Bệnh nhân là bé D.C.M, sinh tháng 2/2018, là con đầu lòng của vợ chồng chị N.C.T.T, 32 tuổi, hiện ngụ tại Q.3, TPHCM. Bé sinh non lúc chỉ mới ngoài 6 tháng tuổi do vỡ ối sớm. 1 tháng 10 ngày sau sinh, khi bé đang được điều trị ROP (bệnh võng mạc ở trẻ sinh non) thì phát hiện thêm tình trạng vàng da ứ mật do bệnh teo đường mật bẩm sinh. Dù bé đã được phẫu thuật Kasai để điều trị nhưng tình trạng diễn tiến xấu nên gia đình đã chuyển bé sang BV Nhi Đồng 2, mong tìm một cơ hội sống cho bệnh nhi.
Ngày 3/6/2019, Bệnh viện Nhi Đồng 2 tiếp nhận bé trong tình trạng bé bị viêm phổi nặng, suy gan giai đoạn cuối với biểu hiện suy hô hấp, báng bụng, vàng da nặng. Dù bé được các bác sĩ của Khoa Tiêu hóa điều trị tích cực bằng nhiều loại kháng sinh mạnh cùng lúc nhưng không hiệu quả, nên hội đồng chuyên môn bệnh viện, với sự chỉ đạo của Ban Giám đốc BV và GS.BS.Trần Đông A chỉ định phải ghép gan bán khẩn cho bé, nếu không bé sẽ có nguy cơ tử vong sớm.
Hiện sức khoẻ của cả ông và cháu đều ổn định.
Người cho tạng ban đầu được chọn lựa là bố ruột bé. Tuy nhiên, qua kiểm tra phát hiện người bố bị gan nhiễm mỡ, không phù hợp chỉ định cho gan. Người kế tiếp tình nguyện cho gan để cứu sống cháu chính là ông nội D.V.L, 56 tuổi.
Thương cháu, cùng với sự giải thích tận tình từ GS.BS.Trần Đông A, ông nội bé dù chưa từng phải phẫu thuật đã lập tức đồng ý cho 1 phần gan của mình và bỏ ngay những thói quen có hại như hút thuốc, uống rượu… để gan được hồi phục tốt nhất trước khi cuộc ghép được tiến hành.
Đây là ca phẫu thuật ghép gan đầu tiên tại nước ta từ người cho là ông nội và người nhận là bé sơ sinh.
Dù có rất nhiều kinh nghiệm và nắm vững kỹ thuật ghép tạng nhưng trong quá trình phẫu thuật, cả ê kíp phẫu thuật cũng phải tập trung cao độ do động mạch gan trái của người cho lại xuất phát từ động mạch của dạ dày và mạc nối nhỏ nên khi bóc tách phân thùy gan 2, 3 tương đối khó khăn. Khi ghép phần gan mới cho bé M., tĩnh mạch cửa của bé lại không tương thích tĩnh mạch cửa của người ông nên ê kíp phẫu thuật phải lấy tĩnh mạch cảnh trái của bệnh nhi làm cầu nối. Nhờ vậy mạch máu không bị gập, mạch máu lưu thông tốt.
Tuy nhiên, vấn đề gây trở ngại tiếp theo là bụng của em bé quá nhỏ do sinh non tháng nên ê kíp phẫu thuật phải nong ổ bụng của em bé rộng ra để thích ứng với lá gan mới bằng tấm plaque– một vật liệu không gây phản ứng cho cơ thể, được mang từ nước ngoài sang phục vụ ca phẫu thuật.
Sau ghép gan 2 tuần, bệnh nhi được phẫu thuật lấy tấm plaque ra và khâu phục hồi thành bụng. Tình trạng viêm phổi và nhiễm trùng huyết cải thiện, huyết động ổn định, chức năng gan cải thiện dần. Bé tỉnh táo, ăn uống tốt. Bệnh nhi tiếp tục được các bác sĩ điều trị, theo dõi chặt chẽ cũng như có chế độ chăm sóc dinh dưỡng phù hợp để phát triển thể chất, vận động.
Một tháng sau ghép gan, men gan tăng nhưng kết quả sinh thiết gan là thoái hóa mỡ 10%, chưa đủ chẩn đoán thải ghép cấp. Lúc này, xét nghiệm gần nhất cho thấy men gan có cải thiện hơn.
Sau ghép 2 tháng, bệnh nhi hồi phục tốt, bé tăng cân, vui vẻ, linh hoạt, da dẻ trắng trẻo, không còn đen xạm do tình trạng ứ mật như trước. Bé có thể tự ngồi, đi xe đẩy hay đùa giỡn với mọi người. Sức khỏe người cho tạng – ông nội bé – cũng ổn định và có sự tăng cân sau phẫu thuật.
GS.BS.Trần Đông A nhận định, đây là 1 trong 2 ca nặng nhất mà bệnh viện đã tiếp nhận, nếu không được ghép gan kịp thời chắc chắn sẽ tử vong sớm. Ông nói: “Chúng tôi mong muốn mang lại điều tốt đẹp nhất cho gia đình cháu nên cả ê kíp đã hết sức tập trung chuyên môn cũng như vận động sự hỗ trợ từ bạn bè thế giới. Thành công của ca này cũng như của các ca trước đây giúp chúng tôi có thêm động lực phấn đấu để có thêm nhiều bé được cứu chữa kịp thời”.
Phát biểu tại buổi họp báo, ông D.V.L (56 tuổi, ông nội bé M) cho biết ngay khi con trai ông phát hiện không đủ tiêu chuẩn hiến gan, ông đã đăng kí xin xét nghiệm. May mắn, các kết quả xét nghiệm hoàn toàn phù hợp. “Tôi đã ngưng hoàn toàn rựou bia, thuốc lá 3 tháng trứoc khi tiến hành ghép tạng. Dù thay là thói quen mấy mưoi năm qua của tôi, nhưng vì sức khoẻ của cháu mình, tôi hoàn toàn không suy nghĩ. Chỉ mong sao cháu mạnh khoẻ, hồi phục tốt”, ông L nói.
Đây là ca ghép gan thứ 13 do BV Nhi Đồng 2 thực hiện.Theo TS.BSPhạm Ngọc Thạch, phó giám đốc BV Nhi Đồng 2, bệnh viện sẽ đẩy mạnh ghép tạng ở trẻ em vì vẫn còn nhiều trường hợp cần được ghép. Hiện tại tạng ghép ở người cho sống còn tương đối khan hiếm, bệnh viện đã tham gia hệ thống ghép tạng quốc gia và đã triển khai ghép tạng từ người cho chết não để các bé có cơ hội được cứu sống nhiều hơn.