Tổ chức Cứu trợ trẻ em thế giới nhấn mạnh, trẻ em trong tay các tổ chức khủng bố này không chỉ bị biến thành công cụ trên chiến trường, con tốt thí trong các cuộc đánh bom liều chết mà còn là lá chắn sống hay bình máu di động, sẵn sàng phục vụ chúng khi cần.
Thống kê cho thấy, 60% trẻ em tham gia các hoạt động vũ trang bị bắt cóc hoặc ép buộc gia nhập, số còn lại do bố mẹ tự nguyện gửi hoặc tự tìm đường gia nhập các nhóm cực đoan, bất chấp sự phản đối của gia đình và bạn bè. Số này thường là các em bị cô lập với sự phát triển cả về văn hóa và giáo dục, bị kỳ thị, là nạn nhân của ngược đãi ngay trong thời bình và tiếp tục đối mặt với nhiều thử thách khó khăn. Nhưng có lẽ kinh hoàng nhất vẫn là những chiến binh nhí dưới trướng của IS, được cho là một mối đe dọa lâu dài và đặc biệt nguy hiểm.
Theo tờ Telegraph (Anh), tại những vùng mà IS kiểm soát ở Iraq và Syria, trẻ em dù còn rất nhỏ nhưng không được đến trường như bình thường mà bị tổ chức này tẩy não để trở nên mất tính người, được huấn luyện thành những chiến binh sẵn sàng chiến đấu và chết cho đức tin của chính mình.
Những trò tẩy não
Nỗ lực nhằm xây dựng một cộng đồng riêng, Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã mở rộng sang lôi kéo, cưỡng ép trẻ em gia nhập tổ chức. IS hiện thực hóa mục tiêu này một cách có hệ thống và bài bản khi lợi dụng những đứa trẻ với tâm lý chưa ổn định, nhồi nhét vào đầu các em tư tưởng cực đoan và bạo lực.
Theo Telegraph, trẻ em trong tay IS phải trở thành công cụ trên chiến trường, hay “những quả bom sống”. IS còn giao nhiệm vụ cho những bé trai, nhiều khi chưa đến 13 tuổi, mang vũ khí bên mình, canh giữ tại những vị trí chiến lược trên tiền tuyến hay đi bắt giữ dân thường. Tổ chức Giám sát Nhân quyền (HRW) cho hay, đến nay có hàng trăm đứa trẻ phải bỏ mạng vì cuộc chiến của IS.
Nhóm cực đoan này quản lý rất nghiêm ngặt các biện pháp giáo dục đối với trẻ em sống trong lãnh thổ chúng kiểm soát. Trẻ em dưới 15 tuổi phải đến các trại sharia tập trung để học về tín ngưỡng và tôn giáo. Trong khi đó, những em trên 16 tuổi có thể gia nhập trại huấn luyện quân sự và không lâu sau sẽ hiến thân mình cho tổ chức trên chiến trường. Tuy nhiên, trong các đoạn phim tuyên truyền IS đưa ra, những đứa trẻ còn ít tuổi hơn nhiều vẫn được phiến quân cực đoan này sử dụng, tập trung huấn luyện tại “căn cứ tối thượng nuôi dưỡng lớp chiến binh của tương lai”. Chúng được hướng dẫn thực hành nhiều bài tập chiến đấu, sử dụng súng trường và học cách tước vũ khí của đối phương.
Phương pháp tuyển mộ và đào tạo trẻ em của IS là dấu hiệu cho thấy chúng đang xây dựng một “tổ chức tổng thể”. Đây là một cộng đồng có sự kiểm soát độc quyền cuộc sống của thành viên ở các mức độ khác nhau. IS cũng có xu hướng huấn luyện các chiến binh ở độ tuổi ngày càng trẻ. Bằng cách này chúng sẽ đảm bảo được số lượng thành viên trung thành ở thế hệ kế cận. Ở Raqqa (Syria), IS mua chuộc các bậc cha mẹ bán con em mình cho tổ chức hay dùng tiền để dẫn dụ những đứa trẻ. Các chiến binh nhí đầu quân cho IS hàng tháng được trả khoảng 100 USD.
Đối với những ông bố bà mẹ “cứng đầu”, chúng sẵn sàng bắn chết họ, biến con cái trong những gia đình đó thành trẻ mồ côi để dễ dàng nhồi nhét vào đầu óc chúng những lý thuyết về thánh chiến và kẻ thù phương Tây. Trẻ em thuộccác dân tộc thiểu số như Kurd hay Yazidi thường bị bắt cóc và ép phải gia nhập IS.
Năm ngoái, IS bắt giữ khoảng 600 học sinh người Kurd đang trên đường tới Aleppo (Syria) để tham dự một kỳ thi. Chúng buộc các em phải học tập theo phương pháp của IS, huấn luyện các em trở thành “những quả bom sống” nhưng thực chất là nhồi vào đầu các em tư tưởng “tự nguyện đi tới cái chết”.
Người dân Raqqua cho biết IS đã dạy chiến binh nhí cách chặt đầu người khác và trao cho chúng búp bê để thực hành. Đây là đỉnh điểm của việc sử dụng các binh lính vị thành niên. Có vẻ như phiến quân Hồi giáo IS đã trang bị cho những đứa trẻ này tất cả “sự can đảm” cần có để thực hiện những điều mà ít người dám làm: cầm súng và xử tử con tin. Nhóm cực đoan cho lũ trẻ xem những đoạn băng chặt đầu hay tấn công liều chết và khuyến khích các em… tử vì đạo.
Bên cạnh đó, IS đã nhiều lần tung ra những đoạn phim ghi lại cảnh hành quyết con tin ghê rợn được thực hiện bởi chính các chiến binh nhí. Tại hiện trường một vụ tử hình, chiến binh IS mặc đồng phục ngụy trang cùng một bé trai đứng cạnh tay cầm súng, tuyên bố trước máy quay rằng “Đấng Allah đã tặng IS hai điệp viên này”. Cậu bé sau đó bước ra đằng sau các con tin, và dường như đã bắn vào sau đầu họ, trước khi giơ súng và hò reo “Alllahu Akbar!” (Đấng tối cao vĩ đại). Nhiều người đã không khỏi giật mình khi chứng kiến cảnh tượng dã man này.
Đoạn phim ghi lại cảnh hành quyết con tin ghê rợn được thực hiện bởi các chiến binh nhí.
Tương lai vẫn còn đó
Từ năm ngoái, IS đã tuyên bố thực hiện chiến dịch mang tên Kony - tên một tội phạm nguy hiểm bậc nhất ở châu Phi. Joseph Kony từng bị phát hiện bắt cóc hơn 30.000 trẻ em ở phía Bắc Uganda về làm lính cho đội quân của mình, buộc các em thực hiện những hành động tàn ác, thậm chí giết chết cả cha mẹ.
Tình báo Mỹ xác nhận, từ đầu năm 2012 đến nay, IS có khoảng 50 trại huấn luyện chiến binh và một nửa trong số đó là dành cho chiến binh nhí. Bên cạnh đó, đối với các chiến binh ở châu Á, bọn chúng còn có Học viện Abudllah Azzam (đặt theo tên của một nhà tư tưởng cực đoan từng là thầy dạy của trùm khủng bố Osama Bin Laden), thành lập từ đầu năm 2014 với sự tham gia của 500 tay súng Đông Nam Á.
Trên đất châu Âu, IS cũng đã bí mật thành lập một trại huấn luyện cho trẻ em dưới 10 tuổi ở Anh. Thông điệp mà nhóm khủng bố này muốn gửi đến thế giới chính là việc đào tạo trẻ em thành những chiến binh thánh chiến nhí có đủ sức mạnh và niềm tin bất diệt.
IS lợi dụng đưa trẻ em vào cuộc chiến và gọi chúng là “những đứa con của thần thánh”. IS đang huấn luyện hàng trăm nghìn trẻ em tham gia chiến đấu ở khắp nơi trên thế giới theo quy mô công nghiệp. Nhà nước Hồi giáo này đang nuôi một đội quân nhí và tương lai, đây có thể sẽ là thế hệ kế cận chiến đấu với phương Tây. Việc này sẽ ảnh hưởng không chỉ đến khu vực Trung Đông mà trên toàn thế giới. Nó có thể diễn ra 20 - 30 năm nữa, và đó là một quá trình cực kỳ nguy hiểm.
Tờ Telegraph nhận định rằng, việc dùng trẻ em làm chiến binh thật sự là một tội ác chiến tranh. Một nghiên cứu trên 300 đứa trẻ từng là binh sĩ ở Uganda cho thấy gần một phần ba trong số này mắc chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn. Hai phần ba còn lại đều gặp các vấn đề về hành vi và cảm xúc. Hầu hết các em luôn trong tình trạng hồi hộp, lo âu. Việc liên tục phải chứng kiến các hành động phi đạo đức, dã man, dễ khiến các em quên đi khái niệm về mất mát hay thương cảm. Số ít những đứa trẻ tránh được các ảnh hưởng về sức khỏe lại hình thành một thứ cảm giác thích thú đối với bạo lực. Dường như chúng đã học cách để cảm thấy thỏa mãn trước cảnh giết chóc.
Đối với các chiến binh nhí, quay về nhà không phải điều dễ dàng. Đây là một trong những hậu quả của cuộc nội chiến. Mọi người không tin nhau, người lạ nào cũng như kẻ thù. Ngay cả những người quen trước đây, cũng trở nên dè dặt khi nói về mối quan hệ hoặc nói chuyện với các chiến binh nhí. Cha mẹ của những chiến binh nhí phải đối mặt với câu hỏi hóc búa: con mình là nạn nhân, hay là thủ phạm của chiến tranh. Nếu là thủ phạm, chúng có thể bị cộng đồng tẩy chay, trở thành mục tiêu trả thù. Nếu là nạn nhân, trẻ em có nguy cơ bị coi là gánh nặng xã hội.
Để giúp trẻ em hòa nhập vào cuộc sống sau chiến tranh, những trung tâm chăm sóc tạm thời đã ra đời. Các chiến binh nhí phải đối mặt với chấn thương tâm lý và cần được tư vấn cá nhân, hỗ trợ tâm lý và chăm sóc sức khỏe. Rõ ràng, không nên ép buộc họ cố gắng quên đi hay chối bỏ chuyện trong quá khứ.
Theo đó, cần phải lập ra một quá trình phản ánh những kinh nghiệm hoặc điều hữu ích họ học được trong thời gian ở IS, đem áp dụng vào thực tiễn như khả năng lãnh đạo, lập kế hoạch chiến lược và tính kỷ luật. Việc hòa nhập phụ thuộc nhiều vào quyết tâm và nhận thức của những cựu binh nhí. Họ phải nhận thức rằng thời gian trong các nhóm vũ trang cực đoan không phải vô ích. Và quan trọng hơn cả, tương lai của các em chưa hề mất đi, mà vẫn còn ở phía trước…