Không thể động binh

TP - Mấy hôm rồi lại hiển lộ lắm bất lợi cho chính quyền Venezuela. Đầu tuần, thủ lĩnh phe đối lập về nước mà không bị bắt thì, cuối tuần, xảy ra mất điện chưa từng có. Bất chấp khủng hoảng thêm lún sâu, kịch bản Mỹ can dự quân sự vẫn khó thành hiện thực.

Tổng thống hợp pháp Nicolas Maduro dọa bỏ tù mà tổng thống tự xưng Juan Guaido cứ ngang nhiên về nước. Sau cuộc xuất cảnh trái phép, ông hạ cánh xuống Caracas trên chuyến bay thương mại của hàng không Copa Airlines hôm thứ hai, 4/3. Tại đó, thủ lĩnh đối lập 35 tuổi được đám đông và đại diện ngoại giao mấy nước châu Âu nghênh đón.

Bất chấp trát bỏ tù của Toà án Tối cao, cuối tháng 2, ông tự ý du ngoạn gặp lãnh đạo các nước Colombia, Brazil, Paraguay, Ecuador, và phó tổng thống Mỹ Mike Pence. Văn phòng ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gửi điện chúc mừng “những nỗ lực ngoại giao thành công”. Như được thêm năng lượng, nhà lãnh đạo tự xưng được ít nhất 50 quốc gia ủng hộ nói cuối tuần sẽ lại biểu tình to.

Biểu tình chưa thấy đâu thì bỗng mất điện diện rộng và lâu chưa từng có, kể cả thủ đô Caracas, từ tối thứ năm, 7/3. Nhiều người nghèo lâu nay im lặng bắt đầu lên tiếng. Vì sao quốc gia 31 triệu dân với mỏ dầu khổng lồ từng giàu nhất Mỹ La Tinh lại rơi vào thảm cảnh suốt 10 năm qua? Lạm phát dự kiến sẽ đạt 10 triệu phần trăm năm nay, CNN trích lời Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Từng có nhiều lao động từ nơi khác đến đây tìm việc làm vì lương cao. Nay thì ngược lại. Hơn 3,4 triệu dân bỏ nước ra đi trong đó hơn triệu lánh sang láng giềng Colombia tính đến năm 2018, theo Tổ chức các Quốc gia châu Mỹ (OAS).

Giữa mây mù triền miên vẫn là chuyện thầy bói xem voi. Tổng tống Chile Sebastian Pinera đầu tháng 2 tiên lượng tổng thống Maduro chỉ còn cầm quyền từng ngày. Đến giờ chưa thấy nghiệm. Sự cố tại đập Guri, một trong những nhà máy thuỷ điện lớn nhất thế giới, khiến mất điện lịch sử. Phe đối lập bị quy lỗi và, lúc này, chưa có bằng chứng phá hoại nào được bố cáo.

Lại nữa, trong khi đồn đoán Mỹ thế nào cũng động binh, động thái mới nhất cho thấy có vẻ chưa phải vậy. Chí ít, đặc phái viên Mỹ về Venezuela Elliott Abrams xác nhận Mỹ sẽ không dùng vũ lực để chuyển viện trợ vào Venezuela. Dù chủ tịch quốc hội Guaido tiến vể quảng trường Plaza Alfredo Sadel giữa thủ đô trên xe mui trần để giao lưu với hàng ngàn người bất mãn, Mỹ có lẽ thấm thía không thể can thiệp quân sự. Số phận đất nước dù thế nào vẫn chỉ có thể do dân chúng nước này quyết định.