Nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang từng được kỳ vọng sẽ phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người bản địa, nhưng đến nay, gần 2ha diện tích đất của người dân “nhường” cho dự án nay chỉ là bãi đất hoang với hàng trăm ngàn tấn quặng chất cao như núi. Bỏ hoang đất gây lãng phí đã đành, điều người dân và chính quyền nơi đây đang lo ngại là 100.000 tấn quặng rỉ sét chất đống như núi, nằm yên trong khu vực dự án kể từ khi nhà máy ngừng hoạt động. Trong khi chờ phương án để xử lý thì người dân nơi đây đang sống khổ vì nguồn nước sinh hoạt đã bị ô nhiễm nghiêm trọng, đặc biệt khoảng 4 năm trở lại đây.
Ngôi nhà 3 thế hệ sinh sống của gia đình bà Hồ Thị Bình (thôn 3, xã Thọ Điền), chỉ cách Nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang chưa đầy 200m. Chưa có dự án nước sạch nên nhiều năm qua gia đình vẫn sử dụng nước sinh hoạt được bơm từ giếng đào. Bể vàng đục tứ phía, từng mảng bùn bám đặc dưới đáy bể. “Trước đây nước bơm lên là sử dụng được luôn. Nay qua bể lọc mà vẫn màu vàng và nghe mùi khó chịu. Giờ biết nước ô nhiễm nhưng vẫn phải sử dụng thôi”, bà Bình ngậm ngùi nói.
Lãnh đạo UBND huyện Vũ Quang cho biết, liên quan đến Nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang, địa phương đã có báo cáo UBND tỉnh xem xét có giải pháp tháo gỡ, xử lý.
Theo bà Bình, trước đây gia đình thuộc diện di dời dự án để nhường đất cho Nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang. Tuy nhiên khi chưa di dời thì dự án ngừng hoạt động. Những ngày đầu nhà máy đi vào vận hành, máy móc hoạt động ngày đêm, ô nhiễm tiếng ồn người dân phải làm đơn kiến nghị xử lý. “Giờ ngừng hoạt động dân cũng bớt lo lắng, nhưng đất bỏ hoang, quặng sắt lại đang chất đống, mỗi lần mưa nước từ đống quặng này chảy ra các ao hồ và lâu dài ngấm xuống lòng đất”, bà Bình nói.
Chờ phương án xử lý
Nhà máy tuyển quặng sắt Vũ Quang đóng tại xã Thọ Điền (huyện Vũ Quang, Hà Tĩnh) được đầu tư xây dựng năm 2008 trên diện tích 192.318m2 với tổng mức đầu tư 158 tỷ đồng và đưa vào hoạt động vào tháng 5/2009 với mục tiêu đón đầu nguồn nguyên liệu cung cấp cho Nhà máy Vạn Lợi tại Vũng Áng. Theo thiết kế ban đầu, khi hoạt động chính thức, nhà máy này sẽ có công suất 500.000 tấn quặng sắt/năm, đồng thời giải quyết công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động tại địa phương, góp phần thúc đẩy kinh tế, xã hội của huyện Vũ Quang nói riêng và tỉnh Hà Tĩnh nói chung. Kỳ vọng là vậy, nhưng từ năm 2010, Dự án nhà máy Vạn Lợi bị “chết yểu” vì thiếu vốn, khiến nguyên liệu mà nhà máy sản xuất ra không thể tiêu thụ. Hoạt động cầm chừng đến năm 2012 thì chính thức ngừng hoạt động. Sau hơn 10 năm bỏ hoang, hiện những đống quặng sắt thô khổng lồ nằm ngổn ngang, khối lượng hàng ngàn tấn. Nhiều hạng mục như hệ thống đập, nghiền, sàng quặng, lò đốt thiêu kết, các dây chuyền thiết bị của nhà máy đã hư hỏng, hoen gỉ. Khung cảnh ngổn ngang, đìu hiu không ai nghĩ đây là đại công trường một thời.
Bể nước vàng đục được hút từ giếng lên nhưng bà Hồ Thị Bình vẫn phải sử dụng làm nước sinh hoạt
Trao đổi với PV Tiền Phong, Chủ tịch UBND xã Thọ Điền Nguyễn Đăng Nhàn, cho biết, dự án “chết yểu”, không triển khai như kế hoạch cũng phần nào ảnh hưởng đến phát triển kinh tế của địa phương. Thời gian qua địa phương đã nhiều lần kiến nghị lên huyện, tỉnh về phương án xử lý quặng sắt, khối lượng máy móc khi dự án bỏ hoang.