10 sự kiện khoa học – công nghệ tiêu biểu trong năm 2018

1. Nhà vật lý người Anh – Stephen Hawking qua đời

Giáo sư Stephen Hawking đã qua đời tại nhà riêng vào sáng sớm ngày 14/3, sau hàng chục năm giải mã các bí ẩn của vũ trụ. Ông là nhà vật lý lý thuyết, vũ trụ học, tác giả viết sách khoa học thường thức và đã từng giữ chức Giám đốc Nghiên cứu tại Trung tâm Vũ trụ học lý thuyết thuộc Đại học Cambridge.

Trong số những công trình khoa học quan trọng của ông, nổi bật nhất là sự hợp tác với Roger Penrose về lý thuyết kỳ dị hấp dẫn trong khuôn khổ thuyết tương đối tổng quát và tiên đoán lý thuyết hố đen phát ra bức xạ (tức bức xạ Hawking). Hawking là người đầu tiên khởi đầu một nền vũ trụ học dựa trên sự thống nhất giữa thuyết tương đối tổng quát và cơ học lượng tử. Ông là người ủng hộ mạnh mẽ cách diễn giải nhiều thế giới về cơ học lượng tử.  

2. Bê bối rò rỉ thông tin người dùng của Facebook

Giới chức Anh cho biết phải đối mặt một khoản tiền phạt 644.000 USD từ vụ bê bối với công ty Cambridge Analytica làm lộ thông tin của 50 triệu người dùng. Nhiều nguồn thông tin khác còn cho rằng ít nhất 87 triệu tài khoản Facebook bị thu thập dữ liệu. Trong số đó, 10 quốc gia có số tài khoản Facebook bị thu thập dữ liệu nhiều nhất là Mỹ, Philippines, Indonesia, Anh, Mexico, Canada, Ấn Độ, Brazil, Việt Nam và Australia. Việt Nam có 427.446 tài khoản người dùng bị thu thập dữ liệu. 

3. Apple “trình làng” các mẫu Iphone mới

Đúng 0h ngày 12/09/2018, Apple ra mắt loạt sản phẩm mới trong sự kiện được tổ chức tại Nhà hát Steve Jobs, trong khuôn viên trụ sở Apple Park ở Cupertino, California. Đây là sự kiện công nghệ được quan tâm đặc biệt trong năm 2018, khi đây là lần thứ hai “gã khổng lồ” Apple ra mắt cùng lúc 3 mẫu Iphone trong một năm. 

4. Nasa phóng thành công tàu thăm dò Mặt Trời Parker

Tàu thăm dò Parker là tàu thám hiểm Mặt Trời đầu tiên của loài người. Đây sẽ là chiếc phi thuyền đầu tiên tiến vào vành nhật hoa, giúp các nhà khoa học khám phá bí ẩn về hiện tượng bão từ. Theo Nasa, tàu thăm dò Parker có giá trị lên đến 1,5 tỷ USD. Để chịu mức nhiệt lên đến 1.400 độ C, tàu Parker được bảo vệ bởi lớp vỏ dày 11,43 cm, nhiệt độ bên trong tàu sẽ được duy trì trong khoảng 29 độ C. 

5. 2 em bé chỉnh sửa Gene đầu tiên ra đời

Có lẽ, một trong những công trình khoa học hứa hẹn nhất thế giới trong năm qua là công trình chỉnh sửa Gene người của các nhà khoa học Trung Quốc. Tuy nhiên, đây cũng là công trình làm dấy lên nhiều hoài nghi và phản đối của giới khoa học. Ngày 26/11, tại Hong Kong, nhà nghiên cứu Hạ Kiến Khuê (người Thâm Quyến, Trung Quốc) tuyên bố tạo ra hai bé gái song sinh chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới bằng kỹ thuật CRISPR-Cas9 trên phôi thai của 7 cặp đôi. Gene của cặp sinh đôi có tên Lu Lu và Na Na đã được chỉnh sửa để có khả năng chống lây nhiễm virus HIV/AIDS từ chính cha mẹ mắc bệnh của mình. 

6. Phóng thử nghiệm thành công tàu du lịch không gian đầu tiên

Branson (người sáng lập Virgin Galactic) chia sẻ hi vọng rằng sẽ sớm có một chuyến du lịch ngoài không gian dành cho những hành khách nào sẵn sàng chi trả 250.000 USD. Trong tháng 07/2018, công ty Virgin Galactic đã phóng thử nghiệm tàu du lịch không gian đầu tiên. Đây là sự kiện hứa hẹn sẽ có những chuyến du lịch không gian trong tương lai. 

7. Định nghĩa mới về đơn vị khối lượng chuẩn Kilogram

Cùng với đại lượng độ dài, lượng chất, cường độ dòng điện... Đơn vị khối lượng được liệt kê vào một trong bảy đại lượng cơ bản của hệ SI. Tuy nhiên, sau 130 năm, định nghĩa đầu tiên của Kilogram đã không còn chính xác nữa, ngày 16/11/2018, các nhà khoa học đến từ 60 quốc gia đã thống nhất xác định đơn vị Kilogram bằng hằng số Planck theo cách tính toán của cơ học lượng tử. 

8. Siêu nguyệt thực của thế kỷ 21

Rạng sáng ngày 28/07/2018, người dân Việt Nam và nhiều nơi trên thế giới đã được chiêm ngưỡng hiện tượng thiên văn thú vị nhất năm 2018 đó là nguyệt thực toàn phần dài nhất thế kỷ. Hiện tượng bắt đầu vào khoảng 0h14, khi đó mặt trăng đi vào vùng bóng nửa tối và kết thúc vào khoảng 6h30 sáng 28/07. 

9. Các nhà khoa học khẳng định phát hiện nước trên Mặt Trăng

Ngày 26/07/2018, các nhà khoa học Nasa đã công bố nghiên cứu của mình trên tạp chí Nature Geoscience. Họ khẳng định đã tìm thấy nước trên Mặt Trăng. Trong bài báo, các nhà nghiên cứu  cho biết, bề mặt của Mặt Trăng có thể chứa nước. Theo đó, các nhà khoa học phát hiện, những hạt thủy tinh núi lửa trên Mặt Trăng chứa lượng nước tương tự như đá bazan có trên Trái Đất. Điều này cho thấy, một số khu vực trên vỏ mặt trăng chứa nhiều nước như trên Trái đất. 

10. Sự sống trên sao Hỏa

Nhà nghiên cứu Jesse Tarnas cho rằng có một tầng sinh quyển phía dưới bề mặt sao Hỏa và nó tương tự như môi trường sống dưới lòng đất ở Trái Đất. Nghiên cứu của ông đã được công bố trên tạp chí  Nature Geoscience vào tháng 10/2018 cho thấy bên dưới bề mặt sao Hỏa có thể có đủ lượng oxy và nước cho những dạng sống đơn giản phát triển.