Chóng mặt không chỉ là “những cơn say bất chợt”
Tình huống thường gặp là vào buổi sáng đẹp trời, khi một người mở mắt và xoay trở mình thì đột ngột trời đất quay cuồng giống như “cơn say”, có thể kèm theo cảm giác buồn nôn hoặc thậm chí là nôn, từ đó dẫn đến một cảm giác đáng sợ khiến người đó không dám thay đổi tư thế mà chỉ muốn nằm yên.
Trên thế giới chóng mặt là một trong những than phiền thường gặp nhất. Cứ 15 người thì sẽ có 1 người trải qua cảm giác chóng mặt ít nhất một lần trong đời. Ngoài ra, mỗi năm có khoảng vài trăm ngàn người trong độ tuổi từ 50 trở lên khám vì chóng mặt. Ở Việt Nam thì tình trạng cũng tương tự, như tại phòng khám Nội Thần Kinh, Bệnh Viện Quân Y 175 thì đã có hơn 5000 lượt khám vì chóng mặt.
Chóng mặt chủ yếu do bất thường của cơ quan tiền đình, tuy nhiên điều này không phải lúc nào cũng chính xác mà là hậu quả của bất thường ở não, tim mạch hoặc do một số loại thuốc đang sử dụng. Mặt khác, chóng mặt có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân kết hợp gây khó khăn trong việc chẩn đoán và điều trị. Một số nguyên nhân chóng mặt nếu không chẩn đoán và điều trị sớm sẽ khiến cho chóng mặt kéo dài liên tục, “không còn là những cơn say bất chợt” gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Số lượng những người bệnh chóng mặt kéo dài ở Việt Nam dù chưa được khảo sát nhưng tại phòng khám Thần Kinh ở Bệnh Viện Quân Y 175 theo số liệu ghi nhận thì chiếm tỉ lệ khoảng 30%.
Từ những điều trên, chẩn đoán chính xác nguyên nhân chóng mặt sớm rất quan trọng dù gặp nhiều thách thức.
Đôi mắt - cửa sổ hệ tiền đình
Khi bạn chóng mặt đặc biệt là chóng mặt kéo dài, bạn đã có chỉ định thực hiện bài kiểm tra chức năng tiền đình. Theo Bác Sĩ Phan Xuân Uy Hùng, đơn vị tiền đình, khoa Nội Thần Kinh, bệnh viện Quân Y 175 cho biết: Bài kiểm tra chức năng tiền đình cũng tương tự như một phim Xquang, đây là một công cụ tiêu chuẩn giúp cho bác sĩ điều trị nắm được nhiều thông tin hơn về những biến đổi trong cơ thể đặc biệt là ở cơ quan tiền đình.
Hệ thống quan sát chuyển động nhãn cầu tại Đơn vị Thần kinh Tiền đình - Bệnh viện Quân y 175
Bài kiểm tra chức năng tiền đình là một chuỗi các bài kiểm tra nhằm xác định bất thường ở cấu trúc nào của cơ quan tiền đình. Bác sĩ Hùng giải thích thêm: Thực tế không có cách trực tiếp nào để đo chức năng tiền đình nhưng bằng cách tận dụng liên kết đặc biệt giữa chức năng tiền đình với các chuyển động mắt chúng tôi có thể xác định được chức năng tiền đình. Đôi mắt không chỉ là cửa sổ tâm hồn của con người mà còn là cửa sổ tiền đình.
Hai thành phần chính của bài kiểm tra tiền đình bao gồm:
· Hệ thống quan sát chuyển động nhãn cầu (VNG)
Bài kiểm tra đẩy đầu có ghi hình (vHIT)
Kĩ thuật viên thực hiện thăm dò chức năng tiền đình tại Đơn vị Thần kinh Tiền đình - Bệnh viện Quân y 175
Quan sát chuyển động nhãn cầu (VNG) là một trong số các kĩ thuật thăm dò chức năng tiền đình. Kĩ thuật được thực hiện trên hệ thống kính ghi hình chuyển động nhãn cầu. Kính VNG được trang bị camera hồng ngoại tốc độ cao cho phép ghi hình chính xác các chuyển động mắt bất thường xảy ra trong các bệnh lý bất thường chức năng tiền đình mà thăm khám lâm sàng có khả năng không phát hiện. Ở bài kiểm tra này, các bác sĩ sẽ tập trung tìm kiếm một chuyển động mắt bất thường gọi là rung giật nhãn cầu – một chuyển động mắt xuất hiện do bất thường tiền đình, từ đó giúp gợi ý nguyên nhân chóng mặt
Bài kiểm tra đẩy đầu có ghi hình (vHIT) cũng là một kĩ thuật thăm dò chức năng tiền đình khác với hệ thống kính ghi chuyển động mắt tốc độ cao kết hợp hệ thống điều hướng ánh nhìn laser và đo chuyển động của đầu trong không gian. Hệ thống này sẽ giúp xác định mức độ suy giảm chức năng tiền đình như thế nào, sự suy giảm chức năng tiền đình này ở một bên hoặc cả hai bên tai và trên hết gợi ý một số nguyên nhân gây chóng mặt.