Ông Lê Trần Sáng, Phó giám đốc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch Hà Tĩnh cho biết, ý tưởng tổ chức "tour du lịch Formosa" là do tiến sĩ Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển du lịch bền vững (STDe), cùng một số nhà khoa học nghiên cứu, đề xuất. Hội thảo tổ chức hôm 24/9 có mời đại diện của một số tỉnh miền Trung tham dự để tiếp thu ý kiến.
Ông Sáng nhận xét ý tưởng này không khả thi và không phù hợp với Hà Tĩnh. Sở Văn hóa Thể thao Du lịch Hà Tĩnh đã phúc đáp với Liên hiệp rằng không nên làm, bởi không thể áp dụng ý tưởng này với một thảm họa do con người tạo ra.
"Thực tế cũng có các mô hình du lịch từ thảm họa, nhưng đó là những thảm họa do thiên nhiên tạo ra", ông Sáng phân tích. "Tour du lịch Formosa liên quan đến là thảm họa không phải của thiên nhiên, mà nó là do con người tạo ra, do vậy cần cân nhắc kỹ càng", ông Sáng nói.
Theo ý tưởng của STDe nêu, tour du lịch Formosa đi qua 4 tỉnh vừa chịu ảnh hưởng trực tiếp về sự cố môi trường biển do Công ty gang thép Hưng nghiệp Formosa gây ra. Nhóm đề xuất xây dựng bốn điểm tham quan dọc bờ biển các tỉnh này, với chủ đề như mối tình cá - thép, huyền thoại nàng cá Gỗ, "thép đã tôi thế đấy", và cá hóa rồng. (Xem chi tiết đề xuất tour).
Chẳng hạn, tại Hà Tĩnh, du khách sẽ được chứng kiến "sự chung sống hài hòa qua các hoạt động du lịch trải nghiệm như đua mô-tô cá thép, cà phê cá thép, ngủ trong bụng cá thép, xem các tác phẩm nghệ thuật từ cá thép".
Ý tưởng tổ chức "tour du lịch Formosa" cũng vấp phải nhiều ý kiến phản đối từ công chúng. Đa phần đều cho rằng việc đặt tên các khu du lịch, kết nối cá với thép trong tour mang tính gượng ép, hoặc tên tour du lịch thoạt nghe giống như quảng bá cho Formosa - công ty gây ra thảm họa môi trường.
Du khách chụp ảnh tại bãi biển Đèo Con (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh). Ảnh: Đức Hùng
Trao đổi với báo chí, tiến sĩ Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển du lịch bền vững, cho rằng ý tưởng "Tour du lịch Formosa" là nhằm cứu dân. Xuất phát từ sự đồng cảm với đồng bào miền Trung khi mất cả du lịch, cả cá nên nhóm đã nghĩ ra hướng đi khác để giúp người dân có cơ hội công ăn, việc làm, nguồn thu từ du lịch.
"Đây là một hướng đi hoàn toàn mới cho việc khai thác tài nguyên biển tại 4 tỉnh miền Trung trong thời gian tới một cách thông minh hơn, sáng tạo hơn, hiệu quả và bền vững hơn so với các phương thức khai thác tài nguyên biển từng có trước đây", bà nói.
Trước đó, STDe từng làm một số tour du lịch tương tự. Sau trận bão lớn ở Thừa Thiên - Huế, nhóm đã đưa ra một tour du lịch nhằm để người dân những vùng không chịu ảnh hưởng của thiên tai hiểu sức mạnh, sự tàn phá của nước lũ, hoặc sự khắc nghiệt của nắng nóng.
Đề xuất 'tour du lịch Formosa'
Tour du lịch Formosa với 4 điểm du lịch tại các tỉnh vừa chịu ảnh hưởng trực tiếp về sự cố môi trường biển do Công ty TNHH gang thép Hưng nghiệp Formosa gây ra gồm Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế.
Theo đó, sẽ có 4 điểm du lịch. Địa điểm thứ nhất là khu du lịch cá – thép, nơi diễn ra mối tình của nàng cá và chàng thép (vị trí tại Đèo Con - Khu kinh tế Vũng Áng, thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh). Tại đây, khách du lịch sẽ chứng kiến mối tình cá - thép và sự chung sống hài hòa qua các hoạt động du lịch trải nghiệm như đua mô-tô cá thép, cà phê cá thép, trải nghiệm một đêm ngủ trong bụng cá thép (khách sạn cá thép), tham quan bảo tàng các tác phẩm nghệ thuật từ cá thép...
Điểm du lịch thứ hai là vùng biển Hải Trạch (Quảng Bình). Khu vực này sẽ lập điểm du lịch Làng chài cá Gỗ, tái hiện vùng đất nàng cá Gỗ sinh ra và lớn lên, du khách có thể tìm hiểu về tổ tiên, nguồn gốc và huyền thoại về loài cá Gỗ, được ăn thử bữa cơm làng chài với cá Gỗ và tham gia chế tác, điêu khắc cá Gỗ...
Điểm thứ ba sẽ sẽ được đặt ở Triệu An (Quảng Trị). Nơi đây dự kiến sẽ lập khu du lịch "Thép đã tôi thế đấy", kết nối 3 công viên chuyên đề độc đáo mang tên "cá - cát; cá - gió và cá - nắng".
Điểm cuối cùng trong tour là khu du lịch cá – rồng, địa điểm tại bãi biển Lăng Cô (Thừa Thiên – Huế). Trong tour này dự kiến tại hiện nơi cá – thép tái sinh và hóa rồng. Du khách sẽ có trải trải nghiệm về quá trình hóa thân ngoạn mục của cá và thép gắn với hoạt động du lịch thú vị như thi thoát xác thành rồng, tham quan tượng đài cá thép hóa rồng, xem nhạc nước chủ đề cá hóa rồng...