Tàu đổ bộ Mặt trăng Chandrayaan-3 của Ấn Độ. (Ảnh: Hindustantimes)
Tàu Chandrayaan-3 của Ấn Độ đang tiến đến thời điểm đáp xuống cực nam của Mặt trăng trong ngày 23/8. Nếu sứ mệnh thành công, các nhà phân tích tin rằng đó sẽ là cú hích lớn cho ngành công nghiệp vũ trụ còn non trẻ của quốc gia Nam Á.
Tàu Luna-25 của Nga được kỳ vọng sẽ trở thành robot đầu tiên đổ bộ xuống cực nam của Mặt trăng, nhưng đã gặp sự cố trong quá trình đi vào quỹ đạo.
Cuộc đua nhằm đặt chân lên một vùng chưa được khám phá của Mặt trăng gợi nhớ cuộc đua vũ trụ trong những năm 1960, khi chỉ có Mỹ và Liên Xô cạnh tranh với nhau.
Nhưng giờ đây, không gian vũ trụ phần lớn vì lợi ích kinh tế. Cực nam của Mặt trăng là chiếc vương miện cho cuộc đua đó, vì lớp băng ở đó có thể hỗ trợ cho tham vọng biến Mặt trăng thành thuộc địa trong tương lai, phục vụ việc khai thác khoáng sản và cuối cùng là chinh phục sao Hỏa.
Với tầm nhìn của Thủ tướng Narendra Modi, Ấn Độ đã tư nhân hóa hoạt động phóng tàu vũ trụ và đang hướng đến khả năng mở cửa ngành này cho đầu tư nước ngoài, nhằm tăng gấp 5 lần thị phần trong ngành phóng tàu vũ trụ trong thập kỷ tới.
Nếu Chandrayaan-3 thành công, các nhà phân tích kỳ vọng ngành công nghiệp vũ trụ của Ấn Độ sẽ phát huy được lợi thế giá rẻ. Tổ chức Nghiên cứu không gian vũ trụ Ấn Độ (ISRO) chỉ phải chi 74 triệu USD cho sứ mệnh này. NASA chi khoảng 93 tỷ USD cho chương trình Artemis cho đến năm 2025.
“Khoảnh khắc sứ mệnh đạt được thành công, nó sẽ khẳng định uy tín của tất cả những người liên quan”, Ajey Lele, một cố vấn tại Viện Nghiên cứu và phân tích quốc phòng Manohar Parrikar ở New Delhi, cho biết.
Bất chấp hàng loạt lệnh trừng phạt của phương Tây vì cuộc xung đột ở Ukraine, Nga đã thực hiện được kế hoạch phóng tàu tự hành lên Mặt trăng sau 47 năm. Tuy nhiên, một số chuyên gia hoài nghi khả năng Mátxcơva có thể tiếp tục trang trải cho sứ mệnh tiếp nối Luna-25. Nga chưa công bố số tiền đã chi cho hành trình vừa qua.
“Chi phí cho các sứ mệnh khám phá không gian sẽ giảm theo các năm”, Vadim Lukashevich, một chuyên gia vũ trụ độc lập tại Mátxcơva cho biết. Theo ông, việc Nga ưu tiên ngân sách cho chiến dịch quân sự ở Ukraine khiến việc thực hiện sứ mệnh tiếp nối Luna-25 “cực kỳ khó xảy ra”.
Nga từng cân nhắc tham gia chương trình Artemis cho đến năm 2021, sau đó chuyển sang hợp tác với Trung Quốc, nhưng chưa có nhiều thông tin được công bố.
Trung Quốc đưa tàu tự hành đáp xuống Mặt trăng từ năm 2019 và đã lên kế hoạch cho những sứ mệnh tiếp theo. Hãng nghiên cứu vũ trụ Euroconsult ước tính Trung Quốc chi 12 tỷ USD cho chương trình vũ trụ năm 2022.
Bằng cách mở cửa cho đầu tư tư nhân, NASA đã mở đường để Ấn Độ áp dụng cách tương tự.
Hãng SpaceX của tỷ phú Elon Musk đang phát triển tên lửa Starship để phóng vệ tinh và đưa các phi hành gia NASA lên Mặt trăng theo hợp đồng 3 tỷ USD.
Ngoài hợp đồng đó, SpaceX sẽ chi khoảng 2 tỷ USD cho Starship trong năm nay, tỷ phú Musk cho biết.
Các hãng vũ trụ Mỹ như Astrobotic và Intuitive Machines đang chế tạo tàu đổ bộ Mặt trăng để có thể đưa tàu tự hành đáp xuống cực nam của hành tinh này vào cuối năm nay, hoặc năm sau.
Những công ty khác như Axiom Space và Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos cũng đang phát triển phiên bản kế nhiệm của Trạm Vũ trụ quốc tế. Ngày 21/8, Axiom cho biết đã huy động được 350 triệu USD từ các nhà đầu tư Ả-rập Xê-út và Hàn Quốc.
Vũ trụ vẫn là lĩnh vực nhiều rủi ro. Nỗ lực hạ cánh gần đây nhất của Ấn Độ thất bại năm 2019. Cùng năm đó, hãng khởi nghiệp Israel thất bại trong nỗ lực đưa tàu đổ bộ tư nhân đầu tiên đáp xuống Mặt trăng. Doanh nghiệp khởi nghiệp Nhật Bản ispace cũng thất bại trong nỗ lực đầu năm nay.
“Như chúng ta thấy, đáp xuống Mặt trăng là công việc khó khăn. Trong mấy năm qua, Mặt trăng dường như đang ‘ăn’ các tàu vũ trụ”, Bethany Ehlmann, giáo sư công tác tại Viện Công nghệ California và là người đang hợp tác với NASA cho sứ mệnh năm 2023, đánh giá.