Máy bay VTOL không cần đường băng. (Ảnh: AeroVironment)
Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA) của Mỹ tuyên bố đang chuyển sang giai đoạn thử nghiệm mới đối với máy bay thử nghiệm được đề xuất, trong đó các thiết kế sẽ được đánh giá rủi ro và phân tích hiệu quả.
Chương trình Phóng và Phục hồi Không cần Cơ sở hạ tầng Máy bay Tiên tiến (ANCILLARY) sẽ thực hiện các thiết kế cho các hệ thống máy bay không người lái (UAS) mới mang theo vũ khí. Cụ thể, dự án nhằm mục đích cung cấp các máy bay X có khả năng cất cánh và hạ cánh thẳng đứng (VTOL) giống như một chiếc trực thăng có thể hoạt động từ tàu sân bay.
"X-plane" là máy phân loại được Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DOD) sử dụng cho máy bay thử nghiệm. Các máy bay X trước đây bao gồm Bell X-1 - phương tiện có phi hành đoàn đầu tiên - và X-15, đã phá vỡ các kỷ lục trong ngành hàng không vũ trụ như tốc độ bay không thể đạt được trước đây và sử dụng thành công các kỹ thuật đẩy mới.
Máy bay VTOL không cần đường băng, nghĩa là chúng có thể được phóng dễ dàng hơn. DARPA cũng muốn những chiếc máy bay X này có khả năng hoạt động trong điều kiện thời tiết bất lợi mà không cần hỗ trợ phi hành đoàn mặt đất hoặc cơ sở hạ tầng. Điều này sẽ cho phép chúng hoạt động trong phạm vi môi trường chiến trường rộng hơn nhiều.
DARPA hy vọng những chiếc máy bay này có thể hỗ trợ các tàu Hải quân Hoa Kỳ xác định các tàu nằm ngoài tầm nhìn của họ nhưng cũng cho biết rằng Quân đội, Không quân, Cảnh sát biển và Bộ Tư lệnh Tác chiến Đặc biệt Hoa Kỳ đã đăng ký quan tâm đến chương trình này.
Các nhà thầu quốc phòng và hàng không vũ trụ đấu thầu dự án là AeroVironment, Griffon Aerospace, Karem Aircraft, Method Aeronautics, Northrop Grumman và công ty con Sikorsky của Lockheed Martin.
Những thiết kế mới
VTOL có thể đạt được bằng nhiều cách khác nhau. Ví dụ, thiết kế chạy bằng pin của Sikorsky tự chống đỡ bằng đuôi khi ở trên mặt đất và cất cánh giống như máy bay trực thăng, với các cánh quạt hướng lên trên, sau đó nghiêng về phía trước để bay trong không trung theo chiều ngang giống như máy bay.
Trong khi đó, Karem Aircraft đã chế tạo một loại máy bay chạy bằng nhiên liệu nặng, sử dụng cánh quạt nghiêng để bay thẳng lên không trung và bay lơ lửng khi cánh quạt ở vị trí hướng lên, sau đó đẩy máy bay về phía trước với tốc độ cao khi cánh quạt quay ở vị trí phía trước.
Với kích thước nhỏ và trọng lượng thấp của máy bay ANCILLARY X, Hải quân có thể chứa nhiều tàu chiến đấu trên máy bay loại này hơn nhiều so với trực thăng và phóng chúng trực tiếp từ boong tàu mà không cần thiết bị chuyên dụng mà Hải quân Hoa Kỳ hiện đang sử dụng.
ANCILLARY hiện đang ở giai đoạn 1b, với quá trình thử nghiệm sẽ diễn ra trong 10 tháng từ tháng 6 năm 2024 đến mùa xuân năm 2025. Trong thời gian này, DARPA sẽ đánh giá các thiết kế riêng lẻ của nhà sản xuất dựa trên độ an toàn của hệ thống và các thử nghiệm.
Sau đó, dự án sẽ chuyển sang giai đoạn 2, lúc này các chuyến bay thử nghiệm cho các thiết kế mới dự kiến sẽ bắt đầu vào đầu năm 2026.
Komadina cũng cho biết trong tương lai, các hệ thống phụ trợ có thể được cải thiện thông qua đổi mới cảm biến, tiến bộ về trí tuệ nhân tạo (AI) hoặc nhiều đột phá hơn về xe tự hành.