TS Đào Việt Phương cho rằng, phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn và mất đi cơ hội hồi phục trong “giờ vàng” (6 tiếng từ khi khởi phát dấu hiệu đầu tiên). Nguyên nhân của việc đến viện muộn là do người trẻ thường chủ quan, không nhận diện rõ các dấu hiệu điển hình của đột quỵ và không nghĩ là đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ tuổi.
Yếu tố hàng đầu gây nên đột quỵ não ở người trẻ tuổi là do có các bất thường mạch máu não (dị dạng mạch máu não, túi phình mạch máu não…). Một số nguyên nhân khác như thuốc lá, rối loạn chuyển hóa mỡ máu, béo phì, giảm vận động, làm việc căng thẳng, chế độ ăn không phù hợp, ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, uống rượu bia… cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ xơ vữa thành mạch, từ đó dẫn đến đột quỵ. “Huyết áp quá cao sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm như đột quỵ não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, phù phổi cấp… gây tàn phế hoặc tử vong”, TS Phương nói.
Tử vong vì chảy máu não như vỡ đê
Mới đây, bệnh nhân 39 tuổi quê ở Hưng Yên bị đột quỵ, xuất huyết não rất nặng, đã tử vong. Đáng nói, bệnh nhân không có tiền sử bệnh lý nào đặc biệt. Khoảng 11 giờ đêm hôm trước, phát hiện bệnh nhân bắt đầu có dấu hiệu mất ý thức, gia đình đưa đến bệnh viện gần nhà cấp cứu và được chuyển tiếp đến Bệnh viện Bạch Mai. Tại thời điểm nhập viện, bệnh nhân đã trong tình trạng hôn mê sâu, huyết áp rất cao lên tới 230/130. Kết quả chụp CT não cho thấy bệnh nhân bị chảy máu não lớn. Ngay lập tức bệnh nhân được cấp cứu, hồi sức tích cực nhưng tình trạng rất nặng.
Bác sĩ Phương cho hay, tình trạng chảy máu não của bệnh nhân giống như vỡ đê, bác sĩ không thể làm được gì, nếu rò rỉ nhỏ có thể can thiệp. Chỉ 8 tiếng sau khi khởi phát dấu hiệu đột quỵ, gia đình phải xin cho bệnh nhân 39 tuổi về. Bệnh nhân tử vong sau đó.
PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ khuyến cáo, điều tối quan trọng khi phát hiện người thân có dấu hiệu đột quỵ là cần hành động nhanh để kịp đến viện trong giờ vàng. Theo đó, lập tức gọi xe cứu thương 115; theo dõi các triệu chứng và hỏi chuyện người bệnh vì bệnh nhân có thể không giao tiếp được tại bệnh viện. Cần hỏi về tất cả các loại thuốc mà người bệnh đang dùng, tình trạng sức khỏe, có dị ứng gì không. Ghi lại tất cả các triệu chứng bao gồm: thời điểm đột quỵ, tiền sử bệnh tật của người bệnh như tăng huyết áp, bệnh tim, ngừng thở khi ngủ, tiểu đường... Những thông tin này rất hữu ích khi bác sĩ khai thác bệnh sử.
Khuyến khích người bệnh nằm nghiêng với tư thế đầu cao, nới lỏng quần áo bệnh nhân. Tuy nhiên, nếu người bệnh bị ngã thì đừng cố di chuyển họ. Một số người bệnh có thể bất tỉnh trong cơn đột quỵ não. Nếu điều này xảy, hãy đánh giá tình trạng hô hấp của họ, xem còn thở không. Nếu bạn không thể bắt được mạch, hãy bắt đầu thực hiện hồi sinh tim phổi...
PGS.TS Mai Duy Tôn khuyến cáo những điều không nên làm đối với bệnh nhân đột quỵ não. Cụ thể, không được cho người bệnh uống thuốc, ăn uống và không cho người bệnh tự đi xe đến bệnh viện. Các triệu chứng đột quỵ não rất khó để nhận biết ngay từ đầu. Người bệnh có thể nhận ra có gì đó không ổn, nhưng không nghi ngờ đột quỵ não. Nếu bạn phán đoán người bệnh đang bị đột quỵ não thì tuyệt đối không để người bệnh tự đi xe đến viện mà hãy gọi 115 và chờ sự giúp đỡ.