Ngày 4/6, đại diện Ban quản lý đường sắt đô thị TPHCM (MAUR) – chủ đầu tư các dự án đường sắt đô thị (metro) ở TPHCM cho biết Phó chủ tịch UBND TPHCM Lê Hòa Bình đã thống nhất chủ trương kết thúc thương thảo, đàm phán phụ lục hợp đồng số 13 và thực hiện các thủ tục chấm dứt hợp đồng với Tư vấn IC dự án tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương).
Phó Chủ tịch Lê Hòa Bình đã giao chủ đầu tư khẩn trương tổ chức lựa chọn nhà thầu gói thầu tư vấn kiểm soát thực hiện dự án và giám sát thi công (CS2B) để thúc đẩy tiến độ dự án.
Trước đó, UBND TPHCM đã nghiêm khắc phê bình lãnh đạo MAUR giai đoạn 2018-2019 vì chậm trễ ký kết hợp đồng tư vấn IC cho tuyến metro số 2. Theo UBND TPHCM, việc chậm ký kết tư vấn dự án cho tuyến metro số 2 ảnh hưởng tiến độ triển khai, chất lượng dự án và uy tín của TPHCM với các nhà tài trợ, đối tác ngoại giao.
Theo nguồn tin của Tiền Phong, tháng 1/2012, MAUR ký hợp đồng với liên danh tư vấn (đứng đầu liên danh là một công ty của Đức) gói thầu tư vấn thực hiện dự án (tư vấn IC) với giá trị hợp đồng là 43,98 triệu Euro.
Tuyến metro số 2 đang trong giai đoạn giải phóng mặt bằng để khởi công trong năm 2022
Theo nội dung hợp đồng, giai đoạn A được thực hiện theo hình thức trọn gói trị giá 12,73 triệu Euro để thiết kế và hỗ trợ cho việc đấu thầu các gói thầu chính. Giai đoạn B giám sát thực hiện xây dựng dự án trị giá 31,25 triệu Euro. Thời gian thực hiện hợp đồng tư vấn là trong 18 tháng.
Tuy nhiên, do thời gian thực hiện hợp đồng chậm trễ nên từ tháng 10/2018, Tư vấn IC đã tạm dừng huy động nhân sự hỗ trợ cho dự án. Ngoài ra, hợp đồng IC tuy được ký kết trọn gói nhưng do chậm trễ trong quá trình triển khai nên phát sinh 13 phụ lục hợp đồng, trong đó 6 phụ lục phát sinh khối lượng công việc ngoài hợp đồng với giá trị hơn 8,9 triệu Euro.
Điều đáng nói là trong hợp đồng gốc có điều khoản cho phép thực hiện điều chỉnh giá hợp đồng nên Tư vấn IC đang áp dụng để tính chi phí phát sinh ngoài hợp đồng khoảng 3,7 triệu Euro.
Mô hình tuyến metro số 2
Như vậy, tổng chi phí phát sinh thêm từ các phụ lục hợp đồng tư vấn IC là khoảng 12,6 triệu euro (tức tăng 99% giá trị hợp đồng giai đoạn A). Tính đến nay, MAUR đã nghiệm thu khối lượng công việc hoàn thành và thanh toán cho Tư vấn IC hơn 18,5 triệu Euro từ hợp đồng gốc giai đoạn A và hơn 7,9 triệu Euro lấy nguồn từ chi phí giai đoạn B.
Ngoài tổng chi phí tư vấn IC bị “đội” lên, nhà tài trợ vốn cho dự án tuyến metro số 2 nhiều lần gửi thư đề nghị UBND TPHCM chỉ đạo MAUR sớm huy động lại Tư vấn IC và ký phụ lục hợp đồng số 13.
Trong thư của nhà tài trợ vốn gửi UBND TPHCM ngày 24/6 bản dịch lưu ý, rằng các cam kết tiếp tục tài trợ vốn phụ thuộc vào các tiến triển mạnh mẽ và rõ rệt của dự án. Ngân hàng Tái thiết Đức đã đặc biệt yêu cầu việc tái huy động Tư vấn IC là một điều kiện để thu xếp khoản vay bổ sung cho dự án. Nếu việc huy động Tư vấn IC tiếp tục đình trệ sẽ khiến tổng mức đầu tư dự án tăng thêm đáng kể và TPHCM sẽ không được hưởng ưu đãi chiết khấu cho khoản vay mới của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).
Theo đại diện MAUR, nguyên nhân chậm trễ là do phát sinh thêm công việc nên cần phải huy động tư vấn. Bản thiết kế ranh nhà ga sau khi tham vấn cộng đồng bị người dân phản đối nên cần phải điều chỉnh lại để giảm mặt bằng phải thu hồi, đồng thời sử dụng các vị trí đất công để bố trí tháp thông gió.
Ngoài ra, giai đoạn từ 2016 - 2018, MAUR tổ chức đấu thầu quốc tế một số gói thầu chính song song với điều chỉnh dự án để đẩy nhanh tiến độ. Tuy nhiên, Thanh tra TPHCM nêu ý kiến cần phải đảm bảo chặt chẽ quy định của Luật Đấu thầu nên sau đó UBND TPHCM đã hủy các gói thầu này. Điều này khiến các công việc mà tư vấn đã làm dù không được sử dụng nhưng vẫn phải trả chi phí.
Tuyến metro số 2 dài 11,2 km đi qua các quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú. Trong đó có 9,2 km đi ngầm trong lòng đất từ chợ Bến Thành qua các đường Cách Mạng Tháng Tám, Trường Chinh và 2 km đoạn đi trên cao. Tổng mức đầu tư dự án hơn 47.800 tỉ đồng. Theo kế hoạch, dự án metro số 2 được kỳ vọng sẽ hoàn thành năm 2026.