Từ truyền thuyết ly kỳ
Vẫn thường nghe câu chuyện tương truyền về cây Hà thủ ô rằng: Hà Điền Nhi, người thời Đường (Trung Quốc), ốm yếu từ nhỏ, tóc sớm bạc, người yếu ớt, năm 58 tuổi vẫn chưa có con, nên rất phiền muộn. Một hôm, ông buồn quá bèn xuống núi uống rượu, say đến nỗi nằm lăn ra ngủ cạnh bìa rừng mà không biết.
Khi tỉnh rượu dậy, ông chợt nhìn thấy bên cạnh mình có một loại cây leo từng cặp, từng cặp. Chúng quấn chặt lấy nhau hồi lâu rồi buông ra và lại quấn với nhau rất kỳ quái. Đợi khi trời sáng, Hà Điền Nhi bèn đào lấy rễ cây đem về nhà kiên trì sắc uống. Sau nhiều tháng, tóc ông từ bạc trắng chuyển thành đen nhánh, thân hình trở nên cường tráng, trong 10 năm sinh liền mấy đứa con. Hà sống thọ tới 160 tuổi.
Đến tác dụng dược lý
Từ đó, Hà Thủ ô trở thành một cây thuốc quý. Theo y học cổ truyền: Hà thủ ô có vị đắng chát, hơi ngọt, tính bình; có tác dụng bổ huyết giữ tinh, hoà khí huyết, bổ gan thận, mạnh gân xương, nhuận tràng. Hà thủ ô ít nhất có ba tác dụng đặc biệt: làm đen râu tóc, kéo dài tuổi thọ và có lợi cho việc sinh con.
Làm đen râu tóc: Râu tóc có quan hệ mật thiết với tạng thận; thận tàng tinh, tinh sinh huyết. Tóc là phần thừa của huyết cho nên nếu thận hư yếu thì tóc không được nuôi dưỡng đầy đủ, sẽ sớm bạc và dễ rụng. Ngược lại nếu thận tinh sung túc thì râu tóc dày khỏe và đen bóng. Hà thủ ô có công dụng bồi bổ can thận, dưỡng huyết tư âm, bởi vậy, uống lâu làm đen râu tóc đối với người bạc tóc sớm, làm tóc đỡ khô và đỡ rụng.
Kéo dài tuổi thọ: Hà thủ ô có tác dụng điều chỉnh rối loạn lipid máu, giúp ngăn ngừa tình trạng vữa xơ động mạch, bảo vệ tế bào gan, thúc đẩy quá trình sản sinh hồng cầu, nâng cao khả năng miễn dịch, cải thiện hoạt động của hệ thống tuyến nội tiết, đặc biệt là tuyến thượng thận và giáp trạng, chữa thận suy, thần kinh suy nhược, ngủ kém, sốt rét kinh niên, thiếu máu, đau lưng mỏi gối, di mộng tinh, khí hư, đại tiểu tiện ra máu, khô khát, táo bón, bệnh ngoài da. Ngoài ra, Hà thủ ô còn có tác dụng kháng khuẩn, nâng cao khả năng chống rét của cơ thể, nhuận tràng và giải độc. Sử dụng Hà thủ ô lâu dài để bổ ích thận tinh cũng có tác dụng kéo dài tuổi thọ.
Có lợi cho việc sinh con: Trong sách Bản thảo Cương mục, danh y Lý Thời Trần đã ghi lại: Minh Thế Tông hoàng đế chữa khỏi chứng bất dục bằng phương thuốc Thất bảo mỹ nhiêm đan trứ danh với chủ dược là Hà thủ ô. Uống Hà thủ ô thường xuyên làm cho thận tinh sung túc thì sự sinh trưởng phát dục của cơ thể diễn ra thuận lợi, năng lực tính dục được khôi phục và nâng cao nên rất dễ sinh con.
Củ hà thủ ô thường được cắt lát, phơi khô làm thuốc
3 bài thuốc với hà thủ ô
1. Chữa huyết hư máu nóng, tóc khô hay rụng, sớm bạc, và hồi hộp chóng mặt, ù tai, hoa mắt, lưng gối rũ mỏi, khô khát táo bón, dùng Hà thủ ô chế, sinh địa, huyền sâm, mỗi vị 20g sắc uống.
2. Chữa người già xơ cứng mạch máu, huyết áp cao hoặc nam giới tinh yếu khó có con, dùng Hà thủ ô 20g, Tầm gửi Dâu, Kỷ tử, Ngưu tất đều 16g sắc uống.
3. Bổ khí huyết, mạnh gân cốt, Hà thủ ô trắng và Hà thủ ô đỏ với lượng bằng nhau, ngâm nước vo gạo 3 đêm, sao khô tán nhỏ, luyện với mật làm viên to bằng hạt đậu xanh. Uống mỗi ngày 50 viên với rượu vào lúc đói.
Ghi chú: Uống Hà thủ ô thì kiêng ăn hành, tỏi, cải củ. Người có áp huyết thấp và đường huyết thấp thì kiêng không nên dùng cây này.