Động thái này là diễn tiến mới nhất của một cuộc xung đột âm ỉ kéo dài, tác động tiêu cực đến quan hệ giữa hai nước, đặt dấu hỏi đối với tiếng tăm vì môi trường của Canada cũng như những cam kết của họ đối với các hiệp định quốc tế, theo Washington Post.
“Nửa đêm qua, thư triệu hồi đại sứ và lãnh sự tại Canada đã được gửi đi”, ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr. nói trên Twitter.
Cho đến khi số rác lên đường trở về Canada, Philippines sẽ duy trì “hiện diện ngoại giao ở mức thấp” tại Canada.
Bất đồng xung quanh chuyện rác bắt đầu từ năm 2013, khi Chronic Inc., một công ty tư nhân Canada, vận chuyển hơn 100 container dán nhãn là đồ nhựa qua Philippines để tái chế. Hải quan phát hiện ra rằng chỉ 1/3 có thể tái chế được. Phần còn lại là hỗn hợp rác thải sinh hoạt, bao gồm dây điện cũ, thậm chí cả băng vệ sinh phụ nữ.
Khi thủ tướng Canada Justin Trudeau thăm Philippines hồi năm 2015, ít lâu sau khi ông đắc cử, ông đã hứa hẹn rằng một “giải pháp” đang được xây dựng và ông sẽ có các bước thay đổi luật pháp để đảm bảo việc tương tự không lặp lại.
Canada đã cố thuyết phục Philippines tiêu hủy số rác nói trên nhưng không thành công. Năm 2016, một tòa án Philippines yêu cầu công ty Chronic nhận lại số rác, nhấn mạnh rằng nước họ không phải là “cái bãi rác”.
Viếng thăm Philippines năm 2017, thủ tướng Trudeau nói “hàng rào pháp lý và các quy định hạn chế” đã ngăn cản Canada nhận lại rác như trước đó đã đề cập và về “lý thuyết”, Canada có thể làm gì đó để giải quyết.
Trong khi đó, số rác từ Canada tiếp tục vạ vật ở một bãi rác gần thủ đô Manila, nơi chúng hằng ngày thối rữa và bốc mùi khiến các nhà hoạt động vì môi trường và sức khỏe người dân phải liên tục biểu tình bên ngoài đại sứ quán Canada tại Manila.
Cuộc chiến rác tiếp tục căng thẳng hơn sau khi tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hồi tháng trước tuyên bố “tuyên chiến” với Canada nếu nước này không nhận lại số rác thải.
“Tôi muốn chuẩn bị một con tàu”, ông Duterte nói tại một cuộc họp báo với vẻ tức giận. “Hãy chuẩn bị đón tiếp long trọng”, tổng thống Philippines nói. “Ăn chúng nếu quý vị muốn”.
Đáp lại những bình luận của ông Duterte, phía Canada nói họ đề nghị được “hồi hương” số rác và chi trả phí vận chuyển, nhưng còn nhiều vấn đề cần được làm rõ.