Tọa đàm 'Đột quỵ gia tăng ở người trẻ - giải pháp nào để phòng ngừa?'

Là một người rất quan tâm đến sức khỏe, Ca sĩ Chí Thiện chia sẻ, bản thân cũng chỉ hiểu biết về căn bệnh đột quỵ từ những thông tin trên mạng Internet. “Người trẻ thường có những thoái quen xấu như ăn uống không điều độ, tắm đêm, giờ giấc sinh hoạt thất thường, nhất là thức khuya…thì có nguy cơ dẫn đến đột quỵ hay không?” - Ca sĩ Chí Thiện gửi thắc mắc đến các vị chuyên gia buổi toạ đàm. 

Buổi tọa đàm càng thêm sôi nổi khi nhiều sinh viên đặt nhiều vấn đề liên quan đến đột quỵ. Đặc biệt là sau sự ra đi đột ngột của một nghệ sĩ nổi tiếng gần đây, vấn đề đột quỵ được các bạn trẻ quan tâm nhiều hơn.

Bạn Khắc Duy (khoa Y, trường ĐH Nguyễn Tất Thành) tâm sự: “Những ngày gần đây, em thường đọc báo để theo dõi thông tin về đột quỵ. Ngoài học hành căn thẳng, đi bệnh viện thực tập về khuya nên phải tắm trễ, em còn có nhiều thói quen không tốt. Em mong bác sĩ cho lời khuyên để tránh đột quỵ” .

TS Nguyễn Văn Tuấn, Bộ môn Thần kinh học, Khoa Y ĐH Nguyễn Tất Thành cho biết, đột quỵ có nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên chúng ta vẫn phòng ngừa được. Những yếu tố nguy cơ có thể phòng ngừa được ở người trẻ, theo TS Tuấn, là nên có lối sống lành mạnh, hạn chế uống rượu bia, không hút thuốc lá, ăn uống và sinh hoạt điều độ… là cách phòng ngừa đột quỵ tích cực nhất. Bên cạnh đó, nếu chúng ta có những dấu hiệu nghi ngờ thì nên đi thăm khám để kịp thời phát hiện, điều trị.  

“Khi đột nguỵ ở người trẻ thì dẫn đến gánh nặng cho gia đình, xã hội rất lớn bởi người trẻ có nhiều trọng trách trong cuộc sống” - TS Tuấn nói.

Ở đây tôi không nói đúng hay sai, các nhà khoa học cũng chưa có kết luận. Tôi nghĩ, việc giữ thăng bằng không chỉ có não mà còn nhiều bộ phận khác và cả hệ thống cơ xương khớp. Đánh giá vấn đề, mình phải bao quát tất cả các bộ phận trong cơ thể chứ không chỉ có đứng được 20 giây để nói rằng có hay không nguy cơ đột quỵ”.

Theo TS. BS Trần Chí Cường, sau 2 năm hoạt động ở Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ, có thể đúc kết, ở khu vực miền Tây có khoảng 30.000 người đột quỵ/năm. Số lượng bệnh nhân đột quỵ được cấp cứu được trong thời gian vàng là 20%. Để cấp cứu kịp thời trong giờ vàng cần phải nhận diện dấu hiệu, đưa đi cấp cứu, chuyển viện lên tuyến chuyên môn làm chậm quá trình đột quỵ.

“Thống kê tại Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ cho thấy, đột quỵ ở người trẻ từ 40 tuổi trở xuống trong nam giới chiếm tới 80%. 100% là có hút thuốc lá hơn 1 gói 1 ngày, thường xuyên ăn nhậu. Tắm trễ không liên quan đến đột quỵ. Các bạn cần phải lưu ý, một ngày đi bộ bao nhiêu bước, có ngủ đủ giấc hay không, chế độ ăn như thế nào, uống bia bao nhiêu lần/tuần, theo dõi chỉ số cân nặng, huyết áp”, ông Cường nói.

TS. BS Trần Chí Cường cho biết thêm, ăn trễ, ít vận động là nguyên nhân khiến đột quỵ ở nguời trẻ. Ngoài ra, đường huyết tăng, béo phì cũng là nguyên nhân gây đột qụy. Khi đi nước ngoài, chúng ta vận động rất nhiều do đi bộ. Còn ở Việt Nam, đi chút xíu là leo lên xe – đây là một thói quen không tốt.

PGS.TS.BS Nguyễn Hoài Nam, Phó Chủ Tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hội Phẫu thuật Lồng ngực và Tim mạch TPHCM, Chủ tịch Hội Tĩnh mạch học TPHCM, Giám đốc Bệnh viện Quốc tế Minh Anh cho biết, vấn đề điều trị đột quỵ đã tiến bộ theo từng năm cùng với sự phát triển của y học. 

BS Nam cho rằng, ngày nay sự phát triển của y học, đột quỵ được can thiệp điều trị chủ yếu bằng phương pháp nội khoa, can thiệp động mạch… thay cho phương pháp mổ truyền thống. Phương pháp này hỗ trợ và điều trị bệnh đột quỵ có tỷ lệ thành công và cứu sống bệnh nhân cao hơn. 

Tuy nhiên, TS.BS Trần Chí Cường cho biết, hiện nay trong y học đã có thuốc chính thống hỗ trợ điều trị đột quỵ. Vấn đề này rất mong người dân đừng nhầm lẫn với các loại thực phẩm chức năng hoặc các loại thuốc trôi nổi trên thị trường như đồn thổi trong thời gian vừa qua về loại thuốc uống vào điều trị, ngăn ngừa được bệnh đột quỵ.

“Hiện nay trong y học đã có loại thuốc tiêm không chỉ ở Việt Nam mà cả thế giới đang sử dụng đó là thuốc dạng tiêm: Tiêu sợ huyết (hơn 10 triệu đồng một liều tiêm)” - TS.BS Trần Chí Cường thông tin. 

BS CK2 Huỳnh Thanh Ân, Viện Y dược học Dân tộc TPHCM nhấn mạnh, điều trị đột quỵ cần nhất là “giờ vàng”, qua “giờ vàng” sẽ để lại di chứng rất nặng nề. TPHCM có 2 bệnh viện điều trị hậu đột quỵ là Viện Y dược học Dân tộc TPHCM và Bệnh viện Y học Cổ truyền TPHCM. Điều trị đột quỵ bằng châm cứu, không phải cứ lấy kim, biết huyệt là châm cứu mà phải đi khám, xem bệnh đó là gì rồi mới châm cứu. Ở Viện Y dược học Dân tộc TPHCM còn có xoa bóp, day ấn huyệt sẽ làm thông kinh mạch, giúp bệnh nhân dễ chịu hơn.

“Chúng tôi kết hợp đông tây y để điều trị cho bệnh nhân đột quỵ. Tôi mong qua chương trình này, các bạn sinh viên xem lại, đánh giá gia đình, bạn bè có ai bị dấu hiệu đột quỵ hay không, rồi chuyển bệnh nhân tới cơ sở y tế có thể điều trị được đột quỵ” - ông Ân nói.

BS CKI Lê Công Trí, Bệnh viện Quận Thủ Đức cho biết, bệnh viện đã triển khai điều trị đột quỵ hoàn chỉnh được 4 năm. Quá trình xây dựng được một đơn vị điều trị đột quỵ cấp cần rất nhiều điều kiện như máy móc, đào tạo bác sĩ, bộ máy vận hành, các đơn vị trong bệnh viện phải phối hợp nhịp nhàng.

Điều trị đột quỵ là chạy đua với thời gian để cứu bệnh nhân. Quan trọng nhất là cải thiện nhận thức của người dân. Tại Bệnh viện Quận Thủ Đức, có nhiều bệnh nhân đưa vào cấp cứu bị tốn rất nhiều thời gian chữa bằng các phương pháp dân gian như nặn, chích máu, nhỏ chanh vào miệng… - BS Trí cho biết.

BS CKI Lê Công Trí cho biết thêm, các biểu hiện của đột quỵ là nói chuyện khó khăn, bị méo mặt, bị yếu tay chân cùng 1 bên, đau đầu nôn ói nhiều. Hiện tại, bệnh viện có 1 số chương trình như là CLB bệnh nhân đột quỵ, tờ rơi tại phòng khám, các kênh truyền thông của bệnh viện như website, facebook…

TS. BS Trần Chí Cường, Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh TPHCM, Thành viên Hội Can thiệp thần kinh Thế giới, Giám đốc Bệnh viện Đột quỵ Ti mạch Cần Thơ cho biết, bệnh viện có 2 khóa đào tạo về đột quỵ. Thứ nhất là khóa 6 tháng cho các bác sĩ mới vào nghề. Còn bác sĩ can thiệp mạch thần kinh thì phải học thêm 1 năm nữa.

“Tôi hi vọng trong 10 năm tới, tất cả bệnh viện tuyến tỉnh sẽ có đơn vị điều trị đột quỵ cấp”, ông Cường nói. Tuy nhiên, TS. BS Trần Chí Cường lo lắng, kinh phí trang bị máy móc điều trị đột quỵ là vấn đề nan giải. Để 1 điều trị đột quỵ cấp, cần có 3 loại máy móc là máy chụp CT, 1 máy MRI, máy can thiệp mạch với tổng giá trị 150 tỷ đồng.

Do đó, cái chúng ta cần làm hiện nay là phải phối hợp với nhau, tổ chức hội thảo, trao đổi thông tin để chuyển bệnh nhân đến đúng nơi điều trị tốt. Tin vui cho ngành y tế, Việt Nam là điểm sáng về đào tạo đột quỵ.

Với câu hỏi nếu bệnh nhân hôn mê thì gia đình phải xử trí thế nào? TS Nguyễn Văn Tuấn tư vấn, nếu bệnh nhân hôn mê thì cứ đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Điều trị đột quỵ là cả một quá trình lâu dài, ban đầu là điều trị can thiệp, sau đó phải kiểm soát các yếu tố nguy cơ để phòng ngừa. Đồng thời điều trị cả các di chứng do đột quỵ như động kinh, liệt nửa người, trầm cảm, rối loạn lo âu…

BS Trần Chí Cường lưu ý thêm, bệnh nhận đột quỵ lần đầu thì nguy cơ tái phát sẽ cao hơn lần trước. Do đó việc tìm ra nguyên nhân thủ phạm rất quan trọng, có những bệnh nhân bị đột quỵ 3-4 lần mới tìm được nguyên nhân.

“Chúng ta phải làm sao để tìm ra nguyên nhân chứ không cần thiết 100% bệnh nhân phải làm MRI. Đôi lúc nguyên nhân do tâm lý xã hội, huyết áp cao… Cách đơn giản nhất là tự bắt mạch cổ tay xem trong vòng 1 phút để biết mạch có đều không để xác định bệnh nhân có rối loạn nhịp tim. Tôi cũng lưu ý rối loạn nhịp tim cũng là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ” – BS Cường nói.