Án oan 10 năm vì mấy con bò giống

Sơ thẩm buộc tội, phúc thẩm hủy án

Trong 2 ngày 19-20/11, TAND tỉnh Quảng Trị mở phiên tòa dân sự sơ thẩm vụ án “Yêu cầu bồi thường thiệt hại do cơ quan tiến hành tố tụng gây ra trong hoạt động tố tụng hình sự”. Nguyên đơn là ông Dương Văn Hòa (SN 1957 ở khu phố 3, thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh, Quảng Trị), Giám đốc Cty TNHH Thuận Thành (Cty Thuận Thành); bị đơn là VKSND tỉnh Quảng Trị.

Theo đơn kiện, ngày 11/4/2007, ông Dương Văn Hòa - thời điểm đó là Giám đốc Cty Thuận Thành (thị trấn Gio Linh, chuyên kinh doanh con, cây giống) ký hợp đồng bán bò cho Trung tâm khuyến nông, khuyến lâm tỉnh Quảng Trị để cấp 142 con bò cái giống lai sin và 148 con bò cái giống nội, vàng cho các hộ dân ở 2 huyện Đakrông và Hướng Hóa theo dự án giảm nghèo của tỉnh Quảng Trị. Trong 2 ngày 9/5 và 4/6/2007, ông Hòa giao 102 con bò cho các hộ dân; Hội đồng nghiệm thu tỉnh Quảng Trị có biên bản bò đạt tiêu chuẩn. Sau khi nhận bò, từ ngày 8/6/2007, một số hộ dân phát hiện bò ông Hòa cung ứng bị sưng chân, sau đó dịch bệnh lở mồm long móng (LMLM) bùng phát ở 6 huyện, thị xã thuộc tỉnh Quảng Trị, trong đó có số bò do ông Hòa cung cấp. Lấy 6 mẫu bệnh phẩm ở nhiều địa phương, Chi cục Thú y Quảng Trị phát hiện 1 mẫu mô lợn dương tính với vi rút LMLM tuýp 1 và 5 mẫu máu bò dương tính với kháng thể LMLM tuýp 1.

Quá trình lấy mẫu bệnh phẩm, cơ quan thú y không lập biên bản, kết quả xét nghiệm không thể hiện mẫu bệnh phẩm được lấy từ con bò nào. Vậy nhưng, sau khi Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị ban hành quyết định công bố dịch, ngày 12/7/2007, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Trị đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với ông Dương Văn Hòa về tội “Làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật”.

Tháng 4/2008, VKSND tỉnh Quảng Trị truy tố ông Hòa về tội “Làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật”. Bản án sơ thẩm ngày 25/6/2008, TAND tỉnh Quảng Trị tuyên phạt ông Hòa 18 tháng tù về tội danh này. Bản án phúc thẩm tháng 9/2008, TAND Tối cao tại Đà Nẵng (nay là TAND cấp cao tại Đà Nẵng) quyết định hủy bản án sơ thẩm, giao điều tra lại. Sau khi điều tra lại và giải quyết khiếu nại của ông Hòa, ngày 31/8/2017, VKSND tỉnh Quảng Trị quyết định đình chỉ vụ án đối với ông Hòa vì hành vi của ông Hòa không cấu thành tội phạm.

Bị từ chối nhiều khoản bồi thường

Ngày 14/6/2018, VKSND tỉnh Quảng Trị ra quyết định chỉ bồi thường cho ông Hòa 249,5 triệu đồng. Không đồng tình, ông Hòa khởi kiện VKSND tỉnh Quảng Trị đòi bồi thường thiệt hại do vi phạm tố tụng gây ra oan sai gần 18 tỷ đồng, gồm: Bồi thường thiệt hại về tổn thất tinh thần hơn 465 triệu đồng, thiệt hại do tài sản bị xâm hại gồm 7 vườn ươm cao su, hồ tiêu ở Quảng Trị, Bình Dương (Việt Nam) và Savannakhet (Lào).

Những vườn ươm cây giống này đã hư hỏng, quá lứa không thể xuất bán do ông Hòa bị khởi tố điều tra, cấm rời khỏi nơi cư trú (từ năm 2007 đến 2009) khiến việc làm ăn buôn bán bị đình đốn. Bên cạnh đó, ông Hòa còn yêu cầu bồi thường 610 triệu đồng thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất; 320 triệu đồng do bị phạt vi phạm hợp đồng bán bò và 211 triệu đồng các khoản chi phí đơn thư, đi lại, thuê luật sư kêu oan, đòi công bằng suốt nhiều năm qua.

Tại phiên tòa (19-20/11), đại diện VKSND tỉnh Quảng Trị cho rằng, tài sản ông Hoà không bị kê biên, tịch thu, tạm giữ trong quá trình điều tra, khởi tố, truy tố nên nhiều nội dung yêu cầu bồi thường tài sản của ông Hoà không có cơ sở. Vì vậy, VKSND tỉnh Quảng Trị chỉ chấp nhận bồi thường tiền tổn thất tinh thần và một số khoản khác với số tiền 264 triệu đồng.

Kết thúc phiên toà, TAND tỉnh Quảng Trị tuyên cho rằng, ông Hòa không đủ chứng cứ chứng minh thiệt hại của mình, lệnh cấm rời khỏi nơi cư trú cũng không ảnh hưởng đến quá trình kinh doanh của ông. Vì vậy, Hội đồng xét xử TAND tỉnh Quảng Trị quyết định, yêu cầu VKSND tỉnh Quảng Trị bồi thường cho ông Hòa 264 triệu đồng, trong đó có 232 triệu đồng tiền tổn thất tinh thần và một số khoản chi phí nhỏ khác.