EVFTA có hiệu lực, Việt Nam cần nhiều tài năng trẻ để triển ngành dịch vụ logistics

Thưa ông, Hiệp định EVFTA đã bắt đầu có hiệu lực từ 1/8/2020, trong đó dịch vụ logistics được coi là một ngành có nhiều lợi ích từ Hiệp định này. Vậy dịch vụ logistics của Việt Nam hiện nay đang đứng ở đâu trên bản đồ logistics của cả thế giới?

Việt Nam đang có những bước phát triển rất nhanh trong lĩnh vực logistics. Theo Báo cáo Logistics Việt Nam 2019, ngành logistics Việt Nam có tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 12-14%, cao gần gấp đôi so với mức tăng trưởng chung của cả nền kinh tế. Số lượng các doanh nghiệp vận tải và logistics hiện vào khoảng 4.000 doanh nghiệp, bao gồm tất cả các doanh nghiệp logistics hoạt động trong lĩnh vực vận tải, kho bãi, giao nhận và các dịch vụ liên quan.

Khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, thị trường logistics được mở rộng, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dịch vụ logistics cũng sẽ được nâng lên. Cùng với việc đẩy mạnh khai thác thị trường logistics trong nước, một số doanh nghiệp đã mạnh dạn đi ra khai thác thị trường nước ngoài, trước hết là tại các nước như Trung Quốc và ASEAN.

Tiềm năng và cơ hội để ngành logistics Việt Nam phát triển trong thời gian tới là rất lớn. Sự phát triển của ngành logistics sẽ tạo tiền đề cho Việt Nam nhanh chóng trở thành một trung tâm sản xuất mới trong khu vực, một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, có khả năng cạnh tranh với các trung tâm sản xuất trong khu vực và thế giới.

Trong bối cảnh Hiệp định EVFTA đã bắt đầu thực hiện, các lợi thế cũng như thách thức của Việt Nam khi phát triển dịch vụ logistics là gì, thưa ông?

Việt Nam đang có nhiều lợi thế để phát triển ngành dịch vụ logistics. Khi Hiệp định EVFTA đi vào thực hiện, doanh nghiệp Việt Nam sẽ chấp nhận môi trường cạnh tranh mở rộng hơn trước đây. Ở thị trường trong nước, chúng ta sẽ chấp nhận cho doanh nghiệp logistics EU thực hiện một số hoạt động trước đây chỉ dành cho Việt Nam. Còn ở nước ngoài, doanh nghiệp logistics Việt Nam cũng được hưởng những thuận lợi khi tiến vào thị trường EU.

Theo các chuyên gia, ngành logistics có nhiều cơ hội tăng trưởng nhưng thách thức cũng không hề nhỏ. Những thách thức lớn nhất của ngành logistics Việt Nam hiện nay chính là tính kết nối của cơ sở hạ tầng logistics còn bất cập; quy mô vốn, trình độ quản lý, trình độ chuyên môn còn hạn chế; các loại chi phí bất hợp lý tác động đến hoạt động logistics còn cao.

Đặc biệt, nguồn nhân lực đang được xem là một nguyên nhân chính gây cản trở năng lực cạnh tranh, hạn chế phát triển của doanh nghiệp logistics Việt Nam. 90% doanh nghiệp dịch vụ logistics là doanh nghiệp vừa và nhỏ, số lượng nhân viên ít, nhưng quan trọng hơn nữa là thiếu nhân lực được đào tạo bài bản, có tính chuyên nghiệp và kỷ luật, đáp ứng được yêu cầu giao dịch lớn và nhanh chóng trong ngành. Do vậy, các doanh nghiệp logistics Việt Nam hiện vẫn chỉ hoạt động chủ yếu ở thị trường trong nước, khó vươn ra thị trường thế giới, thậm chí khó cạnh tranh với doanh nghiệp logistics nước ngoài ngay tại thị trường trong nước.

Vậy theo ông, chúng ta cần làm gì để tháo gỡ điểm nghẽn về nhân lực cho ngành logistics hiện nay?

Theo khảo sát của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), từ nay đến năm 2030, chúng ta sẽ cần đến khoảng 250.000 nhân sự thuộc các công ty cung cấp dịch vụ logistics để đáp ứng yêu cầu làm việc trong và ngoài nước, nhất là Cộng đồng ASEAN. Đây là một con số rất lớn, cho thấy khó khăn hàng đầu của các doanh nghiệp logistics Việt Nam vẫn là việc tìm kiếm nhân sự chất lượng cao về cả kỹ năng, kiến thức chuyên môn đến trình độ tiếng Anh.

Để tháo gỡ điểm nghẽn về nhân lực cho ngành logistics, trước hết, cần có một chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các trường, các tổ chức đẩy mạnh công tác đào tạo, cung cấp nhân lực chất lượng cao cho ngành. Việc chuẩn hóa mã ngành đào tạo, xây dựng chương trình chuẩn, đẩy mạnh đào tạo và chuyển đổi giảng viên đào tạo về logistics là những bước đầu tiên cần làm ngay.

Chi phí logistic luôn là câu chuyện phải đong đếm đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam

Vậy trong thời gian qua, Trường đại học Giao thông vận tải nói riêng và các trường đại học khác đã có những đóng góp gì để đẩy mạnh công tác đào tạo, nâng cao nhận thức về logistics?

Cùng với một số trường đại học, cao đẳng khác, Trường đại học Giao thông vận tải đã tham gia sáng lập Mạng lưới Đào tạo Logistics Việt Nam, tập hợp các trường, các đơn vị đào tạo nhân lực logistics để cùng chia sẻ kinh nghiệm, phối hợp hoạt động chung.

Được tổ chức từ năm 2018 với sự hỗ trợ của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cuộc thi Tài năng Trẻ Logistics Việt Nam (Viet Nam Young Logistics Talents) đã nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của những bạn trẻ có niềm đam mê với logistics. Sứ mệnh của cuộc thi là không chỉ tìm ra những “hạt giống” mới cho thế hệ nhân tài của logistics Việt Nam, mà còn góp phần nâng cao nhận thức xã hội về tầm quan trọng cũng như lợi ích của việc phát triển lĩnh vực logistics với nền kinh tế đất nước. Trong năm 2019, cuộc thi đã thu hút được 400 đội thi đến từ 40 trường đại học, cao đẳng, cơ sở đào tạo trên toàn quốc. Tham gia cuộc thi là cơ hội tuyệt vời để các thí sinh tiếp cận với các doanh nghiệp đã có nhiều năm kinh nghiệm “thực chiến” trong ngành.

Đồng hành cùng cuộc thi Tài năng trẻ Logistics Việt Nam 2020 năm nay là những doanh nghiệp có uy tín trong ngành logistics như U&I Logistics, CMU Logistics, Delta International, Huyndai Air Conditioner...  Cuộc thi Tài năng trẻ Logistics Việt Nam 2020 sẽ diễn ra trong vòng 4 tháng, bắt đầu từ đầu tháng 8 và kết thúc vào đầu tháng 12. Vòng Chung kết dự kiến sẽ được tổ chức tại Hà Nội với sự đầu tư về cả quy mô lẫn nội dung tổ chức, hứa hẹn sẽ là màn tranh tài gay cấn của những đội thi xuất sắc nhất.

Cảm ơn ông