"Điệp viên" giải cứu động vật

> Đổi mới để theo kịp sự phát triển của thanh niên

Đối mặt với nguy hiểm

Cậu sinh viên năm nhất ngành Xã hội học - ĐH Mở TPHCM này là sáng lập viên và Chủ tịch của tổ chức Hành động vì động vật hoang dã (AWO) với gần 1.000 thành viên chính thức, hơn 1.500 tình nguyện viên.

Riêng Hưng phát hiện và ngăn chặn hàng trăm cơ sở kinh doanh động vật trái phép. Đây là tổ chức độc lập, tự nguyện đầu tiên trong cả nước hoạt động về lĩnh vực này, góp phần ngăn chặn nạn buôn bán động vật cấm bằng các hành động cụ thể.

Hưng trở thành điệp viên không chuyên, đi săn tìm những cơ sở kinh doanh trái phép động vật quý bằng nhiều chiến thuật biến hóa. Theo Hưng, cần đổi vai liên tục để thâm nhập thực tế. Vẫn có khi bị nhà hàng nghi ngờ theo dõi, có khi bị rượt đuổi... nhiều trở ngại và hiểm nguy rình rập trong đời điệp viên.

Hưng nói, đây có lẽ là hoạt động tình nguyện nguy hiểm nhất, vì phải tay không đi cứu thú rừng quý, không có kinh phí phải bỏ tiền túi để tác nghiệp. Hơn nữa, mình làm việc tốt nhưng cản trở hoạt động kinh doanh của người khác dễ gây thù oán.

Nhiều lần đi thực tế, tìm hiểu các cơ sở kinh doanh động vật quý hiếm, Hưng gặp phải hiểm nguy, có khi suýt nữa bị nhà hàng tóm. Một lần, Hưng vào một nhà hàng trên đường Lê Quý Đôn (quận 3 - TP.HCM), thấy thực đơn có nhiều món lạ, chủ yếu là thịt thú rừng hiếm.

Hưng phát hiện trong đó có những món quý hiếm như cu li, hổ mang chúa, trĩ (thuộc nhóm động vật bị cấm khai thác sử dụng)... và các loài nhóm 2b (nhóm hạn chế khai thác và sử dụng).

Hưng bèn đóng giả làm nhân viên đi đặt tiệc cho Cty và xin bảng báo giá các món ăn độc, quý hiếm đó. “Tôi hơi run, hít thở sâu để lấy lại bình tĩnh khi nhân viên nhìn tôi đầy vẻ nghi ngờ. Sau khi hăng say đặt hàng loạt câu hỏi về các món ăn, giá cả, tôi giả vờ đi vệ sinh và lẻn vào nhà bếp tìm cách chụp hình. Chuẩn bị chụp ảnh cảnh giết dúi thì tôi bị người quản lý bóp mạnh vào vai. Tim giật thon thót, tôi quay lại nhìn người quản lý, ánh mắt anh ta dữ dằn, chắc nghĩ tôi là người của kiểm lâm”, Hưng kể.

Sau phút hốt hoảng, Hưng lấy lại bình tĩnh và nói: Em chụp ảnh này về doạ mấy bạn gái trong lớp. Nói rồi cậu chạy vội ra xe và phóng đi. Thông tin về cơ sở kinh doanh này, Hưng báo lại cho kiểm lâm kiểm tra, kịp thời đưa một số động vật quý về với thiên nhiên.

Dịp cuối năm, các hoạt động buôn bán thú rừng trở nên sôi động hơn, Hưng và các bạn trong tổ chức trở nên bận rộn. Nhóm Hưng phát hiện ra một phố bán nhiều loài tê tê, khỉ, rắn ở vỉa hè, hay có phố bán các động vật, chế phẩm chế biến từ mật gấu, tay gấu, cao hổ, cao trăn... và lập tức báo về cơ quan kiểm lâm.

Thời gian đầu làm điệp viên, Hưng không khỏi lo sợ, nhưng cảm giác sợ dần mất đi thay vào đó là sự tự tin và hưng phấn làm việc vì những việc có ích.

“Hoạt động khó khăn vì tổ chức độc lập, không có kinh phí, nhưng vẫn duy trì tốt hơn một năm nay nhờ tâm huyết của các thành viên”, Hưng nói. Mướt mồ hôi chạy xin tài trợ để thực hiện các chiến dịch, hoạt động, tuyên truyền, nhưng theo Hưng, hiện tại sự tồn tại của tổ chức chủ yếu nhờ và kinh phí đóng góp tự nguyện và sự nhiệt tình của các thành viên.

Điệp viên rừng xanh và chiến thuật tắc kè

Thành viên của tổ chức AWO, nơi Hưng làm thủ lĩnh được đào tạo các kỹ năng trở thành điệp viên rừng xanh. Đây cũng là dự án xuyên suốt một năm qua của tổ chức. Hưng cho biết: hoạt động này gồm hai phần chủ yếu là tập huấn kỹ năng và điều tra, giám sát thực địa nhằm hướng đến mục đích chung điều tra, giám sát cơ sở vi phạm về động vật hoang dã, từ đó góp phần ngăn chặn.

Để trở thành điệp viên rừng xanh, tình nguyện viên phải trải qua một khóa tập huấn kéo dài 30-45 ngày gồm nhiều chuyên đề. Điệp viên rừng xanh được đào tạo kỹ năng điều tra, giám sát an toàn, kỹ năng khai thác thông tin, kỹ năng nhận diện loài động vật hoang dã thường bị buôn bán.

Có những kỹ năng cơ bản này, cộng với nhiều chiêu đột nhập được tập huấn, tình nguyện viên có thể thực hiện tốt nhiệm vụ trong điều tra, giám sát.

Mới đầu, điệp viên rừng xanh sẽ bám càng các điệp viên kỳ cựu của tổ chức đi thực tế, sau 2-3 lần trải nghiệm, họ có thể hành động độc lập và báo cáo thông tin về cho tổ chức.

Bí quyết thành công của các điệp viên là sử dụng chiến thuật tắc kè khi điều tra, Hưng chia sẻ. Với chiến thuật này, ở những tình huống khác nhau, hoàn cảnh khác nhau, điệp viên sẽ đóng vai khác và để đối phó với những ca khó, điệp viên thường lên kịch bản đóng vai cụ thể đối với những trường hợp ở nhà hàng, nhà thuốc.

Còn với trường hợp thú rừng bày bán ven đường, điệp viên lại có cách xử lý khác. Giả vờ nhắn tin, sử dụng điện thoại để quay lén, chụp hình ảnh là chiêu điệp viên hay sử dụng.

Chiến dịch điệp viên rừng xanh làm nên bản sắc của tổ chức AWO khi không dừng lại ở việc tuyên truyền mà có những hành động thực tiễn ngăn chặn hành vi buôn bán động vật hoang dã. Chỉ trong hai tháng, 50 thám tử rừng xanh đã ngăn chặn hơn 200 cá nhân và cơ sở vi phạm, lập hồ sơ giám sát 250 cơ sở kinh doanh động vật hoang dã tại TP.HCM, hàng trăm con vật quý hiếm được đưa về nơi bảo tồn, về với thiên nhiên.

Chân dung thủ lĩnh 9X

Dáng người dỏng dỏng, da đen sạm vì đi nhiều, Hưng trông chín chắn hơn so với tuổi 18.

Cậu học sinh Nguyễn Thành Hưng vốn rất nhút nhát, thụ động, ít nói và tự ti. Một ngày Hưng chỉ ra đường 30 phút, ngoài đi học, cậu ít khi ra khỏi nhà và thường không giao lưu bạn bè.

Cậu bắt đầu không còn là một Hưng rụt rè nữa từ khi là tình nguyện viên nhóm tình nguyện Hoa hướng dương, thực hiện tập san chữ nổi cho các em khiếm thị rồi kinh qua nhiều hoạt động tình nguyện với nhiều vai trò khác nhau.

Hưng làm tình nguyện viên tại Trung tâm khuyết tật và phát triển tại TP.HCM, tham gia các hoạt động tình nguyện về môi trường, giờ trái đất, tổ chức chiến dịch Vì thành phố tôi yêu, trưởng ban nhân sự GoGreen T.P Hồ Chí Minh, tham gia mạng lưới Thế hệ xanh...

Mới đây nhất Hưng là một trong 50 học sinh lớp 12 xuất sắc nhất TPHCM năm học 2010-2011, được tuyên dương trong lễ hội Khi tôi 18 của Thành Đoàn TPHCM.