Chính phủ Nhật Bản tuần này thông báo đang mua lại Mageshima – hòn đảo không có người ở, cách đảo chính Kyushu ở cực nam Nhật Bản 34 km.
Phần lớn diện tích đảo Mageshima hiện thuộc sở hữu tư nhân (một công ty phát triển ở Tokyo). Đảo có 2 đường băng chưa rải nhựa (bị bỏ hoang trong một dự án phát triển trước đây).
Chính phủ Nhật Bản nói rằng, hai đường băng sẽ được rải nhựa và sẽ được lực lượng hải quân và thủy quân lục chiến Mỹ sử dụng, cụ thể là để giả lập đổ bộ từ tàu sân bay (chở nhiều loại máy bay).
Một khi các cơ sở hạ tầng liên quan được xây dựng, đảo Mageshima cũng có thể trở thành một căn cứ quân sự của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản vì Nhật Bản muốn củng cố vị trí của mình ở biển Hoa Đông – nơi phải đối đầu Trung Quốc trong việc tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư (hiện do Nhật Bản quản lý).
“Việc mua đảo Mageshima là cực kỳ quan trọng và phục vụ việc gia tăng răn đe của liên minh Mỹ-Nhật cũng như năng lực phòng thủ của Nhật Bản”, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga tuyên bố khi thông báo thương vụ.
Công ty Sân bay Tasuton, đơn vị sở hữu hầu hết diện tích Mageshima, sau nhiều năm đàm phán, cuối cùng, vào cuối tháng 11, đồng ý bán hòn đảo cho chính phủ.
Theo thỏa thuận tái bố trí lực lượng Mỹ ở Nhật Bản được ký năm 2011, hai bên xác định hòn đảo là địa điểm phù hợp cho Mỹ sử dụng với tư cách căn cứ lâu dài để luyện tập đổ bộ tàu sân bay.
Đối phó tên lửa Trung Quốc
Quân đội Mỹ đang được kêu gọi tăng số lượng căn cứ chiến lược ở Đông Á trong bối cảnh Trung Quốc đẩy mạnh phát triển tên lửa. Phần lớn các máy bay chiến đấu của Mỹ ở Nhật Bản tập trung ở 6 căn cứ.
Theo kết quả các nghiên cứu gần đây, gồm nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Sydney được công bố hồi tháng 8, các nguồn lực của lực lượng quân sự Mỹ dễ bị tên lửa Trung Quốc tấn công ngay sau khi xung đột xảy ra. Một trong những biện pháp đối phó là tăng quân số Mỹ và khí tài, cũng như căn cứ quân sự.
Các căn cứ lâu dài trên đất liền được coi là giá trị hơn tàu sân bay vì chúng có thể chịu được hỏa lực tốt hơn. Về lý thuyết, một tàu sân bay có thể bị đánh chìm bởi một quả tên lửa hoặc ngư lôi.
Những tổn hại đối với căn cứ trên đất liền trong quá trình giao tranh cũng có thể được sửa chữa nhanh hơn nhiều so với một cỗ máy chiến tranh phức tạp như tàu sân bay.
“Khi bạn nhắm vào và đánh chìm một tàu sân bay, kết quả không thể đảo ngược. Nhưng với một hòn đảo, ít nhất nó không chìm. Bạn có thời gian và nỗ lực để đưa nó hoạt động trở lại”, nhà nghiên cứu Collin Koh (Trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam tại Singapore) nói.
Căn cứ quân sự mới cũng là dấu hiệu tốt cho hợp tác quân sự Nhật Bản vì hai năm qua bị suy yếu trên hai mặt trận: các địa phương Nhật Bản gây sức ép để chính phủ Nhật Bản chuyển hoạt động quân sự Mỹ ra khỏi các khu vực đông dân cư và Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc ép các đồng minh như Nhật Bản chi trả thêm tiền cho hệ thống bảo vệ của Mỹ.
Theo Corey Wallace, nhà phân tích an ninh châu Á (Đại học Freie ở Đức), đảo Mageshima có thể đem lại sự hợp tác mới cho quân đội Mỹ và Nhật Bản, đặc biệt là về máy bay chiến đấu tàng hình F-35.
Nhật Bản thông báo sẽ nâng cấp các tàu khu trục trực thăng lớp Izumo để tiếp nhận các máy bay F-35B do Mỹ sản xuất. Hiện nay, F-35 mà Nhật Bản mua của Mỹ phải bay từ các tàu tấn công đổ bộ của Mỹ - được coi là tàu sân bay cỡ nhỏ. Nhật Bản cũng đang mua hàng chục chiếc máy bay phản lực cất cánh nhanh, hạ cánh thẳng đứng.
“Nhật Bản không có phi công có kinh nghiệm hạ cánh máy bay cánh cố định trên tàu sân bay. Tuy nhiên, cơ sở mới này (khi đảo Mageshima thành tàu sân bay) có thể cho họ cơ hội làm quen với các hoạt động như vậy cùng với Mỹ - không chỉ tận dụng tàu sân bay của chính họ mà còn chia sẻ với Mỹ”, ông Wallace nói.