tính nữ.
Tuy nhiên, cô gái trẻ này luôn mong muốn mình được trở thành đàn ông. Tìm hiểu sâu xa, các bác sĩ được biết, cô vốn có thần tượng là một nghệ sĩ là người đồng tính. Người nghệ sĩ này luôn tự tin với giới tính thực của mình nên khiến cô càng thêm phần mong muốn mình được sống giống như thần tượng nọ. Cô thể hiện mình bằng cách cắt tóc ngắn như con trai, mặc quần áo nam và đi tập gym để có cơ thể cường tráng…
Qua kiểm tra sức khỏe thực tế của bệnh nhân cho thấy, cô vẫn mang cơ thể nữ và vẫn có sự phát triển bình thường của tuổi dậy thì. Sau 7 tháng điều trị kết hợp hóa dược với các liệu pháp về tâm lí khác nhau, cô đã trở lại trạng thái bình thường và không còn mong muốn được làm đàn ông như trước. Sau khi ra viện một thời gian rất ngắn, cô có người yêu và chàng trai này chính là một người bạn tập gym cùng trước đây.
Ứng xử khi con đồng tính
Theo bác sĩ Loan, khi biết con là người đồng tính, cha mẹ nên bình tĩnh, đừng đổ lỗi cho con cũng như bản thân mình. Cha mẹ cần biết rằng, đồng tính không phải là bệnh, chỉ là sự khác biệt về khuynh hướng tính dục. Người đồng tính vẫn phát triển thể chất và tinh thần bình thường, có tương lai và cuộc sống như bao người khác. Do đó, thay vì không chấp nhận mà giám sát, cấm đoán con, cha mẹ nên cố gắng vượt qua định kiến, để tạo cho con một môi trường an toàn tinh thần.
“Cha mẹ hãy đồng hành với con, hỗ trợ cho con đúng cách như luôn tôn trọng, chia sẻ với con. Khi cha mẹ thấy trẻ có các biểu hiện bất thường trong cuộc sống thì nên tới gặp các chuyên gia về giới để được hỗ trợ tư vấn cho bản thân cha mẹ và trẻ vị thành niên. Tránh để lâu sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của con và cha mẹ”, TS Loan khuyến cáo.
Đối với trẻ vị thành niên, đồng tính giả rất đáng phải quan tâm vì dễ xảy ra nhiều chuyện nguy hiểm. Nếu để lâu ngày và không có sự điều chỉnh hành vi thì có thể dễ dàng trở thành thật - sự biến dạng về tâm lí.
Tuổi vị thành niên là giai đoạn nhạy cảm và việc phân định giới tính diễn ra một cách mạnh mẽ. Có rất nhiều nguyên nhân có thể tác động đến tâm lí thanh thiếu niên khiến các em lầm tưởng về giới tính của mình.
Một trong những nguyên nhân đang góp phần thúc đẩy tình trạng lầm tưởng giới tính gia tăng là mạng xã hội và truyền thông quá ca ngợi hoặc khích lệ chuyện đồng tính có thể đã khiến một số trẻ em lầm tưởng về giới tính thật sự của mình. Sự phát triển lệch lạc, không lành mạnh về giới tính nếu không được điều chỉnh, trẻ sẽ sống thật với giới tính ảo, kéo theo nhiều hệ lụy.