Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa kiến nghị Tổng cục Thủy sản, Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và Thủy sản - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) xem xét một số bất cập trong thực hiện việc cấp giấy xác nhận nguyên liệu và giấy chứng thư an toàn thực phẩm thủy hải sản phục vụ cho sản xuất, xuất khẩu sang châu Âu.
Theo ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký VASEP, trong 2 tuần thực hiện Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), một số cảng cá đang có những hiểu nhầm về quy định gây bất cập cho hoạt động của doanh nghiệp.
Nhiều tàu cá khai thác cá ngừ vây vàng lớn nhưng không được ban quản lý cảng cá xác nhận.
Cụ thể, hiện các doanh nghiệp mua cá ngừ vây vàng không xin được giấy xác nhận nguyên liệu. Nguyên nhân do ban quản lý cảng cá cho rằng, cá kích cỡ nhỏ mới đúng là cá ngừ vây vàng, trong khi đó cá có kích thước lớn không phải nên cảng cá không cấp. Hiện nay, Việt Nam không có quy định nào quy định việc phân biệt cá ngừ vây vàng theo kích cỡ.
Ngoài ra, ban quản lý cảng cá không cấp giấy xác nhận nguyên liệu theo số lượng khai thác thực tế mà chỉ cấp theo số lượng ít hơn khiến một lượng cá rơi vào tình trạng “không rõ nguồn gốc”.
Đặc biệt, nếu tàu cá với nghề “câu cá ngừ” trong lúc hoạt động đánh bắt được các loại cá khác như: Cá cờ kiếm, cá dũa, cá thu…; ban quản lý cảng cá sẽ không cấp giấy xác nhận nguyên liệu cho những lô cá này. Một số cảng cá còn ngưng cấp giấy xác nhận nguyên liệu cho các lô nguyên liệu của tàu khai thác trên 1 tháng.
Đại diện VASEP cho biết, nguyên nhân bất cập này xuất phát từ Trung tâm Chất lượng Nông lâm thủy sản vùng 4 (NAFIQAD 4) ngày 16/2 có công văn gửi Tổng cục Thủy sản về việc xác thực tính phù hợp nội dung của giấy xác nhận khai thác và nhật ký khai thác thủy sản. Trong thời gian chờ đợi các đơn vị hướng dẫn, ban quản lý cảng cá ngưng cấp giấy xác nhận nguyên liệu
Ngoài ra, NAFIQAD 4 còn lo ngại thời gian từ lúc bắt đầu khai thác đến bốc dỡ nguyên liệu (khi tàu cá cập cảng) kéo dài từ 3 - 5 tháng không đảm bảo an toàn thực phẩm nên không cấp giấy chứng thư (cho những lô hàng có thời gian đánh bắt trong khoảng này).
Theo ông Hòe, quy định này chưa hợp lý bởi đặc thù của nghề khai thác tàu có kích thước lớn đi biển thường trên 1 tháng (có khi từ 2-5 tháng).
Khi tàu ra đến vùng khai thác mà chưa có luồng cá sẽ dành thời gian thăm dò mà chưa quăng lưới. Đặc biệt, có trường hợp các tàu đi khai thác theo nhóm. Lúc đó, 1 tàu sẽ được giao đi biển trước để thăm dò để báo các tàu khác ra sau (nên các tàu trong đội đã khai thác xong, tàu đó mới bắt đầu quăng lưới khai thác).
"Điều này khiến thời gian dù đi biển dài nhưng cá khai thác ở giai đoạn sau vẫn đảm bảo được trên tàu. Đặc biệt, Việt Nam chưa có quy định về thời gian khai thác biển như thế nào mới được xuất khẩu", ông Hòe nói.