Bệnh Than quay trở lại, những ai cần cảnh giác kẻo dễ nhiễm trùng máu, tử vong

Mới đây nhất, ngày 23/5, các bác sĩ trong tua trực cấp cứu đã tiến hành phẫu thuật cho người bệnh nữ 56 tuổi đến từ Lạc Thủy, Hòa Bình với tổn thương vùng gáy gần 2 tuần. Tổn thương là những ổ áp xe nhỏ nhiều vách và ngóc ngách, tổ chức dưới da hoại tử và mủ trắng. Người bệnh đã được cắt lọc, làm sạch và để da hở. Xét nghiệm mủ là Staphylococcus Aureus- tụ cầu vàng

Một trường hợp khác là nữ bệnh nhân (75 tuổi, Hà Nội). Bà có tiền sử điều trị tiểu đường nhiều năm, ung thư vú trái đã mổ. Bà có biểu hiện sưng tấy đau lưng 2 tuần nhưng do tâm lý sợ đến bệnh viện nên tự điều trị, tổn thương lan rộng đau nhức nhiều mới đến khám. Bác sĩ khoa Phẫu thuật nhiễm khuẩn – đơn vị chăm sóc vết thương của BV Việt Đức đã điều trị cho người bệnh ổn định và tiến hành phẫu thuật ngày 19/5. Xét nghiệm vi khuẩn là Staphylococcus Aureus. Hiện vết thương của bà đã ổn định nhưng do tổn thương rộng nhiều khả năng phải vá da.

PGS TS Nguyễn Đức Chính - Trưởng Khoa Phẫu thuật Nhiễm khuẩn, BV Việt Đức, người trực tiếp phẫu thuật cho những trường hợp trên cho biết, “hậu bối” trước đây hay được dùng với thuật ngữ là Anthrax – bệnh Than hoặc tiếng Anh là Carbuncle được định nghĩa là cụm nhọt, bao gồm nhiều các nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da. Từ hậu bối hay bệnh than xuất phát từ từ Latin “Carbunculus” có nghĩa là hòn than nhỏ (a small coal), là khối đau cứng như đá (Carbuncle stone).

Vì vị trí xuất hiện hay nằm phía thân sau của cơ thể nên được dân gian dùng từ Hậu (phía sau ) Bối (u,nhọt) có nghĩa là u nhọt nằm phần sau cơ thể. Ở Việt nam bệnh còn được gọi là “cụm nhọt tổ ong” hay “ nhọt gương sen ” do hình ảnh tổn thương khi vỡ mủ lỗ chỗ giống như tổ ong hoặc như gương sen đã lấy hết hạt.

Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus). Nếu không được xử lý, nhiễm trùng có thể lan tỏa đến các phần khác của cơ thể. "Hậu bối" hay mọc ở gáy, lưng, ở những người có sức đề kháng kém, người cao tuổi, người mắc bệnh đái tháo đường...

Hậu bối xuất hiện ban đầu là một đám mảng đỏ có đường kính rất khác nhau, có thể từ 5-10-20cm kèm theo biểu hiện viêm đỏ, sưng tấy, gồ cao, đau, có nhiều ngòi, tiến triển hoại tử tổ chức dưới da, tổn thương lõm sâu khoảng 0,5-1cm. Hậu bối không tự khỏi theo cách thay băng thông thường hoặc tự uống thuốc mà cần sự can thiệp của các bác sĩ.

Hơn nữa, khác với nhọt bọc là tổn thương rất nông và thường là một khối mủ có thể trích đơn giản, hậu bối bắt buộc phải phẫu thuật mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới mới khỏi được.

"Do đó khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, đặc biệt là người đề kháng kém hay có bệnh chuyển hóa như đái tháo đường… cần đến ngay các cơ sở y tế khám và điều trị, tránh những diễn biến nặng của bệnh có thể gây ra hậu quả đáng tiếc, thậm chí biến chứng nhiễm khuẩn huyết còn có thể gây tử vong”- PGS.TS Nguyễn Đức Chính khuyến cáo.