Hàng ngàn lính Mỹ đang đồn trú tại Nhật Bản và Hàn Quốc theo các thỏa thuận quốc phòng song phương. Các thỏa thuận này giúp lực lượng Mỹ áp sát Trung Quốc, Nga và trở thành tuyến đầu khi xảy ra một cuộc xung đột với CHDCND Triều Tiên. Liên minh giữa Mỹ với Nhật Bản và Hàn Quốc lâu nay vẫn được coi là nền tảng quốc phòng khu vực.
Trả lời phỏng vấn của tờ The New York Times cuối tuần qua, tỷ phú Donald Trump - ứng viên Tổng thống Mỹ của Đảng Cộng hòa - nói rằng ông ta có thể cho rút quân Mỹ khỏi Nhật Bản và Hàn Quốc, nếu hai quốc gia châu Á này không sẵn sàng “trả thêm chi phí” để quân đội Mỹ tiếp tục đồn trú tại đây. “Tôi có thể không thích thú lắm nhưng sẵn sàng thực hiện điều này”- ông Trump nói.
Một số tờ báo ở châu Á đã kịch liệt phản đối phát biểu của ông Trump. JoongAng Ilbo, tờ nhật báo lớn của Hàn Quốc, cho rằng phát biểu về khả năng rút quân Mỹ tại châu Á của ông Trump là “gây sốc”. Tờ JoongAng Ilbo viết:” Phát biểu của ông Trump làm lung lay sự tin cậy lẫn nhau, vốn là nhân tố then chốt trong một mối quan hệ đồng minh. Nếu Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ, quan hệ đồng minh kéo dài hàng thập kỷ giữa Seoul và Washington sẽ bị ảnh hưởng”.
Donnald Trump cũng bộc lộ rằng ông có thể ủng hộ Nhật Bản và Hàn Quốc trong việc phát triển kho vũ khí hạt nhân của riêng mình, hơn là chỉ dựa vào Mỹ. Ông Trump nói:” Đôi khi, Mỹ không thể đóng vai trò “cảnh sát thế giới”. Đáng tiếc, hiện giờ chúng ta có một “thế giới hạt nhân”.
Quan điểm này của ông Trump đã gây lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang khu vực, theo đó Nhật Bản và Hàn Quốc không ngừng phát triển vũ khí hạt nhân để ngăn chặn mối đe dọa từ CHDCND Triều Tiên. Wen Wei Po, một tờ báo xuất bản ở Hồng Kông, bình luận:” Quan điểm của ông Trump không chỉ vi phạm đồng thuận quốc tế trong việc ngăn chặn mở rộng vũ khí hạt nhân mà còn là việc sử dụng tư duy Chiến tranh Lạnh để thách thức xu hướng phát triển hòa bình, làm tổn hại tới sự ổn định tại Đông Á”.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích Hàn Quốc và Nhật Bản lại tìm thấy “mặt thức tỉnh” trong những phát biểu của ông Trump. Chuyên gia Cheong Seong-chang thuộc Viện Sejong Hàn Quốc nói: ”Khi ứng viên Tổng thống hàng đầu của Đảng Cộng hòa nói về việc hãy để Hàn Quốc tự trang bị vũ khí hạt nhân và rút lính Mỹ khỏi Hàn Quốc thì chúng ta không thể tiếp tục tránh né thảo luận vấn đề coi vũ khí hạt nhân như một trong những chiến lược tồn tại của chúng ta”.
Ông Toru Hashimoto, cựu thị trưởng Osaka và là người sáng lập Đảng Cách tân Nhật Bản, đưa lời bình lên Twitter rằng:” Sự trỗi dậy của Trump là cơ hội lớn để Nhật Bản thay đổi quan điểm về việc Mỹ sẽ bảo vệ Nhật Bản”.
Trước tuyên bố của ông Trump, các quan chức báo chí chính phủ Tokyo và Seoul không phản ứng gì với lý do chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ vẫn đang tiếp diễn. Ông Moon Sang-gyun, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, khẳng định: ”Thật không thích hợp để bình luận về tuyên bố của một ứng viên Tổng thống Mỹ. Điều tôi có thể nói là quan hệ đồng minh Hàn Quốc-Mỹ sẽ vẫn vững chắc và không thay đổi theo hiệp ước quốc phòng song phương”.
Trong khi đó, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga khẳng định Nhật Bản sẽ tiếp tục chính sách không phát triển hoặc sở hữu vũ khí hạt nhân. Ông Suga nói: ”Cho dù bất cứ ai lên làm Tổng thống Mỹ thì quan hệ đồng minh Mỹ - Nhật Bản vẫn là nền tảng trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản. Nhật Bản sẽ hợp tác chặt chẽ với Mỹ vì sự thịnh vượng và an ninh ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng như trên thế giới”.