Bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn (BV Nhi Trung ương) chia sẻ: Có nhiều yếu tố có thể gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ, bao gồm:
Trẻ biếng ăn là tình trạng phổ biến gây nhiều lo lắng cho các bậc cha mẹ.
Yếu tố sinh lý: Mọc răng, bệnh tật và dị ứng thức ăn là những yếu tố sinh lý thường gặp khiến trẻ biếng ăn. Khi trẻ bắt đầu mọc răng, nướu bị sưng đỏ, đau nhức khiến bé khó chịu và chán ăn. Bên cạnh đó, các bệnh lý như nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu hóa, hoặc các bệnh mãn tính cũng làm giảm cảm giác ngon miệng ở trẻ. Một số bé có thể dị ứng với một số loại thức ăn, gây ra các triệu chứng như nổi mẩn, tiêu chảy, khiến bé sợ hãi và không muốn ăn. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến cảm giác ngon miệng mà còn khiến bé mệt mỏi, khó chịu, từ đó dẫn đến việc biếng ăn.
Yếu tố tâm lý: Áp lực tâm lý cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ biếng ăn. Trẻ em, với tâm hồn nhạy cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi xung quanh. Áp lực học tập, việc chuyển nhà, hay những vấn đề gia đình có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng, căng thẳng và mất đi cảm giác ngon miệng. Bên cạnh đó, thói quen ăn uống không lành mạnh cũng góp phần không nhỏ vào tình trạng biếng ăn ở trẻ. Việc cho trẻ ăn vặt quá nhiều, ép trẻ ăn khi không đói hoặc tạo ra một bầu không khí căng thẳng trong bữa ăn đều có thể khiến trẻ sợ hãi và mất hứng thú với việc ăn uống. Khi trẻ liên tục bị ép ăn, chúng sẽ cảm thấy bữa ăn là một hình phạt chứ không phải là niềm vui. Điều này hình thành một vòng luẩn quẩn, càng ép trẻ ăn, trẻ càng chống đối và biếng ăn càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Bị ép ăn trẻ sẽ có cảm giác bữa ăn là hình phạt chứ không phải niềm vui.
Yếu tố dinh dưỡng: Khi cơ thể trẻ thiếu những dưỡng chất quan trọng, vị giác của bé có thể bị ảnh hưởng, khiến thức ăn trở nên nhạt nhẽo và kém hấp dẫn. Ví dụ trẻ thiếu sắt có thể bị thiếu máu, gây mệt mỏi, chán ăn và kém tập trung. Bên cạnh đó, việc sử dụng kháng sinh kéo dài cũng là một yếu tố góp phần làm giảm cảm giác ngon miệng ở trẻ. Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột vốn có của cơ thể. Sự mất cân bằng này gây ra rối loạn tiêu hóa, khiến trẻ cảm thấy đầy bụng, khó tiêu và chán ăn. Hơn nữa, một số loại kháng sinh còn có tác dụng phụ là làm giảm vị giác, khiến trẻ càng thêm lười ăn.
Theo bác sĩ Tuấn, biếng ăn kéo dài có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho trẻ, như:
Suy dinh dưỡng: Trẻ không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển thể chất và trí não.
Giảm sức đề kháng: Trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hơn.
Ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện: Trẻ chậm lớn, chậm phát triển trí tuệ.
Gây ra các vấn đề về tâm lý: Trẻ trở nên cáu kỉnh, khó chịu, và có thể tự ti hơn.
Để giúp trẻ khắc phục tình trạng biếng ăn, các bậc phụ huynh có thể áp dụng một số biện pháp sau:
Món ăn được chế biến ngộ nghĩnh sẽ kích thích cảm giác thèm ăn ở trẻ.
Cho con ăn đúng giờ: Việc ăn uống đúng giờ giúp điều hòa đồng hồ sinh học của trẻ, giúp cơ thể tiết ra các hormone tiêu hóa đúng lúc. Nhờ đó, trẻ sẽ có cảm giác ngon miệng hơn, hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn. Ngoài ra, ăn đúng giờ còn giúp ổn định đường huyết, ngăn ngừa tình trạng tăng cân hoặc giảm cân quá mức. Quan trọng hơn, việc hình thành thói quen ăn uống khoa học từ nhỏ sẽ giúp bé có một nền tảng sức khỏe vững chắc và giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường tiêu hóa sau này.
Không ép ăn: Việc ép trẻ ăn khi chúng không muốn sẽ chỉ khiến trẻ càng thêm sợ hãi và chán ăn. Thay vào đó, cha mẹ nên tạo ra một không khí vui vẻ, thoải mái trong bữa ăn để kích thích sự thèm ăn của trẻ. Khi trẻ cảm thấy thoải mái và vui vẻ, chúng sẽ tự nguyện ăn uống mà không cần đến sự ép buộc.
Chế biến món ăn hấp dẫn: Các món ăn nên được chế biến đa dạng, màu sắc bắt mắt, và có hương vị thơm ngon để kích thích vị giác của trẻ. Một số bà mẹ cắt thức ăn thành các hình thù ngộ nghĩnh (ví dụ: ngôi sao, hình con vật) và trang trí đĩa ăn bằng các loại rau củ quả màu sắc cũng đã thành công “trị” được chứng biếng ăn của con.
Tăng cường hoạt động thể chất: Khi vận động, trẻ tiêu hao nhiều năng lượng, khiến cơ thể cảm thấy đói và thèm ăn hơn. Việc chơi đùa, chạy nhảy không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh mà còn kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, vận động còn giúp trẻ giải tỏa căng thẳng, tạo tâm trạng vui vẻ, từ đó giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.
Tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ: Nếu tình trạng biếng ăn kéo dài, nên đưa trẻ đi khám để tìm ra nguyên nhân và có biện pháp điều trị phù hợp.