Theo BS chuyên khoa ung thư Phạm Đình Tuần, BV đa khoa Bộ Nông nghiệp, mục đích của việc xét nghiệm định lượng CALCITONIN để chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể tủy - là loại ung thư chiếm tỷ lệ 5%.
Xét nghiệm này chủ yếu được sử dụng để đánh giá các trường hợp nghi ngờ bị ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy (medullary carcinoma of the thyroid), tình trạng này được đặc trưng bởi sự tăng bài xuất calcitonin ngay cả khi nồng độ canxi huyết thanh bình thường.
Một số bệnh nhân bị ung thư giáp thể tủy song nồng độ calcitonin lúc đói trong giới hạn bình thường, cần cân nhắc tiến hành làm test kích thích tiết calcitonin bằng pentagastrin hay truyền canxi (do test kích thích được coi là nhậy hơn so với khi định lượng calcitonin đơn độc). các bệnh nhân có tình trạng tăng sản tế bào C ở giai đoạn sớm và/ hoặc ung thư biểu mô giáp thể tủy thường có tình trạng tăng rất có ý nghĩa nồng độ calcitonin khi tiến hành làm test này.
Để chẩn đoán các ung thư tuyến giáp thể tủy và tình trạng bài xuất proptid giáp lạc chỗ.
Xét nghiệm được thực hiện trên huyết thanh.
Bệnh nhân được yêu cầu nhịn ăn qua đêm (12h) trước khi lấy máu xét nghiệm.
Tăng nồng độ CALCITONIN
Các nguyên nhân chính thường gặp là:
- Xơ gan do rượu.
- Ung thư vú.
- Tăng sản tế bào C của tuyến giáp.
- Suy thận mạn.
- Bệnh Cushing.
- Sản xuất calcitonin lạc chỗ (như được thấy trong ung thư tụy).
- Tăng canxi máu.
- Các khối u tế bào đảo tụy.
- Ung thư phổi (loại tế bào nhỏ).
- Ung thư tuyến giáp thể tủy.
- U biểu mô tuyến của tuyến cận giáp.
- Tăng sản tuyến cận giáp.
- Thiếu máu ác tính Biermer.
- Viêm tuyến giáp.
- Hội chứng tăng ure máu.
- Hội chứng Zollinger-Ellison.
1. Xét nghiệm rất hữu ích giúp chẩn đoán và theo dõi sau mổ các ung thư giáp thể tủy: nếu bệnh nhân được xác định là bị ung thư tuyến giáp thể tủy và được phẫu thuật điều trị tiệt căn, theo dõi nồng độ calcitonin được tiến hành định kỳ để đảm bảo rằng nồng độ này trở về mức bình thường. nếu nồng độ calcitonin sau phãu thuật vẫn còn cao, chứng tỏ tổ chức sản xuất calcitonin vẫn còn tồn tại ở một mức nào đó. Nếu nồng độ này đã hạ thấp sau phẫu thuật và tăng lên sau đó, điều này chứng tỏ ung thư có thể đã tái phát.
2. Xét nghiệm hữu ích để sàng lọc và phát hiện sớm ung thư giáp cho các thành viên cảu gia đình có nguy cơ bị ung thư giáp.
3. Xét nghiệm này không có bất kỳ một lợi ích lâm sàng nào để áp dụng trong chẩn đoán các bệnh lý của xương hay để thăm dò các bất thường chuyển hóa của phospho và canxi.
Các xét nghiệm cận lâm sàng được sử dụng để chẩn đoán ung thư tuyến giáp bao gồm: Khám lâm sàng để phát hiện bướu giáp và sưng hạch bạch huyết vùng cổ. Xét nghiệm máu, bao gồm cả thử nghiệm đo mức độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) trong cơ thể. Các chỉ số TG, Anti TG, Calcitonin quan trọng để chẩn đoán ung thư giáp Sinh thiết kim nhỏ lấy tế bào để kiểm tra chúng bằng cách sử dụng kính hiển vi để tìm ung thư. Siêu âm cổ để đánh giá kích thước và mật độ ảnh của bướu giáp (Tirads 4c nguy cơ ung thư đến 25%), đồng thời phát hiện các hạch bạch huyết mở rộng