Sau 3 ngày triển khai chương trình từ 12 - 15/11 đơn vị tổ chức là Chi cục Bảo vệ môi trường - Sở TN&MT Hà Nội, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đã ghi nhận đã có 310 xe máy được đo khí thải tại 24 điểm triển khai tại các đại lý xe máy lớn ở 6 quận nội thành Hà Nội.
Chương trình có mục tiêu đo khí thải cho 5.000 xe máy trong tổng số khoảng 2,5 triệu xe máy được đơn vị tổ chức cho biết là sản xuất trước năm 2002 đang lưu hành trên địa bàn Hà Nội. Khi tham gia đổi xe máy tại chương trình người dân sẽ được Hiệp hội xe máy Việt Nam hỗ trợ kinh phí đổi xe máy mới với từ 2 - 4 triệu đồng/trường hợp.
Qua phân tích kết quả đo khí thải 310 xe tham gia chương trình, đại diện Chi cục Bảo vệ Tài nguyên Sở TN&MT Hà Nội cho biết: có 47,7 % (tương đương 147) xe có tiêu chuẩn khí thải đạt; 52,3% (tương đương 162) xe không đạt. Tuy nhiên, sau khi được đại lý xe máy kiểm tra, bảo dưỡng và thay dầu miễn phí thì tỷ lệ đạt lên đến 77,4%.
Nội dung chủ yếu của chương trình đo khí thải xe máy là đại lý xe máy được trang bị một máy đo khí thải di động rồi dùng ống nhựa dẻo dài của máy đo khí thải đấu trực tiếp vào phần đuôi của ống xả máy. Sau đó nổ máy 3 đến 5 phút, trong quá trình xe nổ máy, hệ thống đo khí thải sẽ tiếp nhận khí thải của xe máy và phân tích, kết quả được hiển thị trên màn hình máy vi tính.
Toàn bộ quy trình đo khí thải xe máy đều có sự giám sát, ghi hình của hệ thống camera đặt tại điểm kiểm tra.
Tại đại lý xe máy YAMAHA Xuân Thủy (số 98 Xuân Thủy, Cầu Giấy), trong sáng qua, phóng viên Tiền Phong ghi nhận, có 17 xe máy được đưa vào kiểm tra khí thải tại đây.
Kết quả đo hiển thị trên máy tính: có 3 xe đạt tiêu chuẩn (17,6%); 3 xe vượt tiêu chuẩn (17,6%); 11 xe kiểm tra hệ thống không đưa ra được kết quả (64,7%). Các chỉ số khí thải được hệ thống kiểm tra đánh giá vượt tiêu chuẩn là: CO2 (Carbon dioxide); CO (Cacbon monoxit); HC (Hydrocarbon), Cycle...
Là một trong 17 chủ xe kiểm tra khí thải tại YAMAHA Xuân Thủy và có kết quả không đạt chủ xe máy (đứng bên phải) Jupiter BKS 29S4-9398 rất bất ngờ. Ông cho biết, xe ông mua chưa lâu, thường xuyên thay dầu, rất ít đi mà thường xuyên để ở nhà... nay kiểm tra xe lại không đạt khí thải, bản thân ông rất bất ngờ.
Tại đại lý Honda Vũ Hoàng Lê, số 1 Trần Phú, Hà Đông có tổng cộng 37 xe máy được đưa vào đo khí thải trong sáng 15/11.
Tuy nhiên trong số này, đại diện đơn vị thực hiện chương trình tại cửa hàng xe máy Honda Vũ Hoàng Lê cho biết, trong số xe này có 12 xe đạt tiêu chuẩn (32%); 22 xe không đạt tiêu chuẩn (59,5%); 3 xe kiểm tra không ra kết quả (8,1%).
Điều kiện để được tham gia chương trình thay thế xe máy cũ lấy xe máy mới:
Để người dân có thể tham gia chương trình đo khí thải, đổi xe máy cũ lấy xe máy mới, đơn vị tổ chức cho biết, khách hàng phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Có hộ khẩu tại Hà Nội;
- Xe máy chính chủ;
- Xe mua của các hãng: Honda, Piaggio, SYM, Yamaha, Suzuki...
- Mua xe trước năm 2002;
- Với xe cũ tham gia đổi xe mới, khách hàng phải tự nguyện bàn giao xe máy cũ.
* Chương trình được triển khai từ ngày 12 - 30/11/2021
Cho ý kiến về việc trên, Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, hiện nay, tiêu chuẩn đánh giá khí thải tại Việt Nam chỉ có với ô tô, còn xe máy thì chưa. Do vậy, tuy là thí điểm nhưng cơ quan thực hiện cũng cần có cơ sở pháp lý để thực hiện việc này, sau đó cần thông báo công khai tiêu chuẩn, quy trình áp dụng để người dân, giới chuyên môn được biết.
"Mục tiêu mà các hiệp hội về xe máy; các nhà sản xuất, bán xe máy; thậm chí Sở TN&MT, Chi cục Bảo vệ môi trường hướng đến là tốt, nhưng “chỉ nhiệt tình thôi chưa đủ”. Lĩnh vực, chuyên môn của các cơ quan này không phải để đo tiêu chuẩn khí thải, đưa ra kết luận kiểm tra kỹ thuật phương tiện đạt hay không đạt. Việc làm này là của cơ quan đăng kiểm.
Trao đổi với PV Tiền Phong chiều 15/11, đại diện lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam thông tin, Cục và các trung tâm đăng kiểm của Cục tại Hà Nội không tham gia việc kiểm tra, đo khí thải tại các đại lý xe máy do Chi cục Bảo vệ môi trường - Sở TN&MT Hà Nội và Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) tổ chức.