Phát nổ cùng lúc
Sự cố lần này là vụ xâm phạm an ninh chưa từng có đối với Hezbollah, với hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ trên khắp Li-băng và ở thủ đô của Syria, khiến 12 người, gồm 2 trẻ em, thiệt mạng và gần 3.000 người bị thương. Nguồn tin an ninh Li-băng nói rằng, các máy nhắn tin này là sản phẩm của hãng Gold Apollo có trụ sở tại Đài Loan (Trung Quốc), nhưng công ty tuyên bố họ không sản xuất lô thiết bị này mà do một công ty châu Âu có quyền sử dụng thương hiệu của họ làm ra.
Các nguồn tin cho biết kế hoạch tấn công từ xa đã được chuẩn bị trong nhiều tháng. Quân đội Israel từ chối bình luận về vụ nổ. Hezbollah thề sẽ trả đũa Israel. Nguồn tin an ninh cấp cao từ Li-băng nói rằng, 5.000 máy nhắn tin được đặt hàng từ Gold Apollo và đưa vào Li-băng từ đầu năm nay.
Các thành viên Hezbollah sử dụng máy nhắn tin công nghệ thấp để liên lạc, nhằm tránh bị Israel phát hiện vị trí. Nguồn tin cấp cao từ Li-băng nói rằng, các thiết bị đã bị cơ quan tình báo Israel can thiệp từ khâu sản xuất. “Mossad đã gắn bảng mạch bên trong thiết bị có chứa vật liệu nổ để nhận mã. Rất khó để phát hiện ra nó bằng bất kỳ phương tiện nào”, nguồn tin nói. Theo nguồn tin này, 3.000 máy nhắn tin đã phát nổ khi một tin nhắn mã hóa được gửi đến chúng để kích hoạt chất nổ.
Theo một nguồn tin an ninh khác, mỗi máy nhắn tin chứa 3 gram chất nổ và Hezbollah không phát hiện ra vấn đề này trong nhiều tháng qua. Vụ tấn công gây choáng váng cho Hezbollah. “Đây chắc chắn là thất bại phản gián lớn nhất mà Hezbollah gặp phải trong nhiều thập kỷ”, Jonathan Panikoff, cựu phó giám đốc tình báo quốc gia của Chính phủ Mỹ về Trung Đông, nhận định.
Theo đoạn video từ bệnh viện, các vụ nổ làm nhiều thành viên Hezbollah bị thương ở những mức độ khác nhau trên mặt, mất ngón tay và vết thương hở ở hông, nơi có thể đeo máy nhắn tin. “Chúng tôi thực sự bị ảnh hưởng nặng nề”, nguồn tin an ninh cấp cao của Li-băng cho biết.
Sự việc xảy ra vào thời điểm gia tăng lo ngại về căng thẳng giữa Israel và Hezbollah. Dù Dải Gaza là trọng tâm chính của Israel kể từ cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của Hamas, tình hình bất ổn dọc biên giới phía bắc của nước này với Li-băng gây lo ngại về nguy cơ chiến tranh lan khắp khu vực, kéo theo cả Mỹ và Iran.
Máy được sản xuất ở Hungary
Công ty Đài Loan Gold Apollo hôm 18/9 tuyên bố, họ đã cấp phép sử dụng thương hiệu (franchise) của mình trên các máy nhắn tin AR-924 phát nổ ở Li-băng và Syria, nhưng chúng do BAC Consulting KFT có trụ sở tại thủ đô Budapest sản xuất. “Theo thỏa thuận hợp tác, chúng tôi cấp phép cho BAC sử dụng nhãn hiệu để bán sản phẩm tại các khu vực được chỉ định, nhưng thiết kế và sản xuất sản phẩm hoàn toàn do BAC chịu trách nhiệm”, Gold Apollo tuyên bố.
Ngày 18/9, Chủ tịch Gold Apollo, ông Hsu Ching-kuang, nói với các phóng viên rằng công ty của ông đã có thỏa thuận cấp phép với BAC trong ba năm qua. Nhưng ông không cung cấp bằng chứng về hợp đồng franchise. Theo điều tra của AP, BAC dường như là một công ty bình phong.
Các vụ nổ xảy ra chủ yếu ở những khu vực nơi Hezbollah có sự hiện diện mạnh mẽ, đặc biệt là vùng ngoại ô phía nam thủ đô Beirut và ở khu vực Beqaa ở phía đông Li-băng, cũng như ở thủ đô Damascus của Syria, theo các quan chức an ninh Li-băng và một quan chức của Hezbollah.
Khoảng 3h30 chiều 17/9, khi mọi người đang mua sắm, ngồi trong các quán cà phê hoặc lái xe, các máy nhắn tin trong tay hoặc trong túi của họ bắt đầu nóng lên, phát nổ, để lại những cảnh tượng nhuốm máu và làm những người xung quanh hoảng loạn. Nhiều người bị ảnh hưởng là thành viên Hezbollah, nhưng chưa rõ liệu có thành viên không thuộc Hezbollah cũng mang theo máy nhắn tin phát nổ hay không.
Tránh bị theo dõi nhưng lại bị cài chất nổ
Các chuyên gia tin rằng chất nổ đã được đưa vào máy nhắn tin trước khi chúng được giao và sử dụng trong một chuỗi cung ứng bị xâm nhập tinh vi. Máy nhắn tin AR-924, được quảng cáo là “bền chắc”, chứa pin lithium có thể sạc lại, theo thông số kỹ thuật từng được quảng cáo trên trang web của Gold Apollo trước khi trang này bị gỡ bỏ vào ngày 17/9 sau cuộc tấn công từ xa. Máy có thể nhận tin nhắn dài tới 100 ký tự.
Máy nhắn tin cũng được quảng cáo có thời lượng pin lên đến 85 ngày. Điều này rất quan trọng ở Li-băng, nơi mất điện đã trở nên phổ biến sau nhiều năm suy thoái kinh tế. Máy nhắn tin cũng hoạt động trên một mạng không dây khác với điện thoại di động, khiến chúng bền bỉ hơn trong các tình huống khẩn cấp - một trong những lý do khiến nhiều bệnh viện trên toàn thế giới vẫn dựa vào chúng.
Cơ quan Kinh tế Đài Loan (Trung Quốc) cho biết, từ đầu năm 2022 đến tháng 8/2024, Gold Apollo đã xuất khẩu 260.000 bộ máy nhắn tin, bao gồm hơn 40.000 bộ từ tháng 1 đến tháng 8 năm nay. Các máy nhắn tin chủ yếu được xuất khẩu sang các nước châu Âu và Mỹ, và không có hồ sơ về việc xuất khẩu trực tiếp máy nhắn tin của Gold Apollo sang Li-băng.
Đối với Hezbollah, các chiến binh cũng coi máy nhắn tin là một phương tiện để tránh giám sát điện tử dày đặc của Israel đối với các mạng điện thoại di động ở Li-băng. “Tôi không dùng điện thoại. Điện thoại là một thiết bị nghe lén”, lãnh đạo Hezbollah, ông Hassan Nasrallah, cảnh báo trong một bài phát biểu vào tháng 2. “Tôi nói với các bạn rằng chiếc điện thoại trong tay bạn, trong tay vợ bạn và trong tay con cái bạn là một kẻ gián điệp. Nó là một kẻ gián điệp chết người, không phải đơn giản. Nó là một kẻ gián điệp chết người cung cấp thông tin cụ thể và chính xác. Do đó, điều này đòi hỏi sự nghiêm túc lớn khi đối mặt với nó”, ông Nasrallah nói.