Chiều 17/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Liên quan đến chấm dứt quyền sở hữu nhà chung cư, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết, đây là vấn đề được báo chí, dư luận cũng như các cơ quan rất quan tâm. Vướng mắc này chủ yếu diễn ra ở Hà Nội, TPHCM và các thành phố lớn. Ông đề nghị đánh giá kỹ tác động về chính sách này.
Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường tại phiên họp.
Theo ông Cường, dự thảo luật quy định việc sở hữu nhà được thực hiện thông qua hình thức đầu tư xây dựng, mua, thuê, mua, nhận, tặng, cho, thừa kế… Như vậy, khi mua một căn hộ trong tòa nhà chung cư, hộ cá nhân, hộ gia đình có sở hữu riêng phần bên trong căn hộ theo pháp luật dân sự. Đây là quyền sở hữu tư nhân, quyền sở hữu hợp pháp của cá nhân, chủ thể được Hiến pháp và pháp luật bảo hộ…
“Việc quy định chấm dứt quyền sở hữu nhà như trong dự thảo luật chưa đảm bảo chặt chẽ về pháp lý, đồng thời gây mâu thuẫn ngay trong quy định tại dự thảo luật”, ông Cường nêu rõ.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho rằng, nhà chung cư có thể thời hạn 50 năm hoặc vĩnh viễn tuỳ thuộc quyền sử dụng đất được cấp cho chủ đầu tư. Theo ông, nếu quy định nhà chung cư hết thời hạn phải phá dỡ thì chấm dứt quyền sở hữu là không hợp lý.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh băn khoăn vì dự thảo luật chưa phân tách được vấn đề xây dựng nhà chung cư trên đất giao sử dụng vĩnh viễn và đất giao có thời gian. Tương ứng với đó là quyền, trách nhiệm của chủ sở hữu nhà chung cư thế nào.
“Theo tôi, nhà có thời hạn thì giá sẽ rẻ hơn, còn nhà vĩnh viễn giá cao hơn, vẫn có thể có hai lựa chọn”, ông Thanh đề nghị cơ chế để giải quyết vấn đề này. Còn nếu quy định không rõ, chỉ quy định sở hữu chung cư có thời hạn thì sẽ vướng.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, quyền sở hữu nhà chung cư là vấn đề hệ trọng và nhạy cảm được Nhân dân, cử tri đặc biệt quan tâm, hiện còn nhiều ý kiến khác nhau. Do vậy, cần cân nhắc kĩ lưỡng thận trọng, với các căn cứ cơ sở chính trị vững chắc, căn cứ của Hiến pháp và các pháp luật có liên quan, trên cơ sở các vướng mắc thực tiễn với tinh thần vướng ở đâu sửa ở đó.
Nhấn mạnh “bắt cho đúng bệnh” để có chính sách phù hợp, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề: Vướng trong sửa chữa cải tạo nhà chung cư có thực sự xuất phát từ thời hạn sở hữu nhà chung cư? Do đó các cơ quan soạn thảo và thẩm tra cần tiếp tục thảo luận, làm rõ.
Trên cơ sở phân tích ý kiến “không tán thành” trong cơ quan thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội gợi ý chia ra các trường hợp, điều kiện khác nhau với chung cư, khu chung cư bắt buộc phải phá dỡ, cải tạo.
Chủ tịch Quốc hội ví dụ, phân chia trường hợp, điều kiện chung cư bắt buộc phải phá dỡ do bất khả kháng vì thiên tai, hoả họa, hoặc do nguy hiểm. Ngoài ra cần phân biệt tháo dỡ, cải tạo hay tiêu huỷ toà chung cư độc lập.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị tại phiên họp.
Tiếp thu, giải trình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, lý do trình phương án sở hữu nhà chung cư như dự thảo là vì mục tiêu bảo vệ sức khỏe, tính mạng của Nhân dân khi công trình mất an toàn, không đảm bảo điều kiện sử dụng. Bên cạnh đó, dự thảo quy định quyền sở hữu chỉ chấm dứt khi chung cư bị phá dỡ chứ không phải hết hạn sử dụng là chấm dứt.
“Ban soạn thảo sẽ nghiêm túc rà soát, nghiên cứu kỹ hơn, quy định làm sao để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, đồng thời đảm bảo mục tiêu cải tạo được chung cư cũ, đảm bảo an toàn sức khỏe, tính mạng của Nhân dân”, ông Nghị bày tỏ.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, cần quy định các trường hợp cụ thể, trình tự thủ tục, phương án tiến hành, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan khi cải tạo nhà chung cư không còn an toàn; bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của người dân có nhà phải di dời.