Ông Yu Yongding, chuyên gia cấp cao tại Viện Khoa học xã hội Trung Quốc (cơ quan tư vấn chính sách của chính phủ), nói tại một diễn đàn do báo The Beijing News tổ chức, rằng một khả năng có thể xảy ra là Mỹ sẽ trừng phạt các ngân hàng Trung Quốc như từng làm hồi năm 2012 với ngân hàng Kunlun – định chế đứng sau là tập đoàn dầu khí nhà nước, vì đã giao dịch tài chính với Iran.
Cấm các ngân hàng Trung Quốc giao dịch với hệ thống tài chính của Mỹ chỉ là một trong nhiều cách Mỹ có thể làm với Trung Quốc trên mặt trận tài chính, ông Yu nói. Nhà nghiên cứu này từng là cố vấn cho ngân hàng trung ương Trung Quốc.
“Các biện pháp trừng phạt tài chính có thể được áp dụng bằng nhiều dạng, nhằm vào các ngân hàng hay ngành công nghiệp nhất định”, ông Yu nói. Ông cho rằng Mỹ có thể tịch thu các tài sản của Trung Quốc ở nước ngoài nếu mâu thuẫn nổ ra. “Không thể loại trừ khả năng đó”, ông Yu nói.
“Rất khó để chúng ta dự đoán điều gì sẽ diễn ra tiếp theo”, ông Yu nói.
Cảnh báo của chuyên gia này phản ánh mối lo ngại gia tăng của các nhà nghiên cứu và quan chức Trung Quốc về nguy cơ xảy ra một cuộc chiến tài chính thực sự với Mỹ. Nhiều người nói rằng phía Mỹ có lợi thế rõ ràng nhờ vai trò thống trị khi đồng đô la Mỹ được dùng trong đầu tư và thanh toán xuyên biên giới.
Nguy cơ các ngân hàng Trung Quốc bị Mỹ trừng phạt đang treo trước mắt, sau khi chính quyền Mỹ trừng phạt 11 quan chức Hong Kong và đại lục, trong đó có cả Trưởng đặc khu Hong Kong Carrie Lam vì cáo buộc làm suy yếu quyền tự trị của thành phố.
Các định chế tài chính có giao dịch với những cá nhân này đang đứng trước nguy cơ bị Bắc Kinh coi là vi phạm trừng phạt. Bloomberg hôm qua đưa tin rằng ngay cả những ngân hàng nhà nước của Trung Quốc có chi nhánh ở Hong Kong đã bắt đầu đánh giá lại quan hệ của họ với những cá nhân bị Mỹ trừng phạt nhằm quản lý rủi ro.
Ông Yu nói rằng Trung Quốc đối diện với “hàng loạt mối đe doạ từ Mỹ” trong vấn đề hạn chế tài chính.
Trong trường hợp của Kunlun, ngân hàng này bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt vì hỗ trợ thanh toán cho việc vận chuyển dầu từ Iran. Kunlun bị loại khỏi hệ thống thanh toán đô la Mỹ, khiến hoạt động kinh doanh xuyên biên giới bị bóp nghẹt.
“Những biện pháp trừng phạt như vậy từng được áp dụng. Mỹ có thể tiếp tục sử dụng trong tương lai. Chúng ta phải hết sức cẩn thận”, ông Yu nói.
Chuyên gia này cho rằng Washington có thể ép các ngân hàng Trung Quốc bằng cách phạt những khoản tiền lớn để buộc họ phải thực hiện yêu cầu của Mỹ.
Dù Ngân hàng trung ương Trung Quốc chưa lên tiếng về vấn đề này, cuộc tranh luận đang nóng lên giữa các nhà kinh tế và chuyên gia phân tích ở Trung Quốc. Họ dự đoán về khả năng Mỹ có thể sử dụng Hệ thống thanh toán bù trừ liên ngân hàng quốc tế (Chips) và Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu (Swift) để loại Trung Quốc khỏi hệ thống thanh toán bằng đồng đô la Mỹ.
Ông Yu nói rằng Bắc Kinh có ít lựa chọn và cần chuẩn bị cho tình huống xấu nhất. Nhưng chuyên gia này nói rằng Washington chưa sẵn sàng làm quyết liệt như vậy.
Theo nhà nghiên cứu này, chiến lược “lưu thông kép” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong đó tập trung vào thị trường nội địa để giảm bớt tác động từ môi trường thù địch bên ngoài, là lựa chọn đúng đắn khi đứng trước nguy cơ bị trừng phạt và phải tách khỏi Mỹ về tài chính.
“Từ quan điểm lâu dài, sự điều chỉnh đó sẽ tăng cường an ninh tài chính cho Trung Quốc và giả thiểu thiệt hại nếu có chiến tranh tài chính với Mỹ”, ông Yu nói.