Tổ tiên săn bắt hái lượm của người Maya đã tạo ra các cơ sở đánh bắt cá để giúp cung cấp thức ăn cho mọi người trong thời kỳ hạn hán. Một góc nhìn từ trên không của (A) một nghề cá đương đại ở Zambia; (B) một nghề cá cổ đại ở Amazon của Bolivia; và (C) nghề cá cổ đại ở Phá phía Tây của Belize. (Ảnh: Harrison-Buck và cộng sự đã chụp lại từ Google Earth)
Một loạt các cơ sở bẫy cá cổ đại do tổ tiên trực tiếp của người Maya tạo ra đã được phát hiện ở Belize. Các cơ sở này có khả năng đánh bắt đủ cá để nuôi sống 15.000 người mỗi năm. Chúng bao gồm một mạng lưới kênh rạch và ao hồ dẫn cá vào những khu vực có thể dễ dàng đánh bắt.
Các nhà khoa học viết điều này trong nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Science Advances. Họ viết, những người săn bắt hái lượm đã xây dựng nên những mạng lưới phức tạp này cách đây khoảng 4.000 năm, trong thời kỳ Cổ xưa, thời điểm trước khi người dân trong khu vực này thực hành nông nghiệp trên quy mô lớn.
"Đây là cơ sở bẫy cá cổ xưa quy mô lớn sớm nhất được ghi nhận ở Trung Mỹ cổ đại", nhóm nghiên cứu viết trong bài báo. Sự thành công của những người săn bắt hái lượm này dường như đã góp phần dẫn đến sự hình thành của người Maya, một nền văn minh sau này thống trị vùng đất thấp Maya ở Trung Mỹ và miền nam Mexico ngày nay.
Những cơ sở bẫy cá này sẽ khuyến khích mọi người phát triển các khu định cư lâu dài và sau đó là các thành phố. "Có vẻ như các kênh đào cho phép thu hoạch cá hàng năm và tụ tập xã hội, điều này sẽ khuyến khích mọi người quay trở lại khu vực này và tụ tập trong thời gian dài hơn", đồng tác giả nghiên cứu Marieka Brouwer Burg, giáo sư nhân chủng học tại Đại học Vermont, đồng giám đốc nhóm nghiên cứu, cho biết.
Brouwer Burg cho biết: "Những khoản đầu tư lớn vào cảnh quan như vậy cuối cùng có thể dẫn đến sự phát triển của một xã hội phức tạp đặc trưng của nền văn minh Maya thời tiền Columbus, sau đó đã xuất hiện ở khu vực này vào khoảng năm 1200 trước Công nguyên".
Vào thời điểm các cơ sở bẫy cá được xây dựng, khu vực này đang khô hạn và mọi người có thể đang phải đối mặt với hạn hán, nhóm nghiên cứu đã viết trong nghiên cứu. Điều này có thể đã khuyến khích mọi người cùng nhau xây dựng các cơ sở để đảm bảo có đủ thức ăn.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng hình ảnh vệ tinh và hình ảnh trên không do máy bay không người lái chụp để phát hiện các kênh đào và ao hồ. Họ cũng tiến hành khai quật và xác định niên đại bằng cacbon phóng xạ các trầm tích hữu cơ và than củi để xác định thời điểm xây dựng các cơ sở bẫy cá.