Khóc vì 'cát tặc'
Sự việc diễn ra căng thẳng từ nhiều ngày qua tại đoạn sông Bồ thuộc địa phận Tổ dân phố (TDP) Lại Bằng 2, phường Hương Vân, thị xã Hương Trà, TT-Huế. Lúc cao điểm, hàng trăm người dân bỏ bê công việc đồng áng chính vụ gặt hái để cùng nhau góp tiền mua cọc tre, đá hộc, tham gia ngày công để rào chặn kín một đoạn sông Bồ nhằm ngăn cát tặc tiến vào gần bờ để hút trộm cát, cũng như thuyền cát của doanh nghiệp qua về.
Khai thác cát gây sạt lở bờ sông Bồ thuộc phường Hương Vân luôn là nỗi ám ảnh, lo sợ của dân địa phương
Bà Trần Thị H. (68 tuổi, ngụ TDP Lại Bằng 2) bật khóc: “Chưa bao giờ người dân Hương Vân chúng tôi khổ như từ ngày có thủy điện Hương Điền, cùng với việc chính quyền cấp phép cho doanh nghiệp hút cát phía thượng nguồn”. Theo bà H., cũng như phản ánh của nhiều hộ dân Hương Vân, cứ đêm đến, nhiều lượt tàu ầm ào chở cát tiến sát vùng bờ các khu dân cư, không ít tàu lợi dụng để hút cát cạnh bờ. Dân kéo ra phản đối thì bị đội quân cát tặc chửi bới, ném đá tấn công, dùng sà lan tông hỏng bè cá của bà con.
“Vùng sông nước bao đời nay bà con gắn bó mà nay cứ ngỡ như của ai. Đêm đêm, người ta cứ hết lần này đến lượt khác đưa tàu đến hút cát, tông hỏng bè cá của dân, rồi ném đá tấn công tụi tui nếu kéo ra phản ứng. Có một dạo, khi dân phản ứng, chính quyền phường có tổ chức lực lượng vây bắt, đưa về phường xử lý một số đối tượng trộm cát. Nhưng rồi sau đó, cát tặc vẫn ngang nhiên hoạt động trở lại, đâu lại vào đấy. Bất đắc dĩ, người dân mới đóng cọc, lắp kè đá ngầm rào sông ngăn cát tặc”, bà Trần Thị L. (67 tuổi, ngụ TDP Lại Bằng 2 - Hương Vân) rơm rớm nước mắt.
Sạt lở do dòng sông rỗng từ vấn nạn khai thác cát thiếu giám sát uy hiếp cả công trình giao thông ven sông Bồ
Từ những bức xúc về cát tặc mà đỉnh điểm là lồng cá của dân bị phá hoại, mới đây, khoảng 200 người dân TDP Lại Bằng 2 “họp khẩn” tại nhà ông Trần Văn Hoà, Bí thư chi bộ kiêm Tổ trưởng TDP. Tại đây, bà con đi tới thống nhất đóng góp mỗi hộ 100.000 đồng mua tre, đá hộc và thuê phương tiện để đóng cọc tre xuống sông Bồ nhằm rào chắn, ngăn chặn các ghe thuyền khai thác cát sạn đi vào lạch nước thuộc thủy vực phường Hương Vân. “Mục đích của bà con là nhằm bảo vệ tài sản, tính mạng, bảo vệ bờ đê khỏi bị sạt lở. Dân làm vậy là bất đắc dĩ để tự bảo vệ mình, chứ biết bao nhiêu kiến nghị gửi lên các cấp chính quyền rồi nhưng không có kết quả xử lý rốt ráo”, một người dân cho biết.
Theo ghi nhận của PV, sau khi họp thống nhất, dân TDP Lại Bằng 2 đã tổ chức thiết lập xong một hàng rào tre dài gần 15 mét, phần thân tre nổi trên mặt nước sông Bồ từ 0,5 đến 1 mét, kèm kè đá hộc và cát sạn ngầm bên dưới để ngăn tàu thuyền hút cát đi vào hút cát gần bờ; cũng như tiện để ngăn các tàu lớn hút và chở cát mà dân cho là thiếu minh bạch của doanh nghiệp Tuấn Hải từ phía thượng nguồn trở về.
Doanh nghiệp lấy cát thượng nguồn vô tội vạ, không ai giám sát?
Theo Sở TN&MT tỉnh TT-Huế, trên thượng nguồn sông Bồ hiện được UBND tỉnh này cấp 2 giấy phép khai thác cát cho Cty TNHH MTV Xây dựng và Giao thông Tuấn Hải tại bãi bồi Lại Bằng và một giấy phép được cấp phép khai thác tại khu vực Khe Băng. Trong đó, mỏ khai thác Khe Băng thuộc phường Hương Vân (Hương Trà) và xã Phong Sơn (huyện Phong Điền, TT-Huế) đã được cấp từ tháng 8/2016, với thời hạn 5 năm, diện tích khu vực khai thác 7,2 hecta, trữ lượng 188.300m3, độ sâu khai thác trung bình 2,9m.
Rào sông Bồ ngăn cát tặc là bất đắc dĩ vì người dân không còn cách nào khác
Theo người dân Hương Vân, họ không tin doanh nghiệp Tuấn Hải tuân thủ giấy phép khai thác, bởi đơn vị hoạt động rầm rộ suốt thời gian qua tại vùng thượng nguồn xa dân cư, cách trở đò giang, thiếu sự giám sát của cơ quan chức năng về độ sâu, phạm vi và khối lượng cát lấy đi so với quy định trong giấy phép. “Dân thử dùng sào tre rất dài để đo xuống lòng sông tại khu vực mỏ, thì độ sâu nơi đây đã vượt mức cho phép nhiều lần. Họ ồ ạt lấy đi bao nhiêu cát có ai giám sát, kiểm tra đâu? Dân rào sông cũng nhằm để phản đối doanh nghiệp này”, một người dân Hương Vân chia sẻ.
Liên quan hoạt động giám sát khai thác cát đối với doanh nghiệp Tuấn Hải, PV liên lạc với ông Trần Hưng Long, Trưởng phòng TNMT thị xã Hương Trà để đăng ký làm việc, tuy nhiên, vị này lấy lý do bận họp rồi cúp máy. Được biết, sau phản ứng quyết liệt của dân, doanh nghiệp Tuấn Hải đã bị buộc dừng khai thác cát tại Hương Vân.