Ba bệnh nhân trong một gia đình này là Hà Thị C. (52 tuổi), Chu Văn M. (58 tuổi) và Chu Văn V. (30 tuổi) ở xã Chi Lăng, huyện Chi Lăng, Lạng Sơn. Theo lời người nhà, sáng 20/3 anh Chu Văn V. vào rừng thấy nấm tươi nên hái về ăn trong bữa trưa. Bữa đó, chỉ có anh và bố là Chu Văn M. ăn, mỗi người ăn khoảng 6-7 cây nấm. Đến bữa tối, còn một ít nước và thịt nên bà Hà Thị C. ăn nốt. Sau ăn khoảng 6-10 tiếng, cả 3 người đều có triệu chứng đau bụng, đi ngoài, buồn nôn và nôn rất nhiều.
Bác sĩ Lê Quang Thuận, Phó giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết, ba bệnh nhân này nhập viện vào chiều ngày 22/3 (tức là khoảng giờ thứ 50 sau khi ăn nấm) trong tình trạng nặng. Xét nghiệm cho thấy các bệnh nhân bị tổn thương gan nặng và suy gan, suy thận cấp được chỉ định lọc máu để hấp phụ và giải trừ chất độc; điều trị suy thận. Bên cạnh đó, Trung tâm Chống độc cũng phối hợp với Khoa Thăm dò chức năng làm thủ thuật dẫn lưu mật mũi để thải trừ trực tiếp chất độc từ gan qua ống mật chủ ra ngoài. Sau một ngày điều trị tích cực và lọc máu, giải độc, hiện các bệnh nhân mới chỉ có đôi chút tiến triển, 2 trong số 3 bệnh nhân vẫn đang trong tình trạng rất nặng, nguy cơ đe dọa tính mạng. Xét nghiệm cho thấy, bệnh nhân Chu Văn M. và Chu Văn V. vẫn còn tổn thương gan nặng, men gan cao gấp 100 lần so với người bình thường dẫn tới suy gan với biểu hiện rối loạn đông máu nặng, xuất huyết, suy thận. Riêng bệnh nhân Chu Văn M. ý thức có lúc lẫn lộn (biểu hiện hôn mê gan), nguy cơ tử vong rất cao.
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc cho biết, loại nấm mà ba bệnh nhân trên ăn phải là loại nấm gây ngộ độc chậm. Đây là loại nguy hiểm, thường gây chết người, đáng sợ nhất là loại nấm này có thể gây tình trạng viêm gan, nhiễm độc, phá huỷ tế bào gan, dẫn đến hôn mê gan. Các triệu chứng xuất hiện muộn sau khi ăn từ 6-40 giờ (thường là 12-18 giờ): Bệnh nhân buồn nôn, nôn nhiều, tiêu chảy liên tục như tả, kéo dài 1-2 ngày, gây mất nước và rối loạn điện giải, trụy mạch, tiểu ít hoặc vô niệu. Sau đó, các biểu hiện tiêu biến hết, bệnh nhân và bác sĩ dễ hiểu nhầm là bệnh đã khỏi nhưng vài ba ngày sau sẽ xuất hiện tình trạng viêm gan: vàng mắt, vàng da, chán ăn, đầy bụng, mệt mỏi, dần dần người bệnh sẽ mê sảng rồi hôn mê sâu, xuất huyết nhiều nơi (dưới da, niêm mạc, tiểu ra máu...), và cuối cùng là tử vong.
Bác sĩ Nguyên cũng cho biết, thời điểm cuối xuân - đầu hè, bắt đầu vào mùa nấm phát triển nhiều, hay xảy ra ngộ độc nấm. Vì thế bác sĩ khuyến cáo, người dân tuyệt đối không nên hái nấm hoang dại để ăn. Không thể phân biệt nấm lành hay nấm độc nếu chỉ dựa vào hình dạng, màu sắc. Hiện nay có rất nhiều chủng loại nấm, nhiều loại có giá trị dinh dưỡng cao, mùi vị thơm ngon; có loại còn được dùng như là thuốc bổ thần dược. Tuy nhiên cũng có không ít loài nấm độc gây chết người nếu ăn phải. Trên thế giới hiện có hơn 5.000 loại nấm, trong đó có khoảng hơn 100 loài nấm độc mà về hình dáng bề ngoài rất khó phân biệt giữa nấm lành (ăn được) và nấm độc gây chết người.
Để an toàn, người dân chỉ nên ăn những loại nấm được nuôi trồng, đã biết chắc chắn chủng loại nấm, nguồn gốc nấm, đảm bảo là ăn được mà không bị ngộ độc. Theo bác sĩ Nguyên, không nên và không thể dựa vào hình thái, màu sắc cây nấm để phân biệt nấm lành hay nấm độc.
“Để an toàn, người dân chỉ nên ăn những loại nấm được nuôi trồng, đã biết chắc chắn chủng loại nấm, nguồn gốc nấm, đảm bảo là ăn được mà không bị ngộ độc” .
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai