Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu khi đứng cách Thủ tướng Hungary vài mét. (Ảnh: Getty)
Đứng chỉ cách ông Orban vài mét tại trụ sở nghị viện châu Âu ở Strasbourg ngày 9/10, bà von der Leyen chỉ trích gay gắt quan điểm của Thủ tướng Orban đối với vấn đề Ukraine, với việc nhắc lại cuộc đấu tranh của các chiến binh Hungary năm 1956.
"Vẫn còn một số người đổ lỗi cho cuộc xung đột này không phải do Nga mà là do khát khao tự do của Ukraine. Vậy tôi muốn hỏi họ: Liệu họ có bao giờ đổ lỗi cho người Hungary về sự kiện năm 1956 không?", bà von der Leyen nói, nhưng không nêu đích danh Thủ tướng Orban.
"Không có ngôn ngữ châu Âu nào mà hòa bình đồng nghĩa với đầu hàng và chủ quyền đồng nghĩa với chiếm đóng", bà nói thêm.
Bà von der Leyen đưa ra những chỉ trích này sau khi Thủ tướng Orban có bài phát biểu để nêu các ưu tiên cho nhiệm kỳ chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) kéo dài 6 tháng mà Hungary đang đảm nhiệm. Bài phát biểu kêu gọi giảm bớt quy định và củng cố thị trường chung của EU.
Cuộc họp thường lệ trong lịch trình của EU trở thành sự kiện ồn ào, với những lời lẽ gay gắt và chỉ trích cá nhân.
Trong khi đó, nhóm cực hữu Patriots for Europe hoan nghênh ông Orban.
Sau khi ông Orban phàn nàn về tình trạng suy giảm thị phần thương mại toàn cầu của châu Âu, bà von der Leyen chỉ trích ông về chính sách kinh tế của Hungary như nhắm vào các công ty nước ngoài bằng biện pháp thuế, hạn chế xuất khẩu, "can thiệp tùy tiện" các hợp đồng công để trao cho nhóm lợi ích.
Sau khi ông Orban khẳng định ông là người bảo vệ mạnh mẽ biên giới châu Âu, bà von der Leyen cáo buộc chính quyền Hungary thả sớm những kẻ buôn người khỏi nhà tù.
"Đây không phải là chống lại tình trạng di cư bất hợp pháp ở châu Âu, không phải là bảo vệ liên minh của chúng ta mà chỉ là ném rắc rối qua hàng rào sang nhà hàng xóm của mình”, bà nói.
Về thỏa thuận cho phép cảnh sát Trung Quốc tuần tra cùng cảnh sát Hungary, bà von de Leyen nói: "Đây không phải là bảo vệ chủ quyền của châu Âu, đây là cửa sau cho sự can thiệp của nước ngoài".
Chủ tịch Uỷ ban châu Âu chỉ trích ông Orban không thực hiện cam kết của EU từ năm 2022 về chấm dứt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga. “Thay vì tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế, cụ thể là một quốc gia thành viên chỉ tìm kiếm những cách khác để mua nhiên liệu hóa thạch từ Nga”, bà nói.
Nhà lãnh đạo Hungary cho biết ông rất ngạc nhiên trước những gì mình ông nghe từ bà von der Leyen và cáo buộc bà biến Nghị viện châu Âu thành “một vũ khí chính trị”. Ông bác bỏ mọi sự so sánh giữa sự kiện năm 1956 và với chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, đồng thời nhắc quan điểm cho rằng EU đã áp dụng “chiến lược thua cuộc” trong cuộc xung đột Ukraine.
“Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận rằng sự thống nhất của châu Âu nghĩa là các vị bảo chúng tôi phải làm gì và chúng tôi phải im lặng”, ông nói.
Ông Orban cũng phải nghe những lời chỉ trích từ người được đánh giá là đối thủ nguy hiểm nhất của ông, Nghị sĩ châu Âu trung hữu Péter Magyar, lãnh đạo đảng Tisza, người đã tạo ra bước đột phá chính trị trong cuộc bầu cử châu Âu gần đây.
Trong bài phát biểu, ông Magyar cho rằng Thủ tướng Orban đã biến Hungary từ một ngôi sao sáng thành “quốc gia nghèo nhất và tham nhũng nhất EU”, cáo buộc Chính phủ Hungary phạm sai lầm trong chính sách di cư, để hệ thống tàu hoả xuống cấp và chất lượng bệnh viện suy giảm.
Hungary có GDP bình quân đầu người cao hơn Slovakia, Hy Lạp, Latvia và Bulgaria.
Nhiều nghị sĩ EU cũng chỉ trích ông Orban. "Ông không được chào đón ở đây", lãnh đạo nhóm Xanh Terry Reintke tuyên bố.
Trong khi đó, một số nghị sĩ khen ngợi Thủ tướng Hungary. Nghị sĩ châu Âu cực hữu người Đức René Aust ghi nhận "hành động quyết đoán" của ông Orban về vấn đề di cư.
Sau khi nhận nhiều chỉ trích vì không đủ cứng rắn với Hungary, bà von de Leyen lần này được các nghị sĩ châu Âu ủng hộ EU chính thống khen ngợi vì bài phát biểu mạnh mẽ.
"Cuối cùng thì cũng xong! Bà von de Leyen đã thể hiện móng vuốt của mình để đáp trả ông Viktor Orbán", Nghị sĩ châu Âu trung dung người Pháp Laurence Farreng viết trong bài đăng trên mạng xã hội X.
"Ông Viktor Orban vừa bị bà Ursula von der Leyen chỉ trích tại quốc hội châu Âu", nghị sĩ đảng Xanh người Đức Daniel Freund viết.