> 8 lời khuyên ăn uống tốt cho sức khỏe khi mãn kinh
Tuy nhiên thay vì tin ngay vào điều đó và đổ lỗi cho “tạo hóa”, tốt hơn hãy kiểm tra, liệu đằng sau hiện tượng có giấu mình bệnh lý nào nghiêm trọng hơn...
Ra mồ hôi trộm ban đêm, những trận bốc hỏa và tim đập loạn nhịp, mất ngủ, chóng mặt. Thêm vào đó là những rối loạn kinh nguyệt – nếu nói về tính thất thường, cũng như mức độ ra máu của nó. Đó là những dấu hiệu đặc trưng của tiền mãn kinh. Tất nhiên chúng không xuất hiện với tất cả phụ nữ, song với đa số lứa tuổi 45-50.
Nhìn chung điểm bước ngoặt là thập kỷ thứ tư cuộc đời người phụ nữ. Chính khi ấy chúng ta có thể quan sát những thay đổi đầu tiên xuất hiện trong cơ thể. Một trong những tín hiệu ấy xuất phát từ tình trạng suy giảm chức năng hormone buồng trứng là rối loạn kinh nguyệt. Bởi trong thời gian này chu kỳ cho đến nay vẫn được điều chỉnh ổn định có thể bất ngờ bị kéo dài hoặc rút ngắn. Vậy nên trong giai đoạn tiền mãn kinh, có những phụ nữ rụng trứng cứ 3 tuần/lần; trái lại ở những người đẹp khác – khoảng cách giữa hai kỳ lên tới 40, thậm chí 60 ngày. Tuy nhiên hiện tượng này không bắt buộc trở thành quy luật. Bởi vẫn chứng kiến thực tế sau thời gian nào đó chu kỳ quay lại độ dài bình thường, để rồi sau thời gian nhất định lại bị kéo dài hoặc rút ngắn.
Bản thân sự rụng trứng cũng có thể khác với thực trang trước đó. Kinh nguyệt trở nên đầm đìa hơn – hoặc trái lại – tằn tiện hơn, còn tình trạng rỉ máu không kết thúc trong vòng vài ngày như trước đo, mà duy trì dai dẳng suốt 10,12 hoặc thậm chí 14 ngày. Thiên hướng phổ biến (cho dù khó coi là quy luật) vẫn thấy: hoặc dai dẳng và “tăn tiện”; hoặc ngắn ngủi và đặc biệt đầm đìa.
Giữa chuẩn mực và sai số
Mọi “sai số” dạng này so với chuẩn mực trước đó đều là tín hiệu bước vào giai đoạn tiền mãn kinh tự nhiên. Nguyên nhân của tình trạng đó trước hết nên tìm ở sự giảm thiểu dần dần sản xuất hormone của buồng trứng. Hậu quả dẫn đến tình trạng ngày càng thưa thớt các chu kỳ rụng trứng – hiện tượng dĩ nhiên ảnh hướng đến sự giảm thiểu khả năng sinh nở của phụ nữ.
Tiền mãn kinh là một – chúng ta có thể tự giải thích nhiều triệu chứng xuất hiện bằng sự bước vào giai đoạn này của cuộc đời. Tuy nhiên mặt khác, ý thức về sự đến gần hay sẽ qua đi của nó không nên làm thui chột tình thần cảnh giác. Cho dù chu kỳ thất thường, sự ra máu quá đầm đìa hoặc quá tằn tiện, hoặc tình trạng tắt kinh kéo dài được ghi vào danh mục các triệu chứng báo hiệu mãn kinh, song chúng cũng có thể chứng tỏ hàng loạt bệnh nghiêm trọng, không cho phép người đẹp coi thường.
Vì thế người đẹp đừng quên nghĩa vụ thường xuyên (tối thiểu mỗi năm một lần) gõ cửa bác sĩ phụ khoa và làm các xét nghiệm theo yêu cầu bác sĩ. Kể cả tuổi tác cũng như trường hợp không thấy dấu hiệu khác thường – cũng không cho phép người đẹp bỏ qua nghĩa vụ. Cần tìm đến bác sĩ nhanh nhất, để kiểm tra sức khỏe – trường hợp nhận ra biểu hiện khác thường của bản thân.
Ngàn lẻ một nguyên nhân
Hiện tượng tắt kinh một hoặc hai tháng đối với người đẹp tuổi đầu bốn, tất nhiên là tín hiệu tiền mãn kinh. Tuy nhiên không chỉ có lý do này. Chớ nên quên rằng, lý do hay gặp nhất của tắt kinh là…có bầu. Sự thật một số người đẹp có thể dễ dàng loại bỏ khả năng này, tuy nhiên trong không ít trường hợp, bất chấp sự ngạc nhiên – vẫn có thể xảy ra. Tuy nhiên nếu tình huống nghi ngờ này đã được làm sáng tỏ (không phải có thai) bằng kết quả que thử hoặc thăm khám phụ khoa, sẽ phải tính đến những nguyên nhân gây tắt kinh tiềm năng khác.
Thứ nhất có thể thủ phạm là stress – mạn tính hoặc mới bùng phát đã tác động đến hoạt động của vùng dưới đồi vỏ não, tức thiết bị điều chỉnh hệ hormone chính.
Thứ hai – tình trạng đột ngột sụt giảm cân nặng cơ thể do hậu quả áp dụng thực đơn hà khắc.
Thứ ba – những rối loạn hormone. Những phản ứng tương tác giữa các hormone, sản phẩm của vùng dưới đồi, vùng chân đồi của não bộ và buồng trứng ảnh hưởng đến những chu kỳ biến đổi diễn ra trên màng niêm mạc tử cung. Ở đây, các bệnh tuyến giáp (cường hoặc suy) cũng có thể tác động.
Thứ tư – rối loạn rụng trứng cũng có thể là hậu quả của những bệnh cơ quan sinh sản, trong đó có u xơ buồng trứng, các khối u lành hoặc ác tính, tình trạng viêm nhiễm, hoặc các bệnh mạn tính như tiểu đường, các bệnh liên quan đến thận, hội chứng trầm cảm cũng như các bệnh cấp tính, thí dụ cúm nặng.
Thứ năm – sử dụng một só tân dược, trong đó có biệt dược điều trị trầm cảm, các thuốc hormone, tân dược steryd hoặc hóa trị liệu.
Thứ sáu – nỗ lực thể chất tích cực hoặc những chuyến đi xa cũng có thể là nguyên nhân tắt kinh.
Tuy nhiên những lý do trên vẫn chưa phải tất cả. Tình trạng sai lệch chuẩn còn có thể vì nguyên nhân rỉ máu xuất hiện giữa chu kỳ. Cho dù sự thật vào giai đoạn tiền mãn kinh, do hậu quả những thay đổi hormone, đó là triệu chứng vẫn gặp khá thường xuyên, tuy nhiên không được phép chủ quan, bởi chúng cũng có thể là biểu hiện của những bệnh nghiêm trọng – lạc nội mạc tử cũng, u xơ buồng trứng, các polip, ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung hay bản thân tử cung. Để gia tăng cơ may điều trị có kết quả, cần sớm tìm đến bác sĩ phụ khoa. Có thể cần thiết điều trị hormone, đồng thời không loại trừ khả năng phải phẫu thuật.
Một khi “bẩn người” lệch chuẩn
Lượng máu, mà người đẹp bị tổn thất trong thời gian rụng trứng cũng là thông tin quan trọng. Trường hợp quá “tằn tiện”, nhiều khả năng vì các rối loạn hormone – tình trạng suy buồng trứng hoặc nồng độ estrogen quá thấp. Với tình huống cuối cùng có thể vì nguyên nhân bước vào thời kỳ mãn kinh, tuy nhiên cũng có thể vì hậu quả những thay đổi cân nặng đột ngột của cơ thể, phát phì hoặc vì hội chứng sợ ăn.
Những thay đổi xảy ra trong tử cung do hậu quả tình trạng viêm nhiễm, phẫu thuật hoặc nạo phá thai cũng có thể gây ra những triệu chứng đã kể. Ngoài ra các bệnh của các cơ quan thuộc hệ thống, thí dụ cường tuyến giáp cũng có thể là thủ phạm.
Để xác định nguyên nhân “bẩn người” quá tằn tiện đích thực, cần mang bầu tâm sự đến gặp bác sĩ phụ khoa, nhân vật sẽ tự tay thăm khám hoặc chỉ định làm các xét nghiệm cần thiết – sau phỏng vấn. Chỉ một khi biết được nguyên nhân, mới có thể lựa chọn giải pháp chữa trị thích hợp.
Trái lại tình trạng kinh nguyệt đầm đìa thái quá bản thân nó đã trở thành mói đe dọa nghiêm trọng đối với hoạt động bình thường của cơ thể người đẹp. Lý do: khi ấy sẽ dẫn đến tình trạng cơ thể mất máu, tiếp theo là nguy cơ thiếu máu. Và có thể hoàn toàn không liên quan gì đến khởi đầu của tiền mãn kinh. Lạc nội mạc tử cung là một trong những nguyên nhân thường gặp của tình trạng “bẩn người” đầm đìa thái quá ở phụ nữ tuổi đầu bốn. Cho dù chứng bệnh u lành này phần nhiều xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh nở, song cũng có thể tấn công người đẹp lứa tuổi tiền mãn kinh. Theo giới chuyên gia, sau tuổi mãn kinh, rắc rối này tự động bị loại bỏ do hậu quả những thay đổi diễn ra trong cơ quan sinh sản (chủ yếu liên quan đến sự sụt giảm đáng kể nồng độ estrogen). Các polip cổ tử cung hoặc bản thân tử cung cũng có thể là thủ phạm gây “bẩn người” đầm đìa thái quá nhìin chung xuất hiện ở phụ nữ trong nhóm tuổi từ 30 đến 50.
Cuối cùng không thể không nhắc đến nguyên nhân nguy hiểm nhất của “bẩn người” đầm đìa thái quá, tức ung thư tử cung hoặc ung thư cổ tử cung. Trong đa số truờng hợp, bệnh tấn công chủ yếu phụ nữ trong độ tuổi 40-59. Điều đặc biệt quan trọng, những thay đổi tiền ung thư không bộc lộ triệu chứng đặc thù dễ nhận biết, không gây đau đớn. Vì thế, sau khi đâ loại bỏ những nguyên nhân khác, nạn nhân “bẩn người” đầm đìa thái quá nên yêu cầu xét nghiệm sinh thiết tế bào. Nhờ giải pháp này, có thể phát hiện sớm bạo bệnh, tức tạo cơ hội điều trị hiệu quả.
Kinh nguyệt đầm đìa – tương tự hiện tượng ra máu lai rai giữa hai kỳ, tình trạng ra máu sau khi “chiều chồng” hoặc trong lúc tắm rửa, kể cả ở đối tượng sau tuổi mãn kinh – có thể là tín hiệu bệnh đã nghiêm trọng và nhất thết phải lập tức gõ cửa bác sĩ.
4 rối lọan kinh nguyệt điển hình:
1- Tắt kinh
+ Nguyên nhân: Có thai; stress; những rối loạn hormone, thí dụ các bệnh tuyến giáp; các bệnh cơ quan sinh sản, thí dụ, u xơ buồng trứng; các khối u lành hoặc ác tính; tình trạng viêm nhễm; các bệnh mạn tính, thí dụ tiểu đường, các bệnh liên quan đến thận, trầm cảm; đột ngột thay đổi cân nặng, thừa cân, sụt cân; sử dụng một sô tân dược
2- Rỉ máu giữa hai chu kỳ
+ Nguyên nhân: lạc nội mạc tử cung; polip cổ tử cung hoặc tử cung; ung thư cổ tử cung; ung thư tử cung; các khối u buồng trứng
3- Kinh nguyệt "đầm đìa" thái quá
+ Nguyên nhân: lạc nội mạc tử cung; polip cỏ tử cung hoặc tử cung; ung thư cổ tử cung; ung thư tử cung; các khối u buồng trứng
4- Kinh nguyệt “tằn tiện” thái quá
+ Nguyên nhân: suy buồng trứng; thừa cân, phát phì; viêm nhiễm tử cung; phẫu thuật tử cung; cường tuyến giáp trạng.
Tuổi tác và mãn kinh
- Mãn kinh là sự ra máu kinh nguyệt lần cuối. Tuổi xuất hiện tùy thuộc vào số lượng noãn bào Graff trong buồng trứng. Về tổng thể khả năng sinh nở của phụ nữ bắt đầu giảm liên tục sau tuổi 35. Người ta cũng nhận thấy, thời điểm tiền mãn kinh thường xuất hiện ở đối tượng bước vào tuổi dậy thì muộn và có kinh lần đầu chậm hơn so với số đông cùng lứa. Những nhân tố khác như di truyền, trạng thái sức khỏe chung và lối sống cũng ảnh hưởng đến thời gian xuất hiện mãn kinh. Các yếu tố đẩy nhanh sự xuất hiện mãn kinh: thực đơn bất hợp lý, stress, hút thuốc lá; tân dược giảm thiểu estrogen, bệnh tiểu đường, các bệnh hệ miễn dịch, hóa trị liệu, xạ trị và cắt bỏ buồng trứng.
Một khi mất máu quá nhiều
- Trong thời gian hành kinh, trung bình cơ thể người đẹp mất 30-60 ml máu mang theo 15-30 mg nguyên tố vi lượng sắt. Để so sánh, nhu cầu nguyên tố này của đối tượng khoảng 2 mg. Vậy nên “bẩn người” quá đầm đìa sẽ dẫn đến hiện tuợng cơ thể thiếu máu. Tình trạng này ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng chung của cơ thể, cũng có thể dẫn đến những triệu chứng khó chịu như mệt mỏi, suy nhược toàn thân, xuất hiện các bệnh da liễu, rụng tóc, gẫy móng tay.
Để nhận biết thiếu máu, chỉ cần làm xét nghiệm máu. Tuy nhiên trước hết cần xác định nguyên nhân kinh nguyệt đầm đìa thái quá và giải quyết dứt điểm.
Không chủ quan
- Cho dù vào giai đoạn tiền mãn kinh, do hậu quả những thay đổi hormone, có thể xuất hiện tình trạng ra máu giữa hai chu kỳ, tuy nhiên không được phép coi thường. Lý do: rất có thể chúng là biểu hiện của tình trạng tồn tại các polip; u xơ buồng trứng, lạc nội mạc tủ cung và ung thư.
Thu Vinh
Tri Thức Trẻ