Sau khi Pháp rút khỏi vùng mỏ, ngày 15/5/1955, Xí nghiệp Quốc doanh than Hòn Gai (nay là Công ty Than Hòn Gai) ra đời. Xí nghiệp đã tiếp quản toàn bộ cơ sở sản xuất của Công ty mỏ than Bắc kỳ của Pháp. Trong khoảng 3 năm vừa tiếp quản, vừa khôi phục, vừa đào tạo cán bộ.., xí nghiệp đã làm chủ công nghệ và sản xuất được gần 3 triệu tấn than.
Kết thúc 3 năm khôi phục và phát triển, xí nghiệp đã vinh dự được đón Bác Hồ về thăm Khu mỏ Hồng Quảng. Đến năm 1960 sản lượng than khai thác của xí nghiệp đã tăng hơn 2 lần so với năm 1955.
Trong những năm tháng chống chiến tranh phá hoại, cùng với nhiệm vụ sản xuất, Xí nghiệp Quốc doanh than Hòn Gai đã kiên cường đánh trả máy bay Mỹ, góp sức người, sức của vào sự nghiệp giải phóng đất nước. Xí nghiệp Quốc doanh than Hòn Gai còn thành lập một Binh đoàn, gọi là Binh đoàn Than để chi viện cho miền Nam...
Trải qua 60 năm trưởng thành và phát triển, Công ty Than Hòn Gai – TKV liên tục đạt được những kết quả tích cực. Cụ thể: sản lượng khai thác than tăng đều qua từng năm (năm 1999, Công ty chỉ đạt sản lượng 491.000 tấn, đến năm 2004 đã vượt qua ngưỡng 1 triệu tấn.
Từ năm 2004 đến nay, Cty Than Hòn Gai luôn là đơn vị dẫn đầu về sản lượng của toàn ngành Than. Năm 2014, sản lượng than nguyên khai của Cty đạt 2,75 triệu tấn (trong đó hầm lò đạt 1,625 triệu tấn, lộ thiên 1,125 triệu tấn, lương bình quân đạt 9,1 triệu đồng/người/tháng).
Bước vào năm 2015, Công ty Than Hòn Gai tập trung phấn đấu hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu sản lượng. Theo đó, than sản xuất 2,9 triệu tấn (hầm lò: 1,7 triệu tấn, lộ thiên 1,2 triệu tấn). Tổng doanh thu 3.352 tỷ đồng; tiền lương bình quân 10,3 triệu đồng/người/tháng…