Bài 1: Son sắt với người đã khuất
Hơn 40 năm nay, cựu TNXP Nguyễn Thị Đào (sinh năm 1954, ở xã Thạch Thanh, Thạch Hà, Hà Tĩnh) gìn giữ kỷ vật tình yêu, không lấy chồng để sống trọn lời thề với người yêu đã anh dũng hi sinh ở chiến trường Quảng Trị.
Cả đời chờ đợi
Năm nay bà Nguyễn Thị Đào bước sang tuổi 63, tóc đã bạc đi nhiều. Mỗi lần chúng tôi gạn hỏi về chuyện tình của bà, cựu nữ TNXP này lại thẹn thùng, đỏ mặt, đánh lảng sang chuyện khác. Sau nhiều lần thuyết phục bà mới mở lòng kể về câu chuyện tình của mình cách đây 40 năm khiến bà bây giờ vẫn chưa lấy chồng.
Tháng 1/1972, vừa tròn 18 tuổi, bà Nguyễn Thị Đào tình nguyện viết đơn xin gia nhập đoàn TNXP C5, tổng đội 53, đội điều trị thương binh từ các chiến trường Lào và miền Nam. Tham gia TNXP, bà Đào đã chăm sóc, giúp đỡ hàng trăm chiến sỹ vượt qua nỗi đau của thương tật. Bà từng đối diện với cái chết khi bom Mỹ trút xuống như mưa, không ít lần phải nằm viện cấp cứu bởi sức ép của bom. Cuối năm 1973, chỉ lần đầu gặp người chiến sỹ trẻ quê ở tỉnh Bắc Thái (nay tách ra là tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên) tham gia đưa quân từ Bắc vào Nam, bà đã thầm thương trộm nhớ.
Bà Đào kể, lần đầu tiên bắt gặp ánh mắt trìu mến của người đó bà đã có cảm giác thân thuộc, gần gũi. “Chúng tôi đã gặp nhau 3 lần, mỗi lần chỉ từ 15-20 phút nhưng yêu thương nảy sinh tự lúc nào không hay biết. Khoảng giữa năm 1974, gặp nhau lần thứ 3 và đó cũng là lần gặp nhau cuối cùng, cả hai chúng tôi đã có lời thề hẹn ước ngày trở về xây dựng hạnh phúc khi đất nước hoàn toàn được giải phóng. Chúng tôi cùng cắt tóc rồi bện chúng lại vào nhau, chia mỗi người giữ một nửa. Anh ấy hẹn ước khi hoà bình sẽ về tìm tôi xin cưới. Tôi đã hứa dù chờ cả cuộc đời vẫn chờ anh quay về”, bà Đào mắt rơm rớm nhớ lại.
Đất nước hoà bình, bà Đào trở về công tác ở Cục kinh tế (Quân khu 4) cứ chờ đợi người yêu đến hỏi cưới. Năm này qua năm khác bà chờ đợi và đi dò tìm khắp nơi về người yêu. Hơn 10 năm sau bà mới nhận được tin người yêu của mình đã hy sinh ở mặt trận Quảng Trị.
Dành sự yêu thương cho đồng đội
Năm tháng trôi qua, bà Đào vẫn sắt son lời thề chung thủy với người yêu, dù bố mẹ, người thân luôn giục đi lấy chồng. Nhiều chàng trai đến ngỏ lời nhưng bà đều khéo từ chối. Để tránh bị bố mẹ, người thân giục lấy chồng, bà liền ở trong đơn vị, năm về nhà chỉ có mấy ngày. Với bà, dù biết tin người yêu đã hy sinh, nhưng với kỷ vật của tình yêu là búi tóc, những hồi ức đẹp đẽ của mối tình đầu đã giúp bà vượt qua mọi sóng gió cuộc đời.
Ông Nguyễn Công Cũng, người em trai ở cùng nhà với bà Đào, nói: “Đi TNXP về chị Đào kỳ lạ lắm, nhất quyết không chịu lấy chồng dù nhiều người mai mối. Về sau gia đình mới biết chuyện tình yêu của chị với người yêu đã hy sinh. Gia đình cũng ép nhiều, rồi họp bàn động viên chị gác tình yêu thời trẻ nhưng không có tác dụng. Tình cảm mà chị dành cho người liệt sỹ ấy quá sâu đậm khiến chị không có tình cảm với người đàn ông nào nữa. Chị cứ sống một mình và để tang người yêu cho đến bây giờ”.
Chúng tôi cũng phải thuyết phục nhiều lần bà Đào mới đồng ý cho xem kỷ vật tình yêu của 2 người. Cầm búi tóc trong tay, bà Đào khấn, trò chuyện với người yêu rồi khóc oà, khiến chúng tôi không khỏi xúc động. Đợi chờ hồi lâu bà Đào mới bình tĩnh trở lại. Bà cho biết luôn mang theo nắm tóc bên người hơn 40 năm nay ngay cả khi ăn, ngủ. “Những lúc buồn, cô đơn tôi lại đem tóc ra ngắm, tâm sự như nói chuyện với người yêu mình”, bà Đào nói.
Sau khi nghỉ hưu, bà Đào tiếp tục đảm nhiệm chức Chủ tịch Hội TNXP xã Thạch Thanh. Bà làm việc ngày đêm lăn xả với mong muốn phát triển, đẩy mạnh các hoạt động “Vì nghĩa tình đồng đội”...
(còn nữa)
“Tôi cũng từng là TNXP nên rất xúc động khi biết về chuyện tình thời trẻ của bà Đào. Trong cảnh mưa bom bão đạn chuyện sống chết chỉ cách nhau cái gang tay nên ngày đó một lời thề hẹn ước, cắt tóc ăn thề nhiều người đã xem nhau như vợ chồng. Ở cương vị là cán bộ TNXP của xã, bà Đào được đồng đội quý mến, cảm phục, trân trọng tấm lòng và những việc làm của bà. Qua bà Đào, đã có nhiều mảnh đời khó khăn được giúp đỡ để vươn lên trong cuộc sống”.
Bà Bùi Thị Lan Hương (Trưởng ban Công tác phụ nữ huyện Thạch Hà)