Chậm quy hoạch không gian ngầm, sẽ trả giá đắt

> Đô thị hóa lòng đất
> Khai thác không gian ngầm chia tải với mặt đất

Nghị định 39/2010 về quản lý không gian ngầm đã có nhưng lại chưa có hướng dẫn cụ thể. Nhiều công trình ngầm tại các đô thị được triển khai gần đây nhưng cũng mới chỉ nhỏ lẻ theo dự án như Royal City, trung tâm thương mại Vincom, các dự án tàu điện ngầm, đường sắt đô thị...

Ông có đánh giá gì về hiện trạng phát triển không gian ngầm tại các đô thị hiện nay?

Việc quy hoạch không gian ngầm vẫn còn mới mẻ tại VN. Tôi lo ngại là nếu chỉ dừng lại ở những quy hoạch trên mặt đất như hiện nay thì chúng ta khó ứng phó được với các vấn đề đặt ra trong tương lai.

Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đã bước đầu đặt ra không gian ngầm ở những đô thị vệ tinh như Hòa Lạc, đường qua sông, các khu trung tâm.

Tại Đồng Nai đã thí điểm quy hoạch không gian ngầm bước đầu cho đô thị mới Nhơn Trạch, lựa chọn hạ ngầm hạ tầng kỹ thuật, trung tâm thương mại, bãi đỗ xe. Nhu cầu về không gian ngầm là rất lớn. Một thành phố vài triệu dân đã phải tính đến không gian ngầm.

Nhu cầu về không gian ngầm là vô cùng lớn, nhất là tại các đô thị có quá trình phát triển lâu dài, giá trị đất cao, mật độ dân số quá lớn. Khi đó không gian ngầm sẽ giảm tải cho không gian trên mặt đất, bù đắp những tiện ích cho cư dân đang thiếu. Ngầm hoá là một trong những yêu cầu của đô thị nén, giúp cắt giảm khá lớn chi phí đi lại, năng lượng tiêu hao. Nếu cùng trong một dự án nhà ở mà có cả khu thương mại, nhà ở, giải trí kết hợp thì người dân sẽ không phải đi xa. Nếu thành phố chỉ cần vài triệu dân thì đã phải tính đến không gian ngầm.

Chậm quy hoạch, phát triển không gian ngầm sẽ gây ra những thiệt hại gì, thưa ông?

Tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hiện nay nhiều khu vực đã quá chật hẹp và cần phải sớm đẩy nhanh quy hoạch không gian ngầm. Điển hình như hệ thống bãi đỗ xe trong trung tâm đang cực kỳ thiếu và trở thành bài toán nan giải. Nhiều đô thị khác cũng đã cạn kiệt quỹ đất. Trước đây, dân cư ít thì khu phố cổ Hà Nội chỉ cần 4km đường giao thông cho 1km2 nhưng đến nay nhu cầu đã vượt gấp 4 lần tỷ lệ này rồi.

Giao thông tại trung tâm cực kỳ ách tắc. Phải tăng diện tích đường giao thông để sử dụng được các phương tiện vận tải lớn chở cả ngàn người mỗi lượt ra vào trung tâm thì mới đáp ứng được. Nếu chậm quy hoạch thì sẽ dẫn tới manh mún và trả giá rất đắt. Hàng loạt trung tâm thương mại không gắn được với các nhà ga; hệ thống thoát nước chồng chéo và đầy rẫy đường ống dưới đất mà không có quy hoạch. Chậm quy hoạch còn kéo theo phải giải phóng mặt bằng cực kỳ tốn kém khi xây dựng công trình ngầm.

Ngoài ra, phát triển công trình ngầm còn liên quan đến quyền sử dụng đất, sử dụng không gian mà chúng ta vẫn rất thiếu các quy định pháp lý. Ví dụ như nhà mà xây bên trên các công trình ngầm.

Minh Tuấn