Tàu thăm dò Perseverance của NASA đã tới sao Hỏa vào tháng 2 và Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) sẽ phóng tàu thăm dò Rosalind Franklin vào năm 2022. Cả hai sẽ rà soát bề mặt sao Hỏa để tìm kiếm các hình dạng sinh học - dấu vết của cuộc sống trong quá khứ - bị bỏ lại từ khoảng 4 tỷ năm trước, khi hành tinh có thể có thể sống được.
Tuy nhiên, một bài báo mới cho thấy một sự phức tạp có thể xảy ra trong quá trình tìm kiếm đó.
Đặc điểm sinh học giả
Dấu hiệu sinh học có thể là bằng chứng về bản thân một sinh vật hoặc bất kỳ sản phẩm nào mà nó tạo ra. Theo định nghĩa, các cấu trúc sinh học như vậy không thể được tạo ra bằng các quá trình vật lý hoặc hóa học tự nhiên. Trong nhiều thập kỷ, các nhà sinh vật học thiên văn đã xác định các cấu trúc sinh học trên Trái đất để nhận ra các dạng tiềm năng của sự sống nguyên thủy trên các thế giới khác.
Tuy nhiên, việc săn lùng các hình dạng sinh học này có một hạn chế lớn. Cụ thể, nhiều thứ thoạt nhìn giống như dấu hiệu sinh học cũng có thể được tạo ra mà không cần sự sống.
Julie Cosmidis, nhà sinh địa học tại Đại học Oxford của Anh đã hợp tác với Sean McMahon, một nhà sinh vật học thiên văn học tại Đại học Edinburgh ở Scotland, để nghiên cứu những đặc điểm sinh học giả.
Năm 1996, các nhà khoa học tuyên bố đã tìm thấy hóa thạch của các sinh vật cực nhỏ trong một thiên thạch sao Hỏa. Khám phá của họ được ca ngợi là bằng chứng đầu tiên về sự sống ngoài hành tinh. Tuy nhiên, các cuộc kiểm tra sâu hơn cho thấy những hóa thạch này hoàn toàn phi sinh học, có nghĩa là chúng không được tạo ra bởi các dạng sống.
Cosmidis cho biết, một trong những ví dụ điển hình nhất là các hình cầu sinh học cacbon-lưu huỳnh - những quả cầu nhỏ, "có kích thước tương tự như vi khuẩn", có thể hình thành một cách tự phát từ các phản ứng giữa cacbon và sulfide. Cả hai chất phản ứng này có thể có rất nhiều trên sao Hỏa cổ đại, và các hình thái sinh học thu được cũng sẽ hóa thạch rất tốt trong các loại đá phổ biến trên sao Hỏa.
Cosmidis nói: “Nếu một ngày nào đó chúng ta tìm thấy các sợi và hình cầu hữu cơ cực nhỏ trong đá sao Hỏa, sẽ rất hấp dẫn khi hiểu chúng là vi khuẩn hóa thạch, nhưng chúng rất có thể chỉ là dạng sinh vật carbon-lưu huỳnh.”
McMahon và Cosmidis đã tái tạo các cấu trúc sinh học sai lệch đã biết trước đây trong điều kiện sao Hỏa và cố gắng đưa ra các ví dụ mới chưa từng gặp trên Trái đất. Họ đã liệt kê hàng chục hóa thạch giả tiềm năng. Các nhà nghiên cứu hy vọng công trình của họ sẽ giúp ngăn chặn một khám phá sai lầm và kết quả là sự thất vọng, điều này sẽ làm suy yếu hàng thập kỷ nghiên cứu tìm kiếm sự sống ngoài hành tinh.