Cán dao La Mã mô tả một đấu sĩ secutor được tìm thấy tại Thị trấn La Mã Corbridge trên Bức tường Hadrian ở Northumberland, Anh. (Ảnh: English Heritage)
Các nhà khảo cổ học ở Anh đã phát hiện ra một cán dao La Mã hiếm có 2.000 năm tuổi có hình dạng một đấu sĩ, chứng minh rằng danh tiếng của những chiến binh biểu tượng này đã lan xa đến tận ranh giới bên ngoài của Đế chế La Mã. Phát hiện này đến đúng vào thời điểm ra mắt bộ phim rất được mong đợi "Gladiator II" (Võ sỹ giác đấu II)
Cán dao được làm bằng hợp kim đồng và mô tả một đấu sĩ đội mũ bảo hiểm và cầm khiên. Tượng nhỏ này đại diện cho đấu sĩ secutor, một loại chiến binh được trang bị vũ khí hạng nặng có tên bắt nguồn từ tiếng Latin có nghĩa là "kẻ truy đuổi" hoặc "kẻ truy đuổi" và chuyên cận chiến với đấu sĩ retiarius, loại đấu sĩ nhanh nhẹn hơn với lưới và đinh ba.
Bức tượng đấu sĩ này thuận tay trái. Theo một tuyên bố từ English Heritage, tổ chức từ thiện giám sát các di tích lịch sử ở Anh, những đấu sĩ thuận tay trái được coi là không may mắn, mặc dù một số người được huấn luyện chiến đấu bằng tay trái để có được lợi thế độc đáo. Trong trường hợp này, các nhà nghiên cứu cho rằng đặc điểm này có thể có nghĩa là đấu sĩ đại diện cho một đấu sĩ cụ thể chứ không phải là một chiến binh tượng trưng.
Ở La Mã cổ đại, các cuộc chiến của đấu sĩ, hay trò chơi, là một trong những hình thức giải trí công cộng nhiều nhất. Các đấu sĩ thường là nô lệ hoặc tội phạm bị kết án, và các cuộc chiến đôi khi kết thúc bằng cái chết của một đấu sĩ. Các cuộc đấu do các thành viên của tầng lớp thượng lưu La Mã, bao gồm cả chính hoàng đế, tổ chức để thể hiện sự giàu có của họ, kỷ niệm các dịp đặc biệt và giải trí. Mặc dù Đấu trường La Mã ở Rome là đấu trường nổi tiếng nhất từng tổ chức các cuộc thi đấu, nhưng chúng chính thức diễn ra trên khắp đế chế từ năm 105 trước Công nguyên đến năm 404 sau Công nguyên.
Frances McIntosh, Quản lý Bộ sưu tập Bức tường Hadrian và English Heritage, cho biết: "Mặc dù bị bắt làm nô lệ và bị xã hội ruồng bỏ vì nghề nghiệp của mình, các đấu sĩ vẫn có thể trở thành những người nổi tiếng".
Theo tuyên bố, cán dao rõ ràng là một kỷ vật của đấu sĩ La Mã. Mặc dù kỷ vật của đấu sĩ được ghi chép đầy đủ bao gồm đồ gốm, cốc, đèn và tượng nhỏ, nhưng đây là một phát hiện khảo cổ hiếm có ở Anh. Phát hiện này làm nổi bật sự cuồng nhiệt của đấu sĩ lan rộng như thế nào.
McIntosh cho biết thêm: "Ngay cả bây giờ, gần hai nghìn năm sau, sự say mê đối với các đấu sĩ vẫn còn tồn tại và thậm chí còn lan rộng hơn nữa vào nền văn hóa đại chúng hiện đại, bằng chứng là sự phấn khích xung quanh phần tiếp theo của bộ phim Gladiator".