Báo cáo do đồng chí Nguyễn Đắc Vinh, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng,Bí thư thứ nhất BCH Trung ương Đoàn khóa IX trình bày với nội dung nhấn mạnh: Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh, tăng cường bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống, cổ vũ thanh niên thi đua học tập, rèn luyện, lao động sáng tạo, xung kích, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Kính thưa đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
Kính thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,
Kính thưa các vị đại biểu khách quý,
Kính thưa Đoàn chủ tịch,
Kính thưa Đại hội,
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là sự kiện chính trị quan trọng của tuổi trẻ Việt Nam, đánh dấu bước phát triển mới của tổ chức Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi, thể hiện khát vọng tuổi trẻ dựng xây đất nước. Đại hội có nhiệm vụ đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX nhiệm kỳ 2007 - 2012; xác định mục tiêu, phương hướng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012 - 2017: Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh; tăng cường bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, thi đua học tập, rèn luyện, lao động sáng tạo, xung kích, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa IX, tôi xin trình bày những nội dung chủ yếu trong các văn kiện trình Đại hội.
I. PHẦN THỨ NHẤT: KẾT QUẢ THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI ĐOÀN TOÀN QUỐC LẦN THỨ IX
Năm năm vừa qua, công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi cả nước diễn ra trong bối cảnh công cuộc đổi mới đất nước tiếp tục thu được những thành tựu quan trọng. Thanh niên và công tác thanh niên tiếp tục nhận được sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội. Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá”. Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Năm Thanh niên 2011, kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là những sự kiện chính trị có ý nghĩa lịch sử, là cơ hội, điều kiện thuận lợi, động lực tinh thần to lớn thúc đẩy công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Trong bối cảnh đó, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và tuổi trẻ cả nước đã phát huy thuận lợi, khắc phục khó khăn, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX, đóng góp xứng đáng vào những thành tựu chung của đất nước.
Công tác giáo dục của Đoàn được triển khai đồng bộ, có nhiều đổi mới về phương thức và nội dung, góp phần bồi đắp lý tưởng cách mạng, giáo dục truyền thống, đạo đức, lối sống, ý thức pháp luật cho thanh thiếu nhi. Cuộc vận ðộng “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác” ðýợc thực hiện sáng tạo, hiệu quả, trở thành nội dung xuyên suốt trong công tác giáo dục của Ðoàn, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành ðộng của cán bộ, ðoàn viên, thanh niên. Công tác giáo dục chính trị tý týởng tiếp tục ðýợc chú trọng. Hình thức tổ chức học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, tý týởng Hồ Chí Minh, quán triệt nghị quyết, chủ trýõng của Ðảng có nhiều đổi mới thông qua các hình thức sân khấu hóa, trực tuyến qua mạng internet… Lòng yêu nước trong thanh thiếu niên được khơi dậy mạnh mẽ thông qua các chương trình, hoạt động, như: “Hành trình vì biển đảo quê hương”, “Đồng hành cùng ngư dân trẻ ra khơi”, “Góp đá xây Trường Sa”, bầu chọn cho Vịnh Hạ Long trở thành kỳ quan thiên nhiên thế giới... Công tác giáo dục truyền thống tiếp tục được triển khai sâu rộng với nhiều hình thức sáng tạo, gắn với các sự kiện chính trị, các ngày lễ lớn, đặc biệt là các hoạt động kỷ niệm 120 năm Sinh nhật Bác, 100 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Đảng, 80 năm Ngày thành lập Đoàn, 70 năm Ngày thành lập Đội, 55 năm Ngày truyền thống Hội LHTN Việt Nam, 60 năm Ngày truyền thống học sinh, sinh viên và Hội Sinh viên Việt Nam. Hoạt động “Thắp nến tri ân” và Tuần lễ đền ơn đáp nghĩa được tổ chức đồng loạt hàng năm trong phạm vi cả nước đã thu hút sự tham gia của đông đảo đoàn viên, thanh thiếu nhi và nhân dân. Công tác giáo dục đạo đức, lối sống được chú trọng với các chương trình tiêu biểu như: “Khi tôi 18”, “Học làm người có ích”, “Học kỳ trong quân đội”,… thông qua đó tạo môi trường cho đoàn viên, thanh thiếu niên rèn luyện, hướng đến những giá trị chân - thiện - mỹ. Chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam” được tổ chức rộng khắp ở tất cả các khu vực, đối tượng; nhiều gương điển hình tiên tiến đã được giới thiệu, cổ vũ, động viên thanh niên nỗ lực phấn đấu vươn lên trong cuộc sống. Với nỗ lực đổi mới nội dung, phương thức giáo dục, trong nhiệm kỳ qua, tổ chức Đoàn đã tập trung xây dựng các điển hình tiên tiến trong từng đối tượng thanh niên; đa dạng hóa và nâng cao chất lượng các phong trào; tiếp cận và khai thác các phương tiện hiện đại, phát huy hiệu quả các nguồn lực xã hội trong công tác giáo dục thanh thiếu nhi, chủ động phối hợp với các cơ quan truyền thông trong tuyên truyền, định hướng, giáo dục thế hệ trẻ. Các thiết chế giáo dục của Đoàn được xây dựng và củng cố thêm một bước. Bên cạnh hệ thống báo chí, xuất bản truyền thống, đã có thêm nhiều báo điện tử, phát thanh có hình, cổng hoặc trang thông tin điện tử. Các trung tâm hoạt động thanh thiếu niên, Cung, nhà văn hóa thanh thiếu nhi do Đoàn quản lý tiếp tục phát triển, là nơi tập hợp thanh thiếu nhi, xây dựng các mô hình hoạt động, phát hiện năng khiếu và tài năng trẻ.
Hai phong trào lớn do Ðoàn phát ðộng tại Ðại hội Ðoàn toàn quốc lần thứ IX ðã khẳng ðịnh sức sống và sự lan tỏa mạnh mẽ, thông qua ðó phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế- xã hội, giữ vững quốc phòng an ninh, ðảm bảo an sinh xã hội; ðồng thời chãm lo các nhu cầu, nguyện vọng chính ðáng của tuổi trẻ, cùng với các lực lýợng xã hội tạo ðiều kiện và môi trýờng cho sự phát triển toàn diện của thanh thiếu nhi.
Phong trào “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” được cụ thể hóa trên từng địa bàn, lĩnh vực, từ đó đã xuất hiện nhiều phong trào nhánh với nhiều mô hình, cách làm mới, hiệu quả. Đoàn đã chủ động triển khai các chương trình, đề án, đăng ký đảm nhận và tổ chức cho thanh niên thực hiện hàng triệu công trình, phần việc thanh niên, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, đơn vị, tham gia giải quyết những vấn đề bức xúc của cộng đồng, bảo đảm an sinh xã hội, tham gia thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia ở những nơi khó khăn, gian khổ. Phong trào “Sáng tạo trẻ” được triển khai rộng rãi, đã khuyến khích, cổ vũ đoàn viên, thanh niên phát huy sáng kiến, ý tưởng sáng tạo, tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lao động sản xuất. Các phong trào thi đua thực hiện nhiệm vụ chính trị của thanh niên trong các lĩnh vực: xây dựng các mô hình kinh tế, tổ hợp tác, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tham gia xây dựng kết cấu hạ tầng, xây dựng nông thôn mới trong thanh niên nông thôn; tham gia xây dựng văn minh đô thị, bảo đảm an toàn giao thông của thanh niên đô thị… tiếp tục phát triển, mang lại nhiều kết quả thiết thực. Các hoạt động xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng có nhiều đổi mới theo hướng thiết thực, góp phần tham gia giải quyết những khó khăn, bức xúc tại mỗi địa phương, đơn vị. Phong trào thanh niên tình nguyện tiếp tục mở rộng về quy mô, nội dung phong phú, hình thức đa dạng, ngày càng đi vào chiều sâu, thực sự là môi trường rèn luyện của tuổi trẻ. Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè, tình nguyện mùa đông, xuân tình nguyện, hành trình nhân ái vì sức khỏe cộng đồng, tiếp sức mùa thi, tiếp sức đến trường, các hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, hiến máu tình nguyện, hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, chăm lo gia đình chính sách, tham gia xóa đói, giảm nghèo... đã thu hút đông đảo học sinh, sinh viên, y bác sỹ trẻ, trí thức trẻ, thanh niên công nhân, nông dân, công chức, viên chức trẻ, doanh nhân trẻ, đoàn viên, thanh niên lực lượng vũ trang tham gia. Các hoạt động xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội được các cấp bộ đoàn triển khai có hiệu quả, đặc biệt trong lực lượng vũ trang, trên địa bàn dân cư. Cuộc vận động “Thanh niên với văn hóa giao thông” và các hoạt động tham gia giữ gìn trật tự an toàn giao thông đã thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia. Cuộc vận động “Nghĩa tình biên giới, hải đảo” có bước phát triển mới, góp phần nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên về lãnh thổ và chủ quyền của Tổ quốc. Các hoạt động tham gia cải cách hành chính được các cấp bộ đoàn quan tâm triển khai, góp phần đổi mới tác phong, lề lối làm việc của cán bộ, công chức, viên chức trẻ và chính đội ngũ cán bộ đoàn, tạo sự chuyển biến tích cực về tinh thần, ý thức, thái độ làm việc, xây dựng lớp cán bộ, công chức, viên chức hiện đại với những tố chất năng động, sáng tạo, giỏi nghề, tận tụy và cầu thị. Các hoạt động xung kích trong hội nhập kinh tế quốc tế được đẩy mạnh, nhất là trong lực lượng doanh nhân trẻ, cán bộ, công chức trẻ, học sinh, sinh viên.
Phong trào “Bốn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” đã từng bước đi vào đời sống, gắn với những vấn đề thiết yếu của thanh niên như học tập, việc làm, vui chơi giải trí và phát triển kỹ năng xã hội. Các hoạt động đồng hành với thanh niên trong học tập, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ đã trợ giúp thiết thực cho đoàn viên, thanh niên trong khối trường học thực hiện nhiệm vụ học tốt, dạy tốt, nghiên cứu khoa học, tham gia xây dựng môi trường học đường lành mạnh; giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn đến trường; hỗ trợ thanh niên công chức, viên chức, thanh niên lực lượng vũ trang, thanh niên trong các doanh nghiệp vươn lên làm chủ khoa học công nghệ hiện đại, thanh niên nông thôn tiếp cận tri thức, công nghệ mới. Các hoạt động đồng hành với thanh niên trong nghề nghiệp và việc làm đã góp phần chăm lo một trong những nhu cầu, lợi ích cơ bản của thanh niên. Trung ương Đoàn đề xuất với Chính phủ phê duyệt Đề án “Hỗ trợ thanh niên học nghề và tạo việc làm, giai đoạn 2008 - 2015” và tích cực phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện các nội dung của đề án. Các cấp bộ đoàn đã có nhiều đề xuất tham mưu cấp ủy, chính quyền tạo cơ chế khuyến khích học nghề, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho thanh niên tại các địa phương. Các hoạt động đồng hành với thanh niên trong nâng cao sức khỏe thể chất và đời sống văn hóa tinh thần được tổ chức ở từng cơ sở Đoàn với nhiều mô hình mới, sáng tạo, có sức lan tỏa trong thanh niên. Các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao ở cơ sở được tổ chức với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, từng bước đáp ứng nhu cầu đời sống văn hoá tinh thần của đoàn viên, thanh niên, trong đó, nhiều chương trình có giá trị nghệ thuật, chất lượng chuyên môn và ý nghĩa giáo dục cao. Thông qua đó, các cấp bộ đoàn đã phát hiện và cùng với các ngành, các cấp bồi dưỡng nhiều tài năng trẻ trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao cho đất nước. Các hoạt động đồng hành với thanh niên trong phát triển kỹ năng xã hội là nội dung hoạt động mới của các cấp bộ đoàn để đáp ứng nhu cầu của thanh niên trước yêu cầu, đòi hỏi của quá trình phát triển. Nhiệm kỳ qua, nhận thức của cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên về vai trò của kỹ năng xã hội trong bối cảnh hội nhập đã từng bước được nâng cao. Nhiều mô hình giáo dục kỹ năng do Đoàn tổ chức đã có kết quả tích cực, được xã hội thừa nhận.
Tổ chức Ðoàn không ngừng ðýợc xây dựng, củng cố, phát triển, với ðội ngũ hiện nay hõn 7,03 triệu ðoàn viên, chiếm 27,8% thanh niên trong ðộ tuổi 16 – 30. Các cấp bộ đoàn tiếp tục triển khai cuộc vận động “Xây dựng chi đoàn mạnh” và tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng chi đoàn, Đoàn cơ sở, nhất là đầu tư giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của Đoàn trên địa bàn dân cư, doanh nghiệp ngoài quốc doanh, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực dịch vụ. Công tác cán bộ Đoàn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Việc ban hành và tổ chức thực hiện Quy chế cán bộ Đoàn đã giúp đội ngũ cán bộ Đoàn từng bước được trẻ hóa, chuẩn hóa, chất lượng được nâng lên. Công tác luân chuyển cán bộ Đoàn được tăng cường trong các lĩnh vực, địa bàn công tác, giữa các cấp bộ đoàn, góp phần đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thông qua hoạt động thực tiễn. Công tác quy hoạch, tạo nguồn cán bộ được chú trọng hơn, đảm bảo đúng nguyên tắc “động”, “mở”. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn cán bộ được thực hiện thường xuyên, có sự phân cấp và gắn với chức danh, nhiệm vụ công tác cụ thể. Trường Đoàn hiện có tại một số địa phương được đầu tư cơ sở vật chất, mở rộng quy mô đào tạo. Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ quyết định trở thành cơ sở giáo dục đại học công lập, chương trình, giáo trình đào tạo từng bước được chuẩn hóa. Công tác đoàn kết tập hợp thanh niên tiếp tục có nhiều đổi mới về nội dung, phương thức, đối tượng tiếp cận được mở rộng trong nhiều lĩnh vực, địa bàn. Tổ chức Đoàn, Hội các cấp đã tập trung phát triển các chi hội, đội, nhóm thanh niên, xây dựng lực lượng cốt cán và tăng cường công tác tập hợp đoàn kết thanh niên dân tộc, tôn giáo, hỗ trợ thanh niên yếu thế trong cơ hội phát triển. Vai trò nòng cốt chính trị của Đoàn trong xây dựng tổ chức và hoạt động của Hội LHTN Việt Nam và các tổ chức thành viên của Hội tiếp tục được tăng cường. Điểm mới trong đoàn kết tập hợp thanh niên nhiệm kỳ qua là việc phát triển rộng rãi các tổ chức thành viên tập thể của Hội LHTN Việt Nam; bước đầu tiếp cận tập hợp cộng đồng thanh niên trên mạng, học sinh, sinh viên học tập ở nước ngoài; tăng cường phát triển tổ chức Đoàn, Hội trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Cùng với sự phát triển số lượng đoàn viên, hiện nay, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam có 8,2 triệu hội viên, Hội Sinh viên Việt Nam có hơn 1 triệu hội viên, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam có hơn 9.000 hội viên. Trong nhiệm kỳ vừa qua, đã thành lập Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và một số Ban vận động thành lập các hội thuộc Hội LHTN Việt Nam. Công tác kiểm tra, giám sát của Đoàn có chuyển biến. Các chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát hằng năm được xây dựng và triển khai thực hiện sát với thực tiễn, góp phần giải quyết kịp thời những khó khăn, phát hiện các mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả từ cơ sở.
Công tác tham gia xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhân dân được chú trọng. Vai trò xung kích, gương mẫu của đoàn viên, thanh niên trong thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được phát huy. Các cấp bộ đoàn đã tích cực tham gia đóng góp ý kiến trong xây dựng các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên; giới thiệu nhiều cán bộ trẻ đủ năng lực và phẩm chất cho các cơ quan của Đảng và hệ thống chính trị; tập trung thực hiện các giải pháp bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng xem xét, kết nạp. Trong 5 năm qua, toàn Đoàn đã giới thiệu cho Đảng xem xét kết nạp hơn 522 nghìn đảng viên, tỷ lệ đảng viên mới được kết nạp từ đoàn viên ưu tú ngày càng cao so với tổng số đảng viên được kết nạp hàng năm, riêng năm 2011 đạt 67,5%.
Công tác phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng có nhiều chuyển biến tích cực thông qua cuộc vận động “Vì đàn em thân yêu”, chương trình "Thắp sáng ước mơ thiếu nhi Việt Nam" và các phong trào "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy", phong trào "Kế hoạch nhỏ", "Nghìn việc tốt".... Nội dung, phương thức giáo dục thiếu nhi tiếp tục được nghiên cứu đổi mới, giáo dục kỹ năng được đầu tư với nhiều mô hình hay như "Trại hè xanh", "Hành trình về với thiên nhiên"... Các cấp bộ Đoàn, Đội đã nhân rộng và tuyên dương các gương điển hình thiếu nhi học tập tốt, rèn luyện tốt, chỉ huy Đội giỏi, phụ trách Sao giỏi, Cháu ngoan Bác Hồ. Hoạt động của hệ thống Cung, nhà thiếu nhi cấp tỉnh, cấp huyện được duy trì có hiệu quả.
Công tác quốc tế thanh niên trong nhiệm kỳ đánh dấu những bước phát triển mới. Hoạt động đối ngoại của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã góp phần quan trọng thực hiện chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Đoàn tiếp tục duy trì, củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác với các tổ chức thanh niên các nước láng giềng, bạn bè truyền thống, các nước trong khu vực ASEAN và châu Á - Thái Bình Dương, tham gia tích cực và có trách nhiệm trong các hoạt động của Liên đoàn Thanh niên Dân chủ thế giới. Vai trò của Đoàn trong các cơ chế và các hoạt động đa phương được đẩy mạnh, tích cực tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các nước, các tổ chức quốc tế đối với công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong nước; tổ chức thành công nhiều hoạt động chính trị đối ngoại và giao lưu hữu nghị có quy mô lớn; qua đó, năng lực và nghiệp vụ của cán bộ đoàn các cấp và thanh niên trong hoạt động đối ngoại và giao lưu quốc tế được nâng cao.
Công tác tham mưu, chỉ đạo của Đoàn có nhiều đổi mới. Các cấp bộ đoàn đã tích cực tham mưu xây dựng chính sách mang tầm chiến lược đối với công tác thanh niên, đồng thời tập trung chỉ đạo các hoạt động hướng về cơ sở, đến với thanh niên, giải quyết những vấn đề bức thiết của thanh niên và công tác đoàn, phong trào thanh thiếu nhi. Ban chấp hành đoàn các cấp đã thực hiện tốt vai trò cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi, đồng thời là cơ quan tham mưu cho cấp ủy đảng cùng cấp về công tác thanh niên; chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức đánh giá kết quả các chương trình, nghị quyết liên tịch, ký kết các chương trình, nghị quyết mới, góp phần tạo cơ chế, nguồn lực cho công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Các cấp bộ đoàn đã đề cao tính mục tiêu, tính hành động, tính cụ thể, thiết thực trong tổ chức các hoạt động; kế thừa các phương thức tổ chức phong trào đã có hiệu quả trong thực tiễn, như: Tháng Thanh niên, Năm Thanh niên, các chiến dịch cao điểm...; đồng thời sáng tạo nhiều cách làm mới, như: chỉ đạo đồng loạt, tổ chức các hoạt động tạo mẫu và hướng dẫn chuyển giao mô hình; xây dựng bộ tiêu chí đánh giá tổ chức Đoàn cấp tỉnh để vừa đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, vừa là bộ công cụ chỉ đạo, định hướng, kiểm tra, giám sát công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Công tác thi đua, khen thưởng của Đoàn đã đi vào thực chất hơn, kết hợp giữa tuyên dương với truyền thông rộng rãi, góp phần tạo động lực cổ vũ phong trào. Nhiều cấp bộ đoàn đã tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động, góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng công việc.
Kính thưa các đồng chí,
Năm năm vừa qua, với những nỗ lực to lớn của hệ thống tổ chức Đoàn và đội ngũ cán bộ, đoàn viên, Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X đã được thực hiện thành công, tạo ra những chuyển biến tích cực, toàn diện trên các mặt công tác, trong đó có nhiều bước, nhiều khâu mang tính đột phá mới. Việc thực hiện Nghị quyết Đại hội và các nghị quyết, chủ trương công tác của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ban Bí thư Trung ương Đoàn trong nhiệm kỳ đã tạo nên động lực thúc đẩy phong trào thanh thiếu nhi phát triển mạnh mẽ. Những quyết tâm đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Đoàn đã mang lại những bước tiến mới về lý luận và thực tiễn. Hoạt động của Đoàn được đoàn viên thanh niên đón nhận, cấp ủy đảng và chính quyền đồng tình ủng hộ, các lực lượng xã hội đánh giá cao. Uy tín và vị thế chính trị của tổ chức Đoàn trong thanh thiếu nhi và xã hội tiếp tục được nâng lên; vị trí của thanh niên trong xã hội được đặt tương xứng. Những kết quả đó tiếp tục là tiền đề quan trọng thúc đẩy sự phát triển của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và tuổi trẻ Việt Nam trong thời gian tới. Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa IX, tôi đề nghị Đại hội nhiệt liệt biểu dương, ghi nhận những nỗ lực, đóng góp của đoàn viên, thanh thiếu nhi cả nước và chúc mừng những thành tích đã đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua.
Kính thưa các đồng chí đại biểu,
Kính thưa Đại hội,
Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta nghiêm túc kiểm điểm còn những hạn chế, yếu kém; đó là: Công tác giáo dục chính trị tư tưởng của Đoàn tuy đã có đổi mới nhưng chưa tác động sâu sắc đến đông đảo đoàn viên, thanh niên. Công tác nắm bắt, định hướng tình hình tư tưởng thanh niên có lúc, có nơi thiếu kịp thời. Việc tổng kết và nhân rộng các mô hình, cách làm hay trong công tác giáo dục của Đoàn còn hạn chế. Một số nội dung của hai phong trào "5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, "4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” chưa được triển khai đồng bộ, hiệu quả chưa rõ nét. Mặc dù đã có cố gắng song những hoạt động đồng hành hỗ trợ, chăm lo, bảo vệ quyền lợi của thanh niên nông thôn đi làm ăn xa theo thời vụ, thanh niên công nhân trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, và việc gần gũi giúp đỡ để cảm hóa thanh thiếu niên chậm tiến còn gặp nhiều khó khăn. Công tác quản lý đoàn viên còn yếu kém. Nội dung và hình thức sinh hoạt chi đoàn chậm đổi mới. Chất lượng tổ chức và hoạt động của Đoàn trên địa bàn dân cư thấp. Công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên và xây dựng tổ chức Đoàn, Hội trong doanh nghiệp ngoài quốc doanh gặp nhiều khó khăn. Mô hình tổ chức và hoạt động của Đoàn trong một số loại hình cơ sở chưa được nghiên cứu để có giải pháp phù hợp. Công tác cán bộ đoàn chưa được đầu tư đúng mức; cơ sở vật chất, thiết chế vui chơi giải trí cho thiếu nhi còn ít và thiếu đồng bộ, việc huy động các nguồn lực xã hội chăm lo, bảo vệ thiếu niên, nhi đồng chưa thật sự hiệu quả. Việc ban hành nghị quyết, chủ trương công tác của Đoàn chưa thực sự đổi mới, vẫn còn tình trạng hành chính, hình thức trong hoạt động của Đoàn; một số cấp bộ đoàn và cán bộ đoàn chưa thẳng thắn trong đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực, sai trái; vai trò của tổ chức Đoàn trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, thực hành tiết kiệm còn hạn chế.
Những hạn chế, yếu kém trên đây có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Đó là: Việc tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận về công tác thanh vận của Đoàn chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Năng lực, kỹ năng nghiệp vụ, kiến thức kinh tế, xã hội, tác phong, lề lối công tác, tư duy đổi mới của một bộ phận cán bộ đoàn còn yếu, chưa bắt kịp yêu cầu, đòi hỏi của phong trào thanh niên. Chế độ, chính sách đãi ngộ cho cán bộ đoàn còn khó khăn, chưa động viên và thu hút được những cán bộ có năng lực, tâm huyết làm việc trong hệ thống tổ chức, đội ngũ của Đoàn. Công tác tham mưu của một số cấp bộ đoàn với cấp ủy đảng, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi thiếu chủ động và chưa hiệu quả. Cấp ủy đảng, chính quyền một số nơi chưa quan tâm đúng mức và thường xuyên đối với công tác thanh niên; giữa nhận thức và sự quan tâm đầu tư thực tế cho công tác thanh niên còn chưa tương xứng; việc tổ chức thực thi pháp luật, chính sách đối với thanh niên chưa thực sự hiệu quả; điều kiện hoạt động của Đoàn được quan tâm đầu tư nhưng chưa theo kịp sự phát triển của đất nước. Đời sống kinh tế khó khăn, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; môi trường gia đình, nhà trường và xã hội có những biểu hiện xuống cấp đã ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp làm cản trở những nỗ lực của tổ chức Đoàn trong công tác thu hút, tập hợp, vận động và giáo dục thanh niên.
Kính thưa Đại hội,
Thực tiễn công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong nhiệm kỳ qua đã bổ sung cho chúng ta những bài học kinh nghiệm phong phú: Đó là bài học về xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn tâm huyết, gắn bó với thanh niên, có trình độ, kỹ năng, phương pháp công tác, sáng tạo, dám nghĩ, biết làm, dám chịu trách nhiệm, sẵn sàng đảm nhận việc mới, việc khó. Đó là bài học luôn quán triệt kịp thời và sâu sắc các chủ trương, nghị quyết và sự lãnh đạo của Đảng; biết kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của các thế hệ đi trước, không ngừng đổi mới để xây dựng Đoàn thực sự vững mạnh, thống nhất về nhận thức, tổ chức và hành động. Đó là bài học về xác định nội dung phong trào hành động cách mạng bám sát đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống, phù hợp với lợi ích của thanh niên và yêu cầu giáo dục thanh niên qua thực tiễn hành động. Đó là bài học về sự chủ động tham mưu cho Đảng về công tác thanh niên; tích cực phối hợp với các cấp chính quyền, đoàn thể, phát huy vai trò tham gia của toàn xã hội đối với công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Đó là bài học về sự nhạy bén, linh hoạt, chỉ đạo, điều hành quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, có điểm nhấn, tạo hiệu ứng xã hội rộng lớn thông qua các hoạt động đồng loạt; kịp thời sơ kết, tổng kết các nghị quyết, chương trình công tác. Những bài học đó là vô cùng quý giá để chúng ta xác định mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp công tác đoàn, phong trào thanh thiếu nhi trong nhiệm kỳ mới.
PHẦN THỨ HAI: MỤC TIÊU, PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ PHONG TRÀO THANH THIẾU NHI NHIỆM KỲ 2012 - 2017
Năm năm tới là giai đoạn kinh tế nước ta sẽ phục hồi, lấy lại đà tăng trưởng sau thời kỳ suy giảm; hội nhập quốc tế sẽ ngày càng sâu rộng và thực chất; khoa học công nghệ tiếp tục có những bước phát triển mạnh mẽ. Những chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước về thanh niên tiếp tục được hoàn chỉnh, bổ sung và tổ chức thực hiện, mở ra cho thanh niên những cơ hội để phát huy tiềm năng, cống hiến và trưởng thành. Tuy nhiên, trên thế giới, dự báo tình hình sẽ có những diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Trong nước, nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn tồn tại. Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, tiêu cực xã hội, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí đã tác động đến thanh niên. Các thế lực thù địch tiếp tục thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền” hòng làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta, trong đó mũi tấn công nguy hiểm là kích động, lôi kéo, chia rẽ thanh niên.
Trong tương quan xã hội, thanh niên là lực lượng đông đảo, có tiềm năng to lớn, đã và đang giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đất nước. Tiếp nối truyền thống của các thế hệ cha anh, đại bộ phận thanh niên ngày nay luôn trung thành với mục tiêu lý tưởng của Đảng, sẵn sàng hy sinh vì lợi ích dân tộc, chủ quyền quốc gia; có tinh thần đoàn kết, chia sẻ, tương thân tương ái, vì cộng đồng, luôn có mặt ở những nơi khó khăn, gian khổ nhất, xung kích thực hiện mọi nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao cho. Thanh niên thời kỳ nào cũng luôn có khát vọng vươn lên, có ý chí khắc phục khó khăn lập thân, lập nghiệp, dựng xây đất nước. Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp của tình hình chính trị, kinh tế, xã hội khu vực và quốc tế, ảnh hưởng tiêu cực của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, một bộ phận thanh niên có biểu hiện mờ nhạt về lý tưởng, dễ dao động về lập trường chính trị, lệch lạc về giá trị đạo đức, sống thực dụng, ích kỷ, thiếu trách nhiệm, mắc vào tệ nạn xã hội. Trình độ học vấn, chuyên môn, nghề nghiệp của thanh niên tuy được nâng lên nhưng vẫn chưa đáp ứng được sự phát triển và yêu cầu của nền kinh tế. Sự chênh lệch về mức sống, cơ hội học tập, điều kiện tiếp cận thông tin, trình độ học vấn của thanh niên giữa các vùng, miền ngày càng tăng. Tiêu cực và tệ nạn xã hội còn diễn biến phức tạp, tác động xấu đến sự phát triển của thanh niên. Với tác động của toàn cầu hóa và cuộc cách mạng số hóa, cơ hội kết nối của thanh niên ngày càng được tăng cường. Giao tiếp qua mạng internet chiếm ngày càng lớn thời gian và không gian của giới trẻ. Học tập, nghề nghiệp, việc làm, thu nhập, vui chơi, giải trí tiếp tục là những nhu cầu cơ bản và mối quan tâm hàng đầu của thanh niên bên cạnh nhu cầu nâng cao kỹ năng, năng lực hội nhập, mong muốn khẳng định bản thân. Những tác động đa diện, đa chiều từ đời sống xã hội làm cho tình hình thanh niên tiếp tục có sự đan xen giữa mặt tích cực và tiêu cực, trong đó yếu tố tích cực giữ vai trò chủ đạo, quyết định chiều hướng phát triển của tình hình thanh niên trong những năm sắp tới.
Tiếp thu tinh thần Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI về thanh niên và công tác thanh niên; mục tiêu công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012 - 2017 là: Góp phần xây dựng lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có bản lĩnh chính trị, ý thức chấp hành pháp luật, có đạo đức cách mạng và lối sống đẹp, có ước mơ, hoài bão, khát vọng đưa đất nước vươn lên, có tri thức, sức khoẻ, kỹ năng xã hội, năng lực chuyên môn, làm chủ khoa học công nghệ hiện đại. Tiếp tục nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn, mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên; phát huy vai trò xung kích cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, góp phần đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.
Thực hiện mục tiêu trên, phương hướng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012 - 2017 là: Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức cách mạng, truyền thống, lịch sử dân tộc, văn hoá, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật cho thanh thiếu nhi. Chú trọng giáo dục thông qua điển hình tiên tiến, thực tiễn phong trào hành động cách mạng; tăng cường đối thoại giữa cán bộ đoàn với đoàn viên, thanh niên qua các diễn đàn tuổi trẻ. Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước để phát huy mạnh mẽ trí tuệ, sức lực, tinh thần xung kích, sáng tạo, tình nguyện của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; chăm lo tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của tuổi trẻ. Lựa chọn nội dung, phương thức phù hợp và chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm để các phong trào thi đua trong thanh thiếu nhi được triển khai đúng định hướng, sâu rộng, thiết thực và hiệu quả, thực sự là môi trường giáo dục, rèn luyện của mọi thanh niên. Tập trung củng cố, xây dựng tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh, trọng tâm nâng cao là chất lượng cơ sở, chất lượng đội ngũ cán bộ đoàn và mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên. Phát huy vai trò đội dự bị tin cậy của Đảng, là lực lượng trung kiên, gần Đảng nhất, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Đề cao trách nhiệm chăm sóc, giáo dục thiếu nhi. Mở rộng, nâng cao hiệu quả công tác quốc tế thanh niên.
Khẩu hiệu hành động: Tuổi trẻ Việt Nam xây hoài bão lớn, rèn đức, luyện tài, đoàn kết, sáng tạo, xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Kính thưa các đồng chí đại biểu,
Kính thưa Đại hội,
Để thực hiện thắng lợi mục tiêu đã nêu, trong nhiệm kỳ tới, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh sẽ triển khai thực hiện những nội dung và giải pháp chủ yếu sau đây:
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, giáo dục của Đoàn. Các cấp bộ đoàn đầu tư xây dựng, củng cố và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo; đồng thời, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức nhằm gia tăng tính hấp dẫn của các hoạt động tuyên truyền, giáo dục đối với đoàn viên, thanh niên. Thường xuyên tổ chức học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, lựa chọn nội dung, hình thức phù hợp với từng đối tượng thanh thiếu nhi và nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị. Tiếp tục đổi mới phương thức, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục về chính trị tư tưởng. Chú trọng tuyên truyền, giáo dục về truyền thống yêu nước, đoàn kết, cần cù, sáng tạo và khát vọng vươn lên trong mọi hoàn cảnh, bồi dưỡng, xây dựng lớp thanh niên có bản lĩnh, tự tin đảm nhận vai trò chủ nhân tương lai của đất nước. Chủ động phối hợp với nhà trường, gia đình và xã hội trong giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi; làm cho thế hệ trẻ hôm nay biết yêu cuộc sống, giàu lòng nhân ái, kế thừa và phát huy những giá trị nhân văn của dân tộc, ứng xử văn minh, thanh lịch, nghĩa tình; chú trọng nêu gương người tốt, việc tốt; bày tỏ chính kiến, đấu tranh với cái xấu. Triển khai có hiệu quả chương trình giáo dục ý thức công dân“Khi tôi 18”. Kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, từng bước bài trừ các tệ nạn xã hội. Tăng cường bồi dưỡng kiến thức pháp luật cho thanh thiếu niên, tuyên truyền, giáo dục về quyền và nghĩa vụ công dân, tôn trọng quy ước cộng đồng, tuân thủ nội quy, quy định của tổ chức; xây dựng thói quen “Sống và làm việc theo pháp luật”. Kiên trì phương châm giáo dục thông qua các phong trào hành động cách mạng, qua điển hình tiên tiến, khuyến khích ý thức tự rèn luyện của thanh niên gắn với tham gia sinh hoạt trong tổ chức Đoàn. Phát huy ưu thế của các phương tiện truyền thông hiện đại, đa phương tiện, hệ thống báo chí, xuất bản của Đoàn và báo chí chính thống của Đảng, Nhà nước trong công tác giáo dục; sử dụng có hiệu quả các hình thức, phương tiện giáo dục mới.
Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc, Đoàn tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích, tinh thần tình nguyện, khơi dậy tiềm năng to lớn của thanh niên tham gia thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Trong nhiệm kỳ 2012 - 2017, toàn Đoàn triển khai thực hiện phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” với những nội dung và giải pháp cơ bản như sau:
Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.
Xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng.
Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Xung kích lao động sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ.
Xung kích bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu.
Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp, Đoàn tiếp tục phát huy hiệu quả các nguồn lực xã hội, bảo vệ, chăm lo nhu cầu, nguyện vọng chính đáng, định hướng, hướng dẫn, hỗ trợ thanh niên. Nội dung và giải pháp cơ bản như sau:
Đồng hành với thanh niên trong học tập, nghiên cứu khoa học.
Đồng hành với thanh niên trong nghề nghiệp, việc làm
Đồng hành với thanh niên nâng cao sức khoẻ thể chất và đời sống văn hóa, tinh thần
Đồng hành với thanh niên phát triển kỹ năng xã hội
Kính thưa các đồng chí đại biểu,
Kính thưa Đại hội,
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tiếp tục xác định “Chất lượng cơ sở là trọng tâm; cán bộ là then chốt; đoàn kết, tập hợp thanh niên là nhiệm vụ hàng đầu”. Trong công tác xây dựng Đoàn phải nắm vững nguyên tắc, bám sát thực tiễn, linh hoạt, phù hợp với yêu cầu đổi mới. Tiếp tục sắp xếp mô hình, cơ cấu tổ chức Đoàn phù hợp, linh hoạt với điều kiện hoạt động, gắn với địa bàn. Kiên trì các giải pháp xây dựng chi đoàn mạnh. Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn để đổi mới nội dung, phương thức sinh hoạt, hoạt động chi đoàn, Đoàn cơ sở gắn với nhu cầu, nguyện vọng của thanh niên, gần gũi, hấp dẫn thanh niên và tham gia giải quyết các vấn đề khó khăn của địa phương, đơn vị. Quan tâm tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn về nhận thức, cơ chế hoạt động, đội ngũ cán bộ đối với Đoàn cơ sở xã, phường, thị trấn và các khu vực đặc thù. Đầu tư tạo bước đột phá trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đoàn, trọng tâm là quy định và thực hiện đào tạo cán bộ đoàn theo chuẩn chức danh công tác; đào tạo cán bộ gắn với quy hoạch, sử dụng cán bộ; tiếp tục đầu tư nâng cấp các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đoàn ở các tỉnh, thành; phát huy vai trò của Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam trong công tác đào tạo cán bộ đoàn các cấp, chú trọng đào tạo trình độ đại học và trên đại học. Xây dựng Viện Nghiên cứu thanh niên trở thành cơ quan nghiên cứu, tham mưu có hiệu quả cho Đoàn, cho Đảng và Nhà nước về thanh niên, chính sách thanh niên. Phát huy vai trò hạt nhân, nòng cốt chính trị của Đoàn trong công tác xây dựng tổ chức Hội LHTN Việt Nam và các tổ chức thành viên tập thể của Hội. Tiếp tục thành lập các tổ chức Hội thanh niên theo ngành nghề, sở thích. Tăng cường tổ chức các hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích của thanh niên trên địa bàn dân cư, trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước. Thành lập tổ chức Đoàn, Hội với mô hình phù hợp trong thanh niên công nhân khu chế xuất, khu công nghiệp, thanh niên đi học tập, công tác, lao động ở nước ngoài; tập hợp thanh niên qua mạng internet. Xây dựng đội ngũ cốt cán trong thanh niên dân tộc, thanh niên tôn giáo. Phát triển và tăng cường kết nối các tổ, đội, nhóm, câu lạc bộ thanh niên tự phát theo ngành nghề, sở thích, góp phần định hướng cho thanh niên trong tình hình mới. Tiếp tục nâng cao nhận thức của cấp bộ đoàn và đội ngũ cán bộ đoàn về công tác kiểm tra, giám sát; tăng cường việc xây dựng và chỉ đạo, tổ chức thực hiện chương trình kiểm tra, giám sát, quan tâm xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ và đầu tư cơ sở vật chất, phục vụ công tác kiểm tra, giám sát của Đoàn.
Phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là trách nhiệm của tổ chức Đoàn và cán bộ, đoàn viên. Đoàn xác định xây dựng Đội là xây dựng Đoàn trước một bước, tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Vì đàn em thân yêu”; chú trọng giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng xã hội, định hướng quá trình hình thành nhân cách cho các em từ tuổi nhi đồng qua mỗi bước trưởng thành; thực hiện chương trình "Rèn luyện đội viên”; xây dựng đội ngũ cán bộ phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh giỏi kỹ năng nghiệp vụ, năng động, nhiệt tình, yêu trẻ. Chủ động phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức kinh tế, xã hội khai thác và phát huy hiệu quả các nguồn lực chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng; nghiên cứu đổi mới phương thức sinh hoạt Đội, hoạt động thiếu nhi phù hợp với các loại hình trường, lớp và địa bàn dân cư; củng cố và phát triển hệ thống Cung, nhà thiếu nhi; xây dựng văn hoá đọc trong thiếu nhi; hỗ trợ phương tiện, trang thiết bị học tập, vui chơi giải trí và sinh hoạt Đội, sinh hoạt Sao Nhi đồng; xây dựng các công trình dành cho thiếu nhi dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa.
Công tác quốc tế thanh niên theo định hướng của Đảng và Nhà nước, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các tổ chức thanh niên các nước láng giềng, bạn bè truyền thống trong khu vực ASEAN, châu Á - Thái Bình Dương và các khu vực khác. Tiếp tục tham gia có trách nhiệm vào các hoạt động của Liên đoàn Thanh niên Dân chủ Thế giới, phong trào thanh niên tiến bộ thế giới; đẩy mạnh tham gia các cơ chế, hoạt động đa phương nhằm tích cực tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các nước, các tổ chức quốc tế đối với công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong nước, góp phần nâng cao vị thế quốc tế và quảng bá hình ảnh đất nước, con người, đặc biệt là thanh niên Việt Nam.
Tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, xây dựng chính quyền, đoàn thể nhân dân là vinh dự và trách nhiệm của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Với vai trò và chức năng của mình, Đoàn tham gia xây dựng Đảng, chính quyền bằng việc đẩy mạnh giáo dục nâng cao nhận thức chính trị tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên về Đảng; xung kích đấu tranh bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng; nghiêm túc thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Bổ sung cho Đảng lực lượng đảng viên trẻ có chất lượng; tiếp tục thực hiện tốt Cuộc vận động “Đoàn viên thanh niên phấn đấu trở thành Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, chú trọng giới thiệu đoàn viên ưu tú là công nhân trực tiếp sản xuất, trí thức trẻ, thanh niên dân tộc, cán bộ đoàn cơ sở,... để kết nạp vào Đảng. Tăng cường bồi dưỡng tạo nguồn cán bộ có chất lượng bổ sung cho cấp ủy, chính quyền và đoàn thể các cấp. Tuyên truyền, vận động đoàn viên, thanh niên chấp hành tốt các chủ trương, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Đoàn chủ động đề xuất để cơ quan có thẩm quyền ban hành quy định về cơ chế tham vấn tổ chức Đoàn cùng cấp hoặc cấp trên trước khi cấp ủy, chính quyền và các ngành trước khi quyết định những vấn đề liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên. Tích cực tham gia xây dựng, góp ý các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên; tham mưu tiến hành sơ kết Nghị quyết 25 NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Thanh niên và các văn bản liên quan. Thực hiện nghiêm túc, có hiệu lực, hiệu quả chế độ kiểm tra, giám sát việc thực thi pháp luật, chính sách đối với thanh niên và công tác thanh niên thiếu nhi.
Trong công tác tham mưu, chỉ đạo: Tăng cường tính chủ động, mở rộng không gian sáng tạo cho cơ sở, đề cao chỉ đạo vĩ mô và tham mưu chiến lược của cấp Trung ương. Đổi mới triệt để việc ban hành và tổ chức thực hiện các chủ trương công tác của mỗi cấp bộ Đoàn. Kiên trì phương châm: tập trung cho cơ sở, đến với thanh niên; khắc phục tình trạng ban hành nhiều chủ trương hoặc chủ trương chồng chéo; chỉ ban hành chủ trương để giải quyết những vấn đề mới nảy sinh hoặc vấn đề bức xúc đặt ra ở cơ sở. Tăng cường hướng dẫn, chuyển giao mô hình mới cho cơ sở. Đổi mới mạnh mẽ phong cách làm việc và phương pháp công tác của cán bộ Đoàn, giảm tính hành chính; tôn trọng thanh niên, gần gũi thanh niên và có tinh thần trách nhiệm với thanh niên, thực sự “Nói đi đôi với làm”; lấy hiệu quả công việc làm thước đo đánh giá cán bộ và tổ chức. Nâng cao chất lượng, nội dung chương trình đi công tác cơ sở của cán bộ Đoàn.
Để tập trung các giải pháp và nguồn lực triển khai có hiệu quả công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi, bên cạnh việc tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chương trình, đề án do Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX quyết định, trong nhiệm kỳ 2012 - 2017, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xây dựng và triển khai thực hiện các đề án, chương trình cụ thể sau đây:
1. Đề án tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu nhi trong giai đoạn hiện nay.
2. Đề án đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Đoàn.
3. Chương trình Đoàn tham gia phát triển nguồn nhân lực trẻ.
4. Đề án Đoàn tham gia xây dựng nông thôn mới.
5. Đề án hỗ trợ thanh niên công nhân.
6. Đề án Đoàn tham gia bảo đảm an toàn giao thông.
7. Đề án xây dựng nhà ở cho người nghèo và nhà tránh lũ.
8. Đề án đào tạo lãnh đạo trẻ tương lai từ đội ngũ chỉ huy Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
9. Đề án phòng, chống ma túy trong thanh thiếu niên.
10. Chương trình hỗ trợ thanh thiếu niên vùng nông thôn phát triển kỹ năng sử dụng máy vi tính và internet.
Kính thưa Đại hội,
Về bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Ban chấp hành Trung ương Đoàn xác định việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đoàn phải giải quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra trong công tác xây dựng Đoàn; phản ánh được xu thế phát triển của tình hình thanh niên và tổ chức Đoàn; chỉ sửa đổi những điểm cần thiết, đã được kiểm nghiệm và phù hợp trong thực tiễn; đảm bảo tính thống nhất trong toàn hệ thống, tăng thêm thẩm quyền cho Ban chấp hành để linh hoạt trong triển khai các chủ trương mới phù hợp với tình hình di biến động thanh niên, phù hợp với sự đổi mới của hệ thống tổ chức hành chính; kế thừa những nội dung của Điều lệ Đoàn khóa IX và những bài học kinh nghiệm về xây dựng Đoàn đã được tổng kết trong nhiệm kỳ qua. Trên cơ sở nhận thức đó, có 16 nhóm vấn đề được bổ sung, sửa đổi, tập trung vào những nội dung cơ bản là: Về đoàn viên, bổ sung quy định “tham gia sinh hoạt Đoàn tại nơi cư trú” vào khoản 3, điều 2 (mới), xem đây là nhiệm vụ của đoàn viên để phù hợp với tình hình di biến động thanh niên hiện nay. Về quy định thẩm quyền của Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đề nghị bổ sung quy định: “Ban Chấp hành Trung ương Đoàn được thực hiện thí điểm một số chủ trương mới xuất phát từ thực tiễn công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi”, nhằm tăng sự linh hoạt cho Ban chấp hành trong xử lý những vấn đề thực tiễn phát sinh.
Thưa các đồng chí,
Đại hội lần này sẽ sáng suốt lựa chọn bầu ra Ban chấp hành Trung ương Đoàn khóa X có đủ năng lực lãnh đạo công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong nhiệm kỳ mới; với yêu cầu của thời kỳ hội nhập quốc tế và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Ban chấp hành Trung ương Đoàn không nên chỉ có cán bộ Đoàn chuyên trách mà cần có các cá nhân tiêu biểu, đại diện cho các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong quá trình chuẩn bị nhân sự cho Đại hội, Ban chấp hành Trung ương Đoàn khóa IX đã phát huy dân chủ, thực hiện đúng các quy trình, đảm bảo công khai và đã chuẩn bị được danh sách gồm 174 đồng chí để giới thiệu cho Đại hội xem xét, quyết định và bầu theo Đề án để lựa chọn những đồng chí có đủ phẩm chất, năng lực, tiêu chuẩn, đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ trong thời kỳ mới, xứng đáng với niềm tin tưởng của Đại hội và đoàn viên thanh niên cả nước trao cho.
Với khát vọng tuổi trẻ dựng xây đất nước, Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ X kêu gọi toàn thể thanh thiếu nhi Việt Nam hãy giương cao ngọn cờ vinh quang của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, tiếp bước truyền thống cha anh, nắm chắc thời cơ, vận hội mới, quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, thách thức, gánh vác trọng trách, phấn đấu cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Vì Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, vì lý tưởng Cộng sản chủ nghĩa, thanh niên anh dũng tiến lên!
Xin trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các vị đại biểu khách quý và toàn thể các đồng chí.