Biểu tượng tên lửa trên đường phố Islamabad, Pakistan. (Ảnh: Reuters)
Tiết lộ bất ngờ của Phó Cố vấn an ninh quốc gia Jon Finer cho thấy mối quan hệ từng thân thiết giữa Washington và Islamabad đã xấu đi như thế nào kể từ khi quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan vào năm 2021.
Điều này cũng đặt ra câu hỏi, rằng Pakistan có chuyển mục tiêu của chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo vốn để đối phó với nước láng giềng Ấn Độ hay không.
Phát biểu tại sự kiện của Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế ngày 19/12, ông Finer cho biết Pakistan đã theo đuổi "công nghệ tên lửa ngày càng tinh vi, từ hệ thống tên lửa đạn đạo tầm xa đến công nghệ thử nghiệm các động cơ tên lửa lớn hơn".
Ông Finer nói rằng nếu xu hướng đó tiếp tục, “Pakistan có khả năng tấn công các mục tiêu vượt ra khỏi Nam Á, bao gồm cả Mỹ”.
Ông nói rằng rất ít quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân có tên lửa có thể vươn tới Mỹ và "họ có xu hướng thù địch" với Washington, đồng thời nêu tên Nga, Triều Tiên và Trung Quốc. "Vì vậy, thành thật mà nói, chúng tôi khó có thể coi hành động của Pakistan là bất cứ điều gì khác ngoài mối đe dọa mới nổi lên đối với Mỹ", ông Finer cho biết.
Phát biểu được Phó Cố vấn an ninh quốc gia Jon Finer đưa ra 1 ngày sau khi Washington công bố đợt trừng phạt mới liên quan đến chương trình phát triển tên lửa đạn đạo của Pakistan.
Đại sứ quán Pakistan không trả lời đề nghị bình luận.
Islamabad coi chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo của họ là cách để đối phó với Ấn Độ nhằm duy trì sự ổn định khu vực. Hai quan chức cấp cao giấu tên của chính quyền Mỹ cho biết mối quan ngại của Mỹ đối với chương trình tên lửa của Pakistan đã bắt đầu từ lâu và chủ yếu vì quy mô phát triển động cơ tên lửa.
Một quan chức khác nhận định, mối đe dọa với Mỹ từ Pakistan phải mất 1 thập kỷ nữa mới hoàn thiện.
Các quan chức cho biết, ông Finer đưa ra phát biểu trên nhằm gây sức ép buộc Pakistan phải nêu rõ lý do phát triển động cơ tên lửa mạnh hơn.
"Họ không thừa nhận mối quan ngại của chúng tôi. Họ nói với chúng tôi rằng chúng tôi thiên vị", vị quan chức thứ hai của Mỹ cho biết và tiết lộ giới chức Pakistan phàn nàn rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với chương trình tên lửa của Pakistan "hạn chế khả năng phòng thủ của Islamabad trước New Delhi”.
Ông Finer đã nhiều lần bày tỏ quan ngại về chương trình tên lửa với các quan chức cấp cao của Pakistan nhưng không có kết quả.
Ông lưu ý rằng Washington và Islamabad là "đối tác lâu năm" về phát triển, chống khủng bố và an ninh. "Điều đó khiến chúng tôi càng băn khoăn vì sao Pakistan phát triển năng lực có thể được sử dụng để chống lại chúng tôi", ông nói.
Quan hệ thăng trầm
Pakistan từng chỉ trích mối quan hệ nồng ấm mà Tổng thống Mỹ Joe Biden xây dựng với kẻ thù lâu năm của họ là Ấn Độ và vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ gần gũi với Trung Quốc. Một số tổ chức của Trung Quốc đã bị Mỹ trừng phạt vì hỗ trợ chương trình tên lửa đạn đạo của Islamabad.
Pakistan tiến hành vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên vào năm 1998, hơn 20 năm sau vụ thử đầu tiên của Ấn Độ, đến nay đã xây dựng được kho vũ khí tên lửa đạn đạo khổng lồ có khả năng phóng đầu đạn hạt nhân. Một tổ chức nghiên cứu của Mỹ ước tính Pakistan sở hữu khoảng 170 đầu đạn.
Quan hệ Mỹ - Pakistan đã trải qua nhiều thăng trầm. Hai bên từng có quan hệ chặt chẽ trong Chiến tranh Lạnh, khi họ ủng hộ quân nổi dậy Afghanistan chống quân đội Liên Xô năm 1979-1989.
Pakistan cũng là đối tác chính của Mỹ trong cuộc chiến chống tổ chức khủng bố al-Qaeda sau vụ tấn công ngày 11/9/2001, là đồng minh lớn của Mỹ ngoài NATO kể từ năm 2004.
Tuy nhiên, mối quan hệ đó bị tổn hại vì các cuộc đảo chính do quân đội Pakistan thực hiện, vì việc Pakistan ủng hộ chế độ Taliban và phát triển vũ khí hạt nhân. Một số chuyên gia cho biết bài phát biểu của ông Finer gây bất ngờ lớn.
"Việc một quan chức cấp cao của Mỹ công khai thể hiện mối lo ngại về vũ khí hạt nhân của Pakistan và mối đe dọa trực tiếp nhằm vào Mỹ là diễn biến vô cùng đáng chú ý", ông Michael Kugelman, công tác tại Trung tâm Wilson, nhận xét.