Phân loại
Có nhiều dạng giảm ham muốn tình dục (GHMTD), nhất là ở nam: Suốt đời; Thứ phát nhưng theo từng hoàn cảnh; Thứ phát và không phụ thuộc hoàn cảnh.
Nguyên nhân
Nguyên nhân của GHMTD suốt đời còn là một ẩn số. Giảm ham muốn thứ phát có thể do nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe và bệnh tâm trí, nồng độ testosterone thấp hay nồng độ prolactin cao. Tăng prolactin máu là triệu chứng của nhiều bệnh khi nồng độ prolactin trong máu bằng hoặc trên 20 nanogam/ml qua nhiều lần xét nghiệm liên tiếp. Một trong những ảnh hưởng của tăng prolactin là suy sinh dục: đối với nữ như các triệu chứng: vô kinh thứ phát, mất dục năng, vô sinh, chảy sữa, rậm lông... Ở nam, có các triệu chứng: mất dục năng, liệt dương, rất hiếm gặp vú to và chảy sữa...
Người GHMTD thường buồn phiền vì sự yếu kém trong chuyện “chăn gối”.
Có lý thuyết cho rằng ham muốn tình dục được chi phối bởi sự cân bằng của các yếu tố ức chế và kích thích. Do đó khi mất cân bằng giữa các chất dẫn truyền thần kinh dopamin và norepinephrine (có tác dụng kích thích) với các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng ức chế như serotonine thì dẫn đến mất ham muốn tình dục.
Triệu chứng
Bệnh có đặc trưng là không có những huyễn tưởng (trí tưởng tượng) và ham muốn tình dục. Để được coi là bệnh cần đáp ứng một số đòi hỏi như: có phiền muộn do bị bệnh, gặp khó khăn trong quan hệ với mọi người, không giống một bệnh tâm trí (ví dụ trầm cảm), không do dùng thuốc (hợp pháp hay không hợp pháp), không do một bệnh nào đó.
Có gì khác giữa GHMTD với những người không có hấp dẫn tính dục (asexual)? Điểm khác biệt ở chỗ hầu hết những người không có hấp dẫn tính dục vẫn cảm thấy thoải mái với hoàn cảnh của mình (họ có thể phiền muộn vì cách nhìn nhận của những người xung quanh với họ), trong khi người GHMTD thường buồn phiền vì sự yếu kém trong chức năng tình dục của mình.
Giảm ham muốn tình dục ở nữ
Bệnh GHMTD là dạng thường gặp nhất của rối loạn chức năng tình dục nữ. Phụ nữ hiếm khi ở trạng thái phấn khích, cũng không khởi xướng hay tìm kiếm những tác nhân kích thích (sách báo, phim ảnh…). Mức độ ham muốn cũng khác nhau rất nhiều giữa phụ nữ, một số không có ham muốn tình dục nhưng có thể có đáp ứng tốt trong những bối cảnh thích hợp.
Nguyên nhân gây GHMTD ở nữ: lối sống, mất ham muốn , hận thù, thiếu lòng tin, thiếu sự hòa hợp và thiếu sự gần gũi có thể ảnh hưởng xấu đáp ứng và quan, Stress, tiền sử đã bị lạm dụng thể chất/tình dục tâm tình dục ở nữ, dùng thuốc:, mãn kinh, rầm cảm: các yếu tố văn hóa, xã hôi, kinh tế...
Điều trị
Trước tiên, cần tìm hiểu cả đôi bạn tình. Phát hiện những vấn đề về tâm lý hay nguyên nhân sinh học.
Với nam, phụ thuộc vào từng thể bệnh, khó có thể tăng ham muốn tình dục với thể suốt đời mà thay vì giúp cặp vợ chồng thích nghi với hoàn cảnh. Với dạng thứ phát, có thể áp dụng liệu pháp tâm lý, riêng với nam hay cả đôi.
Với nữ, nếu đã bị cắt bỏ buồng trứng thì cần định lượng testosterone, dưới 20 nanogram/dl có thể xem xét dùng liệu pháp testosterone. Nếu đã dùng liệu pháp hormon thay thế, có thể bổ sung testosterone. Chuyển sang các thuốc chống trầm cảm nhẹ hay ít gây giảm ham muốn tình dục. Các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng điều chỉnh ham muốn tình dục.
Theo Bs Xuân Hồng