Báo Financial Times dẫn lời một quan chức Trùng Khánh kể vào năm 2009, hai giám đốc hãng đầu tư chứng khoán hàng đầu thế giới TPG Capital đã đến gặp riêng ông Bạc Hi Lai, lúc đó đang là bí thư Thành ủy Trùng Khánh.
Vào thời điểm đó, các nhà đầu tư quốc tế đang tranh nhau đến thành phố “Chicago của Trung Quốc” này để làm ăn. Đại diện TPG Capital đã gặp ông Bạc Hi Lai để thảo luận việc thành lập một quỹ đầu tư bằng đồng nhân dân tệ ở Trùng Khánh. Ông Bạc Hi Lai đón tiếp họ nhiệt tình và xác nhận trước đó hai thành viên gia đình ông đã đề nghị ông gặp đại diện TPG Capital.
Theo lời quan chức này, ông Bạc luôn dựa vào sự giới thiệu của người nhà hoặc bạn bè thân cận trước khi tiếp đón bất kỳ doanh nhân hay nhà đầu tư nào. Ông này cũng tiết lộ một trong hai người nhà mà ông Bạc Hi Lai nhắc đến chính là “đệ nhất phu nhân Trùng Khánh” Cốc Khai Lai.
Mạng lưới gia đình trị
Vẫn theo lời quan chức Trùng Khánh này, trước khi gặp ông Bạc, giám đốc TPG Capital đã “làm quen” với bà Cốc Khai Lai. “Việc các công ty nước ngoài nhờ vả người thân trong gia đình các quan chức cao cấp làm trung gian hoặc cố vấn khi kinh doanh tại Trung Quốc là chuyện bình thường, thậm chí là không thể thiếu” - Financial Times dẫn lời một giám đốc giấu tên, làm việc cho một tập đoàn đa quốc gia tại Trung Quốc, khẳng định.
Trên thực tế, gia đình họ Bạc - Cốc có ảnh hưởng chính trị - kinh tế không chỉ ở Trùng Khánh, mà khắp cả Trung Quốc và nước ngoài. “Thái tử đỏ” Bạc Hi Lai là con trai thứ tư của ông Bạc Nhất Ba, bộ trưởng tài chính đầu tiên của Trung Quốc. Bà Cốc Khai Lai là con gái út của nguyên tướng quân Cốc Cảnh Sinh, bí thư thứ hai Khu ủy Tân Cương.
Người con trai đầu tiên trong cuộc hôn nhân thứ hai của ông Bạc Nhất Ba là Bạc Hi Vĩnh. Lấy tên Lý Học Minh, Bạc Hi Vĩnh giữ chức phó chủ tịch Tập đoàn Everbright International, một công ty nhà nước kinh doanh ở rất nhiều lĩnh vực, từ địa ốc đến xử lý nước thải và năng lượng sạch. Theo báo cáo tài chính, hiện ông Bạc Hi Vĩnh/Lý Học Minh sở hữu 10 triệu cổ phiếu của Công ty Everbright International, trị giá khoảng 4,2 triệu USD.
Một con trai khác của ông Bạc Nhất Ba là Bạc Hi Thành làm đại diện pháp lý của Tập đoàn Lục Hợp Hưng Bắc Kinh, một công ty hoạt động trong nhiều ngành, từ kinh doanh nhà hàng đến thương mại quốc tế. Em trai út của ông Bạc Hi Lai là Bạc Hi Ninh cũng làm việc trong công ty này.
Trong khi đó, ba người chị gái của bà Cốc Khai Lai đã hoặc đang giữ chức giám đốc các công ty nhà nước và tư nhân. Cốc Vọng Giang và Cốc Vọng Ninh là hai trong số những cổ đông lớn nhất của Công ty TNHH Đông Cảng, một hãng in ấn cao cấp có trụ sở ở Thẩm Quyến, cung cấp dịch vụ cho Chính phủ Trung Quốc.
Bà Cốc Vọng Giang sở hữu 30% cổ phiếu công ty, trị giá tới 116 triệu USD. Một người chị khác của bà Cốc Khai Lai là Cốc Chính Hiệp từng làm giám đốc Tập đoàn Công nghiệp máy quốc gia Trung Quốc đến tháng 12-2009.
“Ở các nước khác, con cháu của các chính trị gia cũng được hưởng những cơ hội mà người thường không có. Nhưng ở Trung Quốc không hề có sự minh bạch và con cháu các chính trị gia nghĩ rằng tiền bạc và quyền lực là tài sản thừa kế của họ” - Financial Times dẫn lời một nhân vật có quan hệ với một số gia đình chính trị ở Trung Quốc nhận xét.
Bắt giữ hàng loạt
Theo báo chí Trung Quốc, trong thời gian qua cảnh sát Trung Quốc đã bắt giữ ít nhất 39 người ở Trùng Khánh do có liên quan đến sai phạm của ông Bạc Hi Lai và bà Cốc Khai Lai trong “nghi án” đầu độc doanh nhân người Anh Neil Heywood.
Theo Nhật Báo Đông Nam, bí thư Quận ủy Nam An Hạ Trạch Lương đã bị bắt giữ. Nam An là nơi cảnh sát phát hiện thi thể của ông Heywood hồi tháng 11-2011. Một số nguồn tin cho biết ông Hạ bị nghi ngờ là người cung cấp chất cyanide để đầu độc ông Heywood.
Ngoài ra, hàng loạt thương gia cũng đã bị bắt vì có quan hệ với ông Bạc Hi Lai và bà Cốc Khai Lai. Theo báo Pháp Trị Cuối Tuần, tỉ phú Từ Minh - chủ tịch hội đồng quản trị Tập đoàn Thực Đức - đã bị “các cơ quan chức năng khống chế”.
Theo tạp chí Forbes, ông Từ Minh, 41 tuổi, là một trong những tỉ phú trẻ nhất Trung Quốc với khối tài sản hơn 1 tỉ USD. Được biết ông Từ là một trong những người có quan hệ thân cận với ông Bạc Hi Lai. Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn Thực Đức là Trần Xuân Quốc cũng đã bị điều tra.
Ngoài ra, như báo Wall Street Journal dẫn lời một quan chức Cục Tài chính Trùng Khánh tiết lộ, hiện chính quyền mới ở Trùng Khánh đang mở chiến dịch điều tra việc chi tiêu công của thành phố dưới thời ông Bạc Hi Lai để “làm sạch” các dự án đầu tư công.
Một trong số đó là dự án trồng cây ở Trùng Khánh có chi phí lên tới 10 tỉ nhân dân tệ (1,5 tỉ USD)/năm. “Mục tiêu của chúng tôi là xác định xem số tiền đầu tư được huy động như thế nào, chi tiêu và quản lý ra sao” - quan chức này cho biết.
Theo khảo sát của Ngân hàng Bank of America Merrill Lynch, đầu tư công ồ ạt khiến nợ công của Trùng Khánh thời gian qua tăng vọt. Báo Daily Telegraph của Anh dẫn lời một học giả ở Trùng Khánh khẳng định thành phố này “giờ nợ đầm đìa giống như Hi Lạp”.
Xem ra không chỉ sự nghiệp của ông Bạc Hi Lai đã tiêu tan, mà cả di sản kinh tế - xã hội mà ông để lại ở Trùng Khánh cũng đang trên đường bị phá vỡ.