Ông William Schilardi. (Ảnh: Polka Magazine)
Cựu binh Pháp William Schilardi, 91 tuổi đang ở Việt Nam để dự lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ. Đây là lần thứ tư ông trở lại chiến trường, nơi ông đã trải qua những ngày không thể nào quên.
Ngày 5/5, ông Schilardi cùng hai cựu binh Pháp thăm Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, nơi lưu giữ những hình ảnh về trận chiến thay đổi tiến trình lịch sử của cả Pháp và Việt Nam.
Trong một cuộc chia sẻ với báo chí, William Schilardi cho biết ông tham chiến ở Điện Biên Phủ khi ông 21 tuổi. Ông là lính bắn tỉa của lực lượng lính dù ở mặt trận Điện Biên Phủ.
Ông nói rằng ở Điện Biên Phủ lúc đó có một mê cung được tạo thành từ các chiến hào. Công việc của nhóm ông là ra ngoài xác định vị trí của Việt Minh cho Bộ Tổng tham mưu quân đội Pháp. Ông cho biết công việc ban đầu không quá khó khăn. Nhưng dần dần, ông nhận thấy quyết tâm lớn của các chiến sĩ Việt Nam.
“Chúng tôi không ngờ các cuộc tấn công của quân đội Việt Minh được tổ chức chặt chẽ, vượt xa những gì chúng tôi nghĩ”, cựu binh Pháp nói trong cuộc trả lời phỏng vấn.
Schilardi kể rằng ông và những lính Pháp khác mất ngủ nhiều đêm, phải cố gắng giữ bình tĩnh trong tình cảnh bị Việt Minh bao vây thung lũng và chặn mọi nguồn tiếp tế. Những chiếc máy bay Pháp không thể cất cánh. Quân Pháp cố gắng lấp chiến hào của Việt Minh nhưng không hiệu quả, vì Việt Minh rất kiên trì.
Trong những ngày cuối cùng của chiến dịch, Schilardi bị gãy đầu gối. Sau đó, ông cho biết binh lính Pháp nhận được lệnh ngừng đánh và phá hủy vũ khí.
“Khi trận chiến kết thúc, tôi cảm thấy bình tĩnh, im lặng và cũng hoàn toàn tuyệt vọng. Chúng tôi đã hoàn toàn lạc lối. Chúng tôi như bị tê liệt. Tôi thấy mọi người run rẩy, không thể làm gì”, ông Schilardi kể.
Chia sẻ với báo chí, cựu binh Schilardi cho biết dù bị thương nặng nhưng ông chưa một lần trách cứ quân Việt Minh, mà ngược lại ông luôn biết ơn những người đã giúp đỡ ông trong chuyến đi bộ dài 700km với hai chiếc nạng tạm bợ.
Ông William Schilardi cùng hai cựu chiến binh Pháp thăm Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ ngày 5/5. (Ảnh: ĐTĐ)
Với tư cách Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Điện Biên Phủ, ông Schilardi tháp tùng Thủ tướng Edouard Philippe trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 11/2018. “Tôi không tin người Pháp và người Việt ghét nhau. Tôi nghĩ ngày nay có tình cảm giữa hai dân tộc chúng ta. Tôi cảm nhận được điều đó từ tận đáy lòng mình”, ông chia sẻ.
Chiến dịch Điện Biên Phủ trở thành một bước ngoặt lớn trong lịch sử, để lại những vết thương hằn sâu trong ký ức của những cựu binh Pháp về một thời kỳ đen tối trong cuộc đời họ.
Bảy thập kỷ trôi qua, ký ức của những lính Pháp trở về từ chiến trường Điện Biên Phủ như Schilardi vẫn chưa nguôi ngoai về trận đánh dữ dội, những vết thương trên cơ thể hay nỗi sợ hãi khi bị bắt làm tù binh.
Không chỉ bản thân các cựu chiến binh, những người thân của họ cũng bị tác động bởi hệ quả của cuộc chiến, khi những mối quan hệ gia đình bị thử thách bởi những cựu chiến binh vẫn chưa thể vượt qua khó khăn tâm lý.
Dẫu vậy, những cựu binh Pháp vẫn tiếp tục kể câu chuyện của họ với mong muốn đưa ra lời khuyên cho thế hệ mai sau về nỗi kinh hoàng của chiến tranh, để nhấn mạnh sự cần thiết phải gìn giữ hòa bình bằng mọi giá.
Chia sẻ khi trong chuyến thăm bảo tàng, cựu binh Schilardi cho biết ông rất xúc động, dù đây là lần thứ tư ông trở lại Điện Biên Phủ.
"Suốt 70 năm qua, tôi luôn muốn tổ chức những chương trình kết nghĩa giữa các bạn trẻ Pháp và các bạn trẻ Việt Nam", ông Schilardi nói.
Chiến dịch Điện Biên Phủ khiến Pháp mất 4.000 binh lính chỉ trong chưa đầy 2 tháng, từ ngày 13/3-7/5. Chiến thắng của quân và dân Việt Nam ở Điện Biên Phủ buộc chính phủ Pháp phải ký Hiệp định Geneve vào tháng 7/1954, đánh dấu sự chấm dứt hiện diện quân sự của Pháp trên toàn Đông Dương.
Sau một giai đoạn lịch sử chung với những khúc quanh và đau thương, Việt Nam và Pháp giờ đã tìm ra con đường chung, trở thành đối tác quan trọng của nhau trong khuôn khổ Đối tác chiến lược.