Thanh tra kiến nghị xử lý hình sự
Theo kết luận Thanh tra của Bộ Tư pháp, Công ty Thiên Phú được UBND tỉnh Bình Dương cho làm chủ đầu tư 3 dự án Khu dân cư Mỹ Phước, Cầu Đò và Hòa Lân với tổng diện tích hơn 130ha.
Đáng nói, Công ty Thiên Phú có khả năng tài chính yếu kém, kết quả kinh doanh thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu, không có vốn tham gia đầu tư dự án nhưng vẫn được Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh Chợ Lớn cho vay tiền. Chỉ riêng dự án Khu dân cư Hòa Lân đã được Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh Chợ Lớn cho vay, quy đổi tiền vàng tổng cộng hơn 1.100 tỷ đồng.
Sau đó, Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh Chợ Lớn xử lý rủi ro với số tiền 507 tỷ đồng và hơn 20.000 lượng vàng.
Thanh tra Chính Phủ đã nhận định, “việc làm trái nói trên cho thấy có dấu hiệu của sự thông đồng giữa cán bộ Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh Chợ Lớn và Công ty Thiên Phú để rút vốn vay ngân hàng”, do vụ việc có “dấu hiệu cấu thành tội phạm” nên kiến nghị “chuyển cơ quan điều tra xử lý theo đúng quy định pháp luật”.
Bên trong dự án Khu dân cư Hòa Lân.
Gần 7 năm kể từ khi khoản nợ được xử lý rủi ro, ngày 17/4/2015, Công ty Thiên Phú mới có thỏa thuận giao tài sản cho Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh Chợ Lớn để làm thủ tục đấu giá.
Tháng 10/2015, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an có quyết định không khởi tố vụ án. Tại thời điểm này, tài sản bảo đảm vẫn chưa được xử lý, khoản nợ chưa được thu hồi.
Tình tiết mới
Để bán đấu giá tài sản ở cả 3 dự án, ngân hàng này đã giao cho Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn do ông Nguyễn Việt Hưng làm Chủ tịch HĐQT và góp 76% vốn. Ông Hưng đồng thời là thành viên Hội đồng xử lý tài sản của chính Ngân hàng Nông nghiệp chi nhánh Chợ Lớn.
Theo kết luận của Thanh tra Bộ Tư pháp, việc tổ chức đấu giá đất ở cả 3 dự án đều có những vi phạm giống nhau, được thiết lập trên một phương thức chung là tạo ra những quy định đấu giá khắt khe, sau khi đấu giá thành thì thay đổi theo hướng có lợi cho người trúng đấu giá.
Quy định bán đấu giá ban đầu đưa ra buộc đơn vị trúng đấu giá phải thanh toán toàn bộ tiền mua tài sản trong vòng 45 ngày, phải đảm bảo có chấp thuận chuyển nhượng dự án của UBND tỉnh Bình Dương trước khi ký Hợp đồng chuyển nhượng.
Điều này gây lo ngại cho những doanh nghiệp có dự định tham gia đấu giá vì lo không chuẩn bị kịp tiền và thủ tục, dẫn đến không dám tham gia đấu giá hoặc có tham gia nhưng không trả giá cao. Sau khi đấu giá thành thì lại cho đơn vị trúng đấu giá chậm thanh toán nhiều năm với lãi suất thấp, đồng thời không cần có chấp thuận chuyển nhượng dự án của UBND tỉnh. Đặc biệt, cả 3 dự án thì đơn vị trúng đấu giá đều là Công ty K.O. hoặc Công ty T. L. do vợ chồng bà Đ. T. K. O. và ông N. T. điều hành.
Điển hình, ngày 25/5/2017, quyền sử dụng 50ha đất tại dự án Khu dân cư Hòa Lân được bán đấu giá, giá khởi điểm 963 tỷ đồng. Tham gia đấu giá, Công ty Đầu tư Thái Bình trả 1.283 tỷ đồng, Công ty Nhà Thủ Đức trả 1.343 tỷ đồng, Công ty xây dựng A Đồng Hải (sau này đổi tên thành Công ty K. O.) trả 1.353 tỷ đồng. Công ty xây dựng A Đồng Hải trúng đấu giá.
Theo quy chế đấu giá công bố trước khi đấu giá, người trúng đấu giá phải thanh toán toàn bộ số tiền trúng đấu giá trong vòng 45 ngày, kể từ ngày đấu giá thành. Biên bản đấu giá quy định người trúng đấu giá phải tự thực hiện các thủ tục xin chuyển đổi chủ đầu tư, khi có văn bản chấp thuận của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì tổ chức công chứng mới công chứng được hợp đồng mua bán tài sản đấu giá.
Không phải là 45 ngày mà gần 2 năm sau, Công ty K. O. mới thanh toán hết số tiền mua tài sản trúng đấu giá dự án Khu dân cư Hòa Lân là 1.353 tỷ đồng và 97 tỷ đồng tiền lãi chậm thanh toán.
Dù chưa được UBND tỉnh Bình Dương chấp thuận là chủ đầu tư, Công ty đấu giá Nam Sài Gòn, Ngân hàng Nông nghiệp Chợ Lớn, Công ty K.O. vẫn ký hợp đồng mua bán tài sản đấu giá công chứng. Không phải là 45 ngày mà gần 2 năm sau, Công ty K. O. mới thanh toán hết số tiền mua tài sản trúng đấu giá là 1.353 tỷ đồng và 97 tỷ đồng tiền lãi chậm thanh toán.
Mới đây, Viện kiểm sát Cấp cao tại TPHCM đã đưa ra hàng loạt các vi phạm pháp luật trong quá trình bán đấu giá đất tại dự án Khu dân cư Hòa Lân.
Viện kiểm sát cho rằng, việc 2 cấp tòa án tại TPHCM không hủy kết quả trúng đấu giá là “bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không đánh giá được tính chất, mức độ những vi phạm đã xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước, gây thất thoát của Nhà nước hàng ngàn tỷ đồng”.
Viện kiểm sát cũng cho rằng, cần tiếp tục kiến nghị xử lý các dấu hiệu hình sự các sai phạm trong việc cho vay, đấu giá của ngân hàng và phê duyệt dự án cho Công ty Thiên Phú của các cơ quan có thẩm quyền tại Bình Dương.
Một luật sư bình luận, quyết định kháng nghị đề nghị hủy các bản án công nhận kết quả đấu giá dự án Hòa Lân của Viện kiểm sát là đúng pháp luật, kịp thời ngăn chặn thất thoát tài sản cho Nhà nước. Các dấu hiệu sai phạm đã rõ, sau khi xử lý tài sản, thiệt hại cho Nhà nước đã xảy ra là hàng ngàn tỷ đồng không còn khả năng thu hồi. Đây là tình tiết mới xảy ra sau khi cơ quan điều tra có quyết định không khởi tố vụ án vào năm 2015.