Khát vốn
Điệp khúc vang lên tại buổi tọa đàm là “khát vốn nghiêm trọng”. Báo cáo của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong 4 tháng đầu năm 2012, các thị trường nhập khẩu cá tra như Mỹ, Nam Mỹ, Trung Quốc đều tăng, nhưng trong nước “toàn bộ chuỗi sản xuất bị thu hẹp và đình đốn, giá giảm, bị đối tác mua hàng ép giá mạnh”.
Nguyên nhân là các ngân hàng đột ngột giảm, thậm chí cắt vốn vay, khiến doanh nghiệp như “bị bịt mũi, khỏe mạnh cũng giãy dụa”.
Về nuôi cá tra, theo báo cáo của VASEP, các doanh nghiệp đã nuôi để tự đáp ứng được 50% nguyên liệu chế biến. Khi thắt chặt tín dụng, hạn mức cho vay bóp lại, nhiều doanh nghiệp lâm cảnh khốn đốn, không có tiền mua thức ăn cho cá. Còn 50% cá tra nguyên liệu nuôi trong dân, tình hình thiếu vốn gay gắt hơn, khiến nhiều hộ đã treo ao và nay chỉ còn khoảng 30% sản lượng.
Theo báo cáo của VASEP, hiện có 136 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra, gồm 64 công ty có nhà máy chế biến, còn lại là doanh nghiệp thương mại.
Tất cả đều thiếu vốn lưu động, không đủ tiền mua cá chế biến xuất khẩu thực hiện hợp đồng, không có tiền mua cá dự trữ, nên làm ra sản phẩm độc chiếm thị trường mà giá cả lại do khách hàng quyết định.20 doanh nghiệp có nhà máy chế biến công suất dưới 30 tấn/ngày đang thua lỗ.
Báo cáo của VDB thừa nhận, vốn tín dụng cho cá tra “tương đối lớn, song so với nhu cầu và tiềm năng chưa tương xứng”. Vốn của VDB dành cho sản xuất và kinh doanh cá tra từ năm 2009 đến nay liên tục giảm: Năm 2009 hơn 7.000 tỷ đồng, năm 2010 hơn 6.000 tỷ và năm 2011 hơn 5.000 tỷ.
Tính đến cuối tháng 4, VDB có dư nợ cho vay xây dựng 23 nhà máy là 616 tỷ đồng, bảo lãnh cho 48 doanh nghiệp vay ngân hàng thương mại 378 tỷ đồng để sản xuất, kinh doanh xuất khẩu cá tra.
Thêm 2.000-3.000 tỷ
Đại diện các doanh nghiệp khẩn thiết, để tránh bị đóng cửa, làm sập đổ cả ngành theo dây chuyền, mong VDB hỗ trợ vốn khẩn cấp để chữa căn bệnh đình đốn đã trầm trọng.
Cụ thể, trong 3 quý cuối năm 2012, hỗ trợ vốn để nuôi, chế biến xuất khẩu khoảng 400.000 tấn cá tra nguyên liệu trong tổng số khoảng 800.000 tấn theo kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, hạ lãi suất cho vay.
Phó tổng giám đốc VDB Trần Phú Minh cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo hỗ trợ phát triển sản xuất và tiêu thụ cá tra ĐBSCL. Ông Minh nói: “Trước mắt, trong năm 2012, VDB sẽ cho vay bổ sung thêm 2.000 – 3.000 tỷ đồng”.
Tổng giám đốc VDB Nguyễn Quang Dũng nói rõ chủ trương hỗ trợ là ưu tiên các doanh nghiệp có khả năng phát triển để làm đầu tàu lôi kéo cả ngành cá tra đi lên.
Trong đó, có tính đến khả năng hỗ trợ để mua các doanh nghiệp yếu kém, tránh nguy cơ đổ vỡ. Tuy nhiên, các doanh nghiệp phải chủ động “rà soát, đánh giá lại tình trạng doanh nghiệp và đề xuất phương hướng cụ thể”.
Ông Dũng nêu điển hình Cty Cổ phần Thủy sản Bình An, gặp khủng hoảng nợ nhưng chủ động cơ cấu lại và có thị trường, có thương hiệu tốt nên ngân hàng đã “áp sát hỗ trợ tháo gỡ khó khăn”.
Về giảm lãi suất, ông Dũng hứa, vài ngày tới, VDB sẽ giảm so với mức hiện nay, chưa đáp ứng được mong muốn của doanh nghiệp nhưng đảm bảo “rẻ nhất” trong hệ thống ngân hàng.