> Cựu Thủ tướng Ukraine kêu gọi tòa án không vội vàng
> Cựu Thủ tướng Ucraina bị bắt
Số tiền biển thủ bị cáo buộc lên tới "405 triệu USD” hồi "Nữ hoàng tóc vấn" làm lãnh đạo một công ty năng lượng thập niên 90.
Vụ việc của “nữ hoàng tóc vấn” Tymoshenko không chỉ gây chia rẽ trong nội bộ Ukraine mà còn khiến quan hệ giữa chính quyền của Tổng thống Viktor Yanukovych và phương Tây căng thẳng. Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, rất ít khả năng vụ xử cựu Thủ tướng Tymoshenko sẽ khiến châu Âu xa lánh Ukraine, đẩy nước này gần hơn với Nga.
Cũng cần nhắc lại, vụ xử về tội lạm dụng quyền lực của bà Tymoshenko đều được lãnh đạo các lực lượng đối lập ở Ukraine, những quốc gia phương Tây và ngay cả Nga mô tả là “có động cơ chính trị”.
Bỉ đã lên tiếng cảnh báo tổng thống Ukraine về “những hậu quả khôn lường” khi đối thủ chính trị của ông Yanukovych bị tống giam. Quan chức phụ trách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Catherine Ashton cáo buộc rằng, pháp luật ở Ukraine đã được ứng dụng “có chọn lọc” nhằm trừng phạt các lãnh đạo đối lập và cựu quan chức chính phủ. Các quan chức EU cũng có những lời lẽ ám chỉ rằng với vụ việc trên, chuyện gia nhập EU của Ukraine sẽ khó khăn hơn.
“Tôi nghĩ đây là lúc chúng ta có cơ hội chứng kiến kết quả những cuộc mặc cả giữa Ukraine và EU”, Nikolai Petrov (Trung tâm Carnegie Moscow) nói. “Yanukovych chỉ đơn giản là thể hiện vị trí của ông ta và có lẽ chúng ta sẽ thấy xuất hiện những quyết định mang tính hòa giải”.
Nhưng cụ thể, sẽ có những khả năng gì?
Bà Tymoshenko (từng dẫn đầu cuộc cách mạng Cam năm 2004, sự kiện đưa ông Viktor Yushchenko, người thân phương Tây, lên ghế tổng thống) bị yêu cầu bồi thường gần 200 triệu USD, do “ký thỏa thuận mua bán khí gas với Nga gây thất thoát, thua thiệt cho phía Ukraine”. Tuyên án hôm thứ ba vừa qua còn ngăn chặn vị cựu thủ tướng tham gia chính trị cho tới 2015, có nghĩa là bà Tymoshenko không thể thách thức Tổng thống Yanukovych cùng đảng phái của ông trong cuộc bầu cử quốc hội năm tới, hay cuộc đua vào ghế tổng thống năm 2015. Một nhà quan sát nhận xét: “Bảy năm (án tù của bà Tymoshenko) sẽ là “kỳ nghỉ” của tổng thống đương nhiệm”.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng để xoa dịu những tiếng la ó, tòa án ở Ukraine có thể sẽ chấp nhận một bản án nhẹ hơn cho “nữ hoàng tóc vấn”vì đối với ông Yanukovych, mục đích quan trọng, triệt tiêu cơ hội trở lại của bà Tymoshenko, đã đạt được.
Tổng thống đương nhiệm Ukraine đã có những động thái xoa dịu phương Tây bằng việc đưa ra một dự luật “hợp pháp hóa” những cáo buộc đối với “nữ hoàng tóc vấn”. Dù dự luật bị các nhà lập pháp bác bỏ, khả năng ra đời của nó vẫn bỏ ngỏ.
Hồi tháng 9, khi chuẩn bị xét xử bà Tymoshenko, các quốc gia châu Âu nói họ đã sẵn sàng chốt lại đàm phán gia nhập EU của Ukraine vào tháng 12 năm nay. Nhưng khả năng này có vẻ đang biến mất, khi các quan chức EU phản đối vụ xử bà Tymoshenko. Tuy nhiên, nếu nghe kỹ một chút những gì Fraser Cameron, Giám đốc Trung tâm EU-Nga có trụ sở tại Bỉ, ta có thể ít nhiều mường tượng những gì có thể diễn ra: “Gia nhập EU là mong muốn của Kiev từ lâu và ông Yanukovych đã bóng gió ám chỉ rằng sẽ có những thay đổi trong lần đối thoại tới, và tôi có thể thấy bản án đối với Tymoshenko nhiều khả năng được xem xét lại. Vụ xử có khả năng làm hoãn sự kiện Ukraine gia nhập EU, nhưng ít nhất, cho đến thời điểm này, bóng vẫn đang trong chân ông Yanukovych”.