Theo đó, kết hợp với các số liệu tính toán cho thấy thời gian lây nhiễm chủng virus trước đây khoảng 5-6 ngày 1 vòng lây nhưng hiện chỉ 3 ngày 1 vòng lây nên các chuyên gia đánh giá tốc độ lây lan trong thực tế của biến thể mới nhanh gấp 4-5 lần. Điều này đòi hỏi năng lực phát hiện, cách ly, khoanh vùng, đặc biệt là xét nghiệm phải tăng ít nhất 4-5 lần.
Từ phân tích các dữ liệu, ông Nguyễn Thế Trung, Tổ phó Tổ Thông tin đáp ứng nhanh phòng chống dịch bệnh COVID-19, cho biết vào thời điểm phát hiện ổ dịch Vân Đồn (Quảng Ninh) và ổ dịch Chí Linh (Hải Dương) - trung tuần tháng 1/2021 – trên thực tế đã có các ổ dịch khác: Ổ dịch Sân bay Tân Sơn Nhất (TPHCM); ổ dịch ở huyện Cẩm Giàng (Hải Dương); chưa kể đến trường hợp chuyên gia người Nhật tử vong mang chủng virus mới (nhiễm biến thể 20C của virus SARS-CoV-2); trường hợp ca bệnh ở Hải Dương mang chủng virus đang gây lây nhiễm ở Nam Phi.
Theo báo cáo của Bộ Y tế và các địa phương, tình hình dịch trên cả nước cơ bản được kiểm soát tốt. Sau 1 tháng phát hiện ca mắc COVID-19 đầu tiên vào ngày 27/1, ổ dịch Vân Đồn (Quảng Ninh) và ổ dịch Chí Linh (Hải Dương) đã cơ bản được kiểm soát sau một thời gian ngắn. Kể từ ngày phát hiện ca đầu tiên, ổ dịch Vân Đồn (Quảng Ninh) cơ bản được kiểm soát sau 6 ngày; ổ dịch Chí Linh (Hải Dương) cơ bản được kiểm soát sau 8 ngày.
Tại cuộc họp, các thành viên Thường trực Ban Chỉ đạo phân tích rõ, năng lực phản ứng của ngành y tế, chính quyền, các lực lượng các cấp được nâng lên rất rõ. Qua ổ dịch TP. Chí Linh cho thấy, biến thể mới của virus SARS-CoV-2 lây nhanh hơn, xuất hiện ở khu công nghiệp – nơi tập trung nhiều công nhân làm việc trong môi trường kín. Tại ổ dịch Cẩm Giàng, dịch bệnh xuất hiện trong quán karaoke là dư địa thuận lợi cho virus lan truyền.
So sánh ổ dịch tại Hải Dương (1/2021) và Đà Nẵng (tháng 7/2020), đại diện Bộ Y tế cho biết, ổ dịch ở Hải Dương đã diễn ra trong 30 ngày với 645 ca mắc COVID-19, liên quan đến 13 tỉnh, thành phố liên quan; thực hiện xét nghiệm 340.217 mẫu; truy vết hơn 15.000 ca F1. Tại Đà Nẵng, sau 36 ngày, địa phương này không có thêm ca mắc mới trong cộng đồng, ghi nhận 389 ca mắc COVID-19, liên quan đến 15 tỉnh, thành phố; xét nghiệm 384.613 mẫu; truy vết hơn 11.000 ca F1.
Ở Hải Dương, sau 3 ngày, các chuyên gia đã đuổi kịp dịch kể từ khi phát hiện ca bệnh đầu tiên (Đà Nẵng là 11 ngày), dịch bệnh cơ bản được khống chế, kiểm soát sau 8 ngày (Đà Nẵng là 23 ngày). Tuy nhiên, dịch bệnh ở Hải Dương xảy ra tại những cụm công nghiệp có số lượng công nhân rất lớn. Biến chủng virus SARS-CoV-2 tại Hải Dương (biến thể Anh B.1.1.7) có khả năng lây lan nhanh hơn virus gây dịch bệnh tại Đà Nẵng (Biến thể châu Âu D614G).
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu rõ: “Chiến lược 5 bước (Ngăn chặn; phát hiện; cách ly; khoanh vùng dập dịch; điều trị hiệu quả) được áp dụng hiệu quả trong đợt chống dịch vừa qua, cần tiếp tục kiên trì thực hiện. Bài học trong đợt chống dịch vừa qua và những lần trước đó cho thấy chúng ta phải kiên trì và tiếp tục hoàn thiện chiến lược này. Trong mọi trường hợp, cố gắng phát hiện nhanh nhất, theo các bước truy vết thần tốc, truy đến đâu khoanh đến đó”.
Trường hợp biến thể mới lây lan nhanh hoặc dẫn đến rủi ro cao, có thể áp dụng các biện pháp “phong tỏa trong phong tỏa” như Hải Dương đã thực hiện. “Vòng trong” truy vết nhỏ nhưng chặt, “vòng ngoài” phong tỏa tạm thời ở quy mô rộng hơn. Sau khi xác định được yếu tố rủi ro thì sẽ dỡ phong tỏa ngoài để chống dịch nhưng cũng giảm thiểu thiệt hại kinh tế và xáo trộn đời sống người dân.
Phó Thủ tướng đồng tình với Bộ Y tế, trong chống dịch thì vắc-xin ngừa COVID-19 vẫn là giải pháp căn cơ nhất. Thực tế cho thấy bằng việc các nước bắt đầu triển khai tiêm vắc-xin ngừa COVID-19 đã có hiệu quả. Bộ Y tế rất tích cực trong đàm phán, mua vaccine từ nước ngoài, nhận tài trợ vắc-xin từ các tổ chức quốc tế, chuẩn bị để tổ chức tiêm chủng thật tốt.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng nhắc lại khuyến nghị của các chuyên gia là có vắc-xin rồi nhưng không được chủ quan. Vì sau khi tiêm mũi vắc-xin thứ nhất chưa sinh kháng thể chống lại virus ngay mà phải đến mũi thứ hai. Trong khoảng thời gian giữa mũi thứ nhất và thứ hai vẫn phải coi như người chưa được tiêm vắc-xin.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam đang kiểm soát rất tốt dịch bệnh nên bên ngoài “vẫn phải bao đê cho chặt”, ở bên trong kể cả những người đã được tiêm vắc-xin vẫn phải thực hiện nghiêm thông điệp 5K.